راهبرد کلان دانشگاه آزاد اسلامی برای حل مسائل کشور چیست؟

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ لاله قلی‌پور- با ورود به هزاره سوم، نظام آموزشی مانند سایر نهادها درگیر تحولات عظیمی‌گردید و با انفجار دانش و اطلاعات روبرو شد و پژوهش به عنوان موتور محرکه توسعه همه جانبه کشورها شناخته شد و ارزیابی کارنامه علمی هر کشور بر اساس میزان ارائه مقالات، تعداد نیروی محرک و حجم سرمایه‌گذاری در بخش تحقیقات دانشگاهی است. انجام هر پژوهش با محوریت حل مسائل ملی از خصوصیاتی همچون بزرگ‌مقیاسی، پیچیدگی و چندوجهی بودن، تأثیرپذیری از محیط‌های بیرونی، انسان‌مداری و تغییر سریع برخوردار بوده که باید از طریق شبکه‌ای از نخبگان علمی و پژوهشگران در عرصه‌های مختلف اجتماعی به آن پرداخته شود.

مقام معظم رهبری نیز در دیدار اساتید، پژوهشگران و نخبگان دانشگاه‌ها بر هدفمندی تحقیقات تأکید فرمودند و رسیدن به مرجعیت علمی و حضور در جمع سرآمدان علم و فناوری، دوم حل مسائل کنونی و آینده کشور را خروجی پژوهش‌های علمی عنوان کردند. بر اساس فصل هفتم سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز ساماندهی نظام موضوعات پژوهش‌ها، پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و فرایند راهنمایی کارامد برای رفع نیازهای مادی، معنوی جامعه اسلامی و الزام هدایت رساله‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی به پروژه های مسأله‌محور و مورد نیاز جامعه مبتنی بر ارزش‌های اسلامی در بخش‌های صنعتی، اقتصادی، کشاورزی، خدماتی، اجتماعی و رفاهی مورد توجه قرار گرفته است.

با توجه به تغییر مأموریت دانشگاه آزاد اسلامی از سال ۱۳۹۶ برای تبدیل به دانشگاه‌های نسل سه و چهار به‌عنوان دانشگاه‌های کارآفرین و حل مسئله، موضوع تدوین نظام موضوعات به‌عنوان نخستین گام، مطرح شد و برنامه پایش (پژوهش اثربخش یکپارچه شبکه‌ای) با هدف رفع نواقص مربوط به پژوهش‌های تحصیل تکمیلی دانشگاه و قرار دادن این ظرفیت عظیم در خدمت حل مسائل ملی کشور و ایجاد همگرایی و هم‌افزایی میان نتایج این پژوهش‌ها در سطح دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران طراحی و اجرا شده و به‌منظور حل مسائل راهبردی، پیچیده و بین‌رشته‌ای کشور، نسبت به مدیریت و راهبری اثربخش، یکپارچه و شبکه‌ای پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه اقدام شده است.

در راستای تبیین خدمات واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در طرح پایش آزاد میزگردی مجازی با حضور سیدوحید سادات‌پور کاشانی مجری برنامه صنعت و تجارت در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، سکینه حسین‌آبادی مجری برنامه مخاطرات طبیعی و مدیریت بحران دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق و مهراندخت نکاوند مجری مدیریت جامع مراقبت و سلامت در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران با خبرنگار خبرگزاری آنا، انجام شد که مشروح آن در ادامه می‌آید.

طرح پایش زمینه ورود صنعت به دانشگاه را فراهم کرده است

آنا: آیا در طرح پایش بستر ورود صنعت به دانشگاه ایجادشده است؟

سادات‌پور: طرح پایش زمینه ورود صنعت به دانشگاه را فراهم کرده از جمله این موارد می‌توان به برنامه علمی صنعت و تجارت اشاره کرد که با انعقاد تفاهم‌نامه‌هایی با صنایع مختلف به عنوان مثال تفاهم نامه با کارخانه پویا پروتئین، گروه صنعتی نان سحر و کارخانه دامداران و گروه صنعتی زر و انجام پروژه های تحقیقاتی مشترک در راستای حل مشکلات صنعت اقدام کرده است.

نکاوند: بله، یکی از اهداف مهم این طرح برقراری ارتباط با صنعت بصورت عقد تفاهم نامه و قرار داد با صنایع جهت برطرف نمودن مشکلات و بروز رسانی صنایع کشور از طریق پژوهش های مرتبط میباشد و خوشبختانه تاکنون چندین قرار داد با صنایع مختلف عقد شده است.

حسین‌آبادی: مقدمات خوبی برای آشنایی اساتید و دانشجویان در حال پی‌ریزی بوده ولی بستر مناسب در گرو باورپذیری صنعت، نسبت به قابلیت‌های منابع انسانی اعم به دانشگاه‌ها و به طور خاص دانشگاه آزاد اسلامی است و باید صنعت را به این باور رساند که مسائل و مشکلات پیچیده صنایع را می توان در دانشگاه آزاد حل نمود و راه‌حل پایدار و مناسب و با ثبات ارائه داد. لذا باید نشست‌هایی را با صنعت تشکیل داد و امکانات و توانمندی های‌دانشگاه را به صنایع معرفی و نیازسنجی‌های صنعت را به دانشگاه معرفی و نقطه‌های مشترک را دریافت.

دانشگاه آزاد اسلامی به اهداف نسل سوم دانشگاه یعنی مسئله محوری‌ و در خدمت جامعه بودن نزدیک می‌شود

آنا: فایده نظام پایش آزاد برای دانشگاه آزاد اسلامی چیست؟

سادات‌پور: در حال حاضر امکان بهره‌مندی دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی برای انجام تحقیقات هدفمند پیرو عملیاتی شدن طرح پایش و امکان حضور دانشجو در صنعت فراهم شده و این امر ضمن کسب تجربه کار در صنعت و انجام پژوهش هدفمند زمینه ساز جذب دانشجویان در صنایع نیز شده و از سوی دیگر ارتباط اساتید با صنعت آثار مثبتی برای حل مشکلات صنعت را فراهم کرده و بی‌شک در راستای ارتقای توانمندی اعضای هیات علمی دانشگاه نیز اثرات مثبتی در پی داشته و در آینده نیز زمینه‌ساز انعقاد قراردادها و طرح‌های برون دانشگاهی می‌شود.

نکاوند: دانشگاه آزاد اسلامی پایه گذار این طرح بوده و در راستای برطرف کردن چالش‌های اساسی کشور نقش مهمی را ایفا کرده و با توجه به اینکه به‌عنوان دانشگاه مسئله محور شناخته می‌شود، این طرح درآمد زایی می‌کند.

حسین‌آبادی: شناخت بیشتر دانشگاه آزاداسلامی توسط جامعه و صنعت و افزایش و ارتقای ارزش برند علمی و پژوهشی این دانشگاه توسط جامعه و صنعت را در برداشته، افزایش منابع غیر شهریه‌ای از طریق ارتباط با صنعت و جذب بودجه‌های پژوهشی صنعت و ارگان‌های دولتی و عمومی برای حل مسائل و مرتفع نمودن نیازهای این ارگان‌ها را محقق می‌کند.

وی در ادامه می‌افزاید: نزدیک‌تر شدن دانشگاه آزاد اسلامی به اهداف نسل سوم دانشگاه یعنی مسئله محور بودن و در خدمت جامعه بودن، تجهیز و توانمندی امکانات دانشگاه در راستای نیازهای جامعه نه بی‌هدف و بدون بررسی و امکان‌سنجی، توانمندسازی اساتید و دانشجویان در راستای نیازهای واقعی جامعه و پیش رفتن به سمت فناور شدن و نوآور شدن نیروی انسانی دانشگاه را به‌دنبال دارد.

لزوم وضع قوانین برای حفظ مالکیت معنوی پژوهش‌ها

آنا: درصورتی‌که طرح پایش با موفقیت انجام و پایان‌نامه دانشجویان منجر به حل یکی از چالش‌های کشور شود، چه ضمانتی برای همکاری صنعت با دانشگاه وجود دارد؟

سادات‌پور: به‌کارگیری مشاوران صنعتی در پایان‌نامه دانشجویان و بهره‌مندی از مشارکت مستقیم صنعت با دانشگاه در راستای حل مشکلات موجود، زمینه ساز همکاری صنعت با دانشگاه و دانشجو می‌شود ولی باید قوانینی در این راستا وضع شده و برای حفظ مالکیت معنوی پژوهش‌های صورت گرفته نیز اقدامات مقتضی صورت پذیرد.

افزایش منابع غیر شهریه‌ای از طریق ارتباط با صنعت و جذب بودجه‌های پژوهشی صنعت و ارگان‌های دولتی و عمومی برای حل مسائل و مرتفع نمودن نیازهای این ارگان‌ها را محقق می‌کند.نکاوند: چنانچه مشکل صنایع با ارتباط با دانشگاه برطرف گردد، صنایع به مشتریان دایمی دانشگاه درحوزه تحقیقات تبدیل می‌شود.

حسین‌آبادی: با انعقاد قراردادهای مناسب که در قالب قانون و مقررات بتوان منافع دانشگاه را به خوبی لحاظ کرد و این موضوع نیاز به تیم حقوقی مناسب برای نظام پایش دارد که به موضوعات اشراف داشته و در مرحله قراردادها حضور یابند تا بتوان تضمین مناسبی برای دانشگاه جهت حفظ منافع در نظر گرفت.

بخشی‌ از درآمدزایی‌ طرح پایش برای پس‌انداز علمی در صندوقی ذخیره شود

آنا: اگر پایان‌نامه‌ها در نظام پایش آزاد منجر به درآمدزایی شود، درآمد حاصل چگونه تقسیم می‌شود؟

سادات‌پور: اگر پایان‌نامه‌های صنعتی همراه با انعقاد قرارداد قانونی اجرا شده و متناسب با نوع پژوهش سهم طرفین از ابتدا تعیