چتر علمی-فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی بر سر تمام کشور باز است/ تلاش‌های پژوهشی دانشگاه ضامن تولید علم و حل مسائل

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، لاله قلی‌پور- توسعه بیش از آنکه مفهومی اقتصادی باشد، امری است فرهنگی و دانشگاه به عنـوان نهـادی فرهنـگ‌سـاز مـی‌تواند در فرآیند توسعه نقشی ممتاز ایفا کند. گرچه در مورد تعریف فرهنـگ دیـدگاه‌هـا و نظریـه‌هـای متفـاوتی وجود دارد اما می‌توان آن را نحوه نگرش آدمیان به زندگی و یا معنایی دانست که انسان ها به زنـدگی خـود می‌دهند. از این رو عقاید، دیـن، آداب و رسـوم، اخلاقیـات و غیره همـه از مؤلفـه‌هـای فرهنـگ محسوب می‌شوند.

اساس و بنیاد توسعه‌یافتگی بر تولید دانش و پژوهش اصیل استوار است و دانشگاه، مهم‌ترین نهـاد مـدنی اسـت که عهده‌دار این کار بزرگ است. از سوی دیگر در جامعه ما از عمـر دانشـگاه‌هـا بـه عنـوان نهـادی از جامعـه جدید مدت زیادی نمی‌گذرد. طبیعـی اسـت دانشـگاه وقتـی در یـک جامعـه سـنتی بـا مؤلفـه‌هـای فرهنگـی و اجتماعی و ساختارهای سیاسی-اقتصادی ویژه‌ای همچون جامعه ایران شکل می‌گیرد، علاوه بر نقشـی کـه در راستای تولید دانش، تربیت نیروی متخصص و کاردان ایفا می‌کند. رسالت بسیار شگرف دیگری را نیز عهده‌دار می‌شود؛ بسترسـازی بـرای توسـعه علمـی و فرهنگـی جامعـه و نیـز بازاندیشـی مسـتمر فرآینـدهای سیاسـی و اجتماعی آن و ارائه راهکارهای علمی و عملی برای برون رفت از تنگناها و بحران‌ها.

در چنینی شرایطی دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان نهاد غیردولتی علمی و فرهنگی به عرصه فعالیت‌های آموزش عالی وارد شد و با شتاب فزاینده‌ای رشد کرد در حال حاضر نیز باید شـرایطی فـراهم شود کـه این دانشـگاه‌ بتوانند بـا تقویت کیفی و بالابردن سطح پژوهش‌های کاربردی به روند توسعه و شکوفایی جامعه، سرعت و شتاب بخشد.

زهرا دهداری ابراهیمی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهدشت در مقاله «بررسی نقش دانشگاه آزاد اسلامی در توسعه فرهنگی جامعه ایران» ضمن پرداختن به مفاهیم و موضوع فرهنگ و توسعه و آموزش عالی به بررسـی نقـش دانشگاه آزاد اسلامی در توسعه فرهنگی جامعه ایران، پرداخته است.

نقش دانشگاه و مراکز آموزش عالی در توسعه فرهنگی

نام دانشگاه در جوامع انسانی با علم، پژوهش و فرهنگ مترادف است. حضـور فعالیـت نهـاد دانشگاه نویدبخش تحول شگرف در مردم و گسترش فرهیختگی در عرصه تصمیم‌گیری است. نویسنده در مقدمه مقاله می‌نویسد، «از آنجایی که توسعه فرهنگی جز جدانشدنی توسعه پایدار محسوب می‌شود و مراکز آموزش عـالی نیـز به مثابه یکی از نهادهای فرهنگی کشور نقش بسزایی را در توسعه فرهنگـی ایفـا مـی‌کند، ضـرورت توجه به تبیین نقش آنها دوچندان می‌شود.»

دانشگاه آزاد اسلامی در راستای سیاست فرهنگی نظام جمهوری اسلامی گـام‌هـای گسترده‌ای برداشته است

به گفته وی، «استقلال و اقتدار هر کشور بیش از هر چیز در گرو توسعه علمی است.» و می افزاید، «دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی می‌توانند علم و فن آوری را در خدمت توسعه فرهنگی یا همان رشد و پویایی هر چـه بیشـتر فرهنگ یک جامعه به کار گیرند. از سوی دیگر دانشگاه‌های کشور همواره به عنوان یکی از اساسی ترین و حساس ترین مراکز فرهنگی و سیاسی جامعه در کانون توجه سیاست گذاران نظام قرار داشته است. دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان نهادی علمی و فرهنگی که از مهرمـاه ۱۳۶۲ رسـماً پـای در عرصـه آموزش عالی گذاشته اسـت در پاسـخ بـه تقاضـای اجتمـاعی فزاینـده بـرای آمـوزش نیـروی انسـانی متخصص و رشد و شکوفایی آن‌ها، گام‌های مؤثری برداشته است.»

کارکردها و تلاش‌های دانشگاه آزاد اسلامی در راستای توسعه فرهنگی

دانشگاه آزاد اسلامی همانند سایرنهادهای آموزش عالی کشور سه مأموریت اصلی دانشگاه‌ها را انجام می‌دهد. نویسنده در ادامه می‌نویسد، «کارکرد آموزشی، انتقال علم را در پی دارد، کارکرد پژوهشی که به تولید علم می‌انجامد، کارکرد پرورشی که به فرهنگ پذیری منجر می‌شود.»

از نظر این استاد دانشگاه، اگرچه دامنه کارکردهای فرهنگی و پرورشی به حدی گسترده است که به ناچار باید همکاری میان بخشی را در میان ساختارهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی برای آن جستجو کرد و خاطر نشان می‌کند، «معاونت فرهنگی این دانشگاه، متولی اصلی این بخش است. معاونـت فرهنگـی در کنـار امـور اجرایی مربوط به بخش فرهنگ، پژوهش فرهنگی را به عنوان مقوله‌ای کلیدی و مهم در دسـتور کـار قرار داده است.»

بیشتر بخوانید:

• دانشگاه‌ آزاد اسلامی بازوی پژوهشی مردم و مسئولان است/ بُعد سازمانی آینده‌پژوهی و مسئله کشف روندهای گذشته


• مناسبات بین‌المللی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی به عامل جذب دانشجویان تبدیل شد/ مدرکی با اعتبار جهانی


• دانشگاه آزاد اسلامی نقش اجتماعی زنان را پررنگ کرد/ الزامات قرارگیری زنان در سطوح بالای مدیریتی

پژوهش‌های فرهنگی که در حوزه معاونت فرهنگی انجام می‌شود از نظر دهداری، «عمدتاً با هدف تعمیق ارزش‌هـای دینی و ملی به دو شکل جامه عمل می‌پوشد؛ الف) پژوهش‌های کاربردی که هدف آن مطالعه و بررسـی مسـائل فرهنگـی دانشـگاه و تـلاش بـرای ارائه راه‌حل برای آنهاست. ب) پژوهش‌های بنیادی یا نظری که هدف آن ارائه رویکردها و نظریه‌های رایج فرهنگـی در سـطح آموزش عالی اعم از ملی و بین‌المللی است.»

از نظر این محقق، راه‌اندازی مطالعات، پژوهش‌های فرهنگی، دریافت، انعکاس نظریه‌ها وتحلیل‌هـای رایـج دربـاره مقوله فرهنگ نه تنها باعث کمک به ادبیات این مقوله در سطح ملی مـی‌شـود بلکـه مـدیران فرهنگـی دانشگاه آزاد اسلامی یا سایر علاقه‌مندان مقوله فرهنگ را با جدیدترین رویکردها و نظریه‌هـا در بـاب مؤلفه فرهنگ آشنا می‌سازد. وی اضافه می‌کند، «دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است که کار فرهنگی بدون پژوهش فرهنگی یا راه به جایی نمی‌برد یـا بـه نتیجه مطلوب رهنمون نمی‌شود. از این رو پژوهش فرهنگی عنصر کلیـدی کـار فرهنگـی اسـت. در عصر ارتباطات، تحولات فرهنگی با چنان سرعتی در حال گذار است که امکان آزمون و خطـاوجـود ندارد و هر کار فرهنگی باید قبل از انجام با پشتوانه پژوهشی همراه باشد.»

دانشگاه آزاد اسلامی بـرای آمـوزش نیـروی انسـانی متخصص و رشد و شکوفایی آن‌ها، گام‌های مؤثری برداشته است

نویسنده در ادامه با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی در راستای سیاست فرهنگی نظام جمهوری اسلامی از بدو تأسـیس گـام‌هـایی را در خصوص توسعه فرهنگی برداشـته و بـه تـدریج آنهـا را گسـترش داده اسـت، می‌گوید، «فعالیـت‌هـایی کـه دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه فرهنگ و توسعه فرهنگی انجام داده شامل؛ فعالیت‌های آموزشی، آموزش غیرعالی، عالی، در داخل و خارج از کشور؛ فعالیت‌های فرهنگی، روزنامه، کتاب، موسیقی، هنرهای نمایشی؛ میراث و رسوم فرهنگی، جشنواره‌های ملی، مذهبی و محلی؛ تجارت فرهنگی و روندهای ارتباطی، تجارت کالاهای فرهنگی، ارتباطات؛ ترجمه‌ها، کتب ترجمه شده به زبان فارسی یا سایرزبان‌ها؛ موافقت نامه‌ها و کنوانسیون‌های همکاری با سـایر دانشـگاه‌هـا و موسسـات آمـوزش عـالی خارج از کشور؛ فعالیت‌های ورزشی، باشگاه‌های مسابقات و جشنواره‌های ورزشی، است.»

این پژوهشگر در نتیجه‌گیری مقاله با اشاره به اینکه امروزه دانشگاه آزاد اسلامی چتر علمی و فرهنگی خود را در تمام مناطق کشور باز کرده و پوشش آموزشی و پژوهشی مشتاقان علم و توسعه علمی را فراگرفته است، می‌نویسد، «میزان فارغ‌التحصیلان این مجموعه بزرگ که میلیون‌ها جوان تحصیل کرده، با فرهنگ، عاشق خدمت و علاقه‌مند به ترقی و پیشرفت ایران که در همه مراکز علمی، اجرایی و فرهنگی مشغول خدمت هستند و بیش از نیمی از دانش‌پژوهان دوره‌های دانشگاهی و تحصیلات تکمیلی کشور در این نهاد دانشگاهی موفق، مشغول تحصیل و تحقیق هستند، توسعه فرهنگی فرایندی است که در بستر زمان جواب می‌دهد و بدیهی است که این تلاش‌های آموزشی و پژوهشی در آینده کشور به تولید علم و توسعه بنیادهای فکری و علمی انجامیده و ضامن ترقی وتکامل کشور است.»

انتهای پیام/۴۱۶۷/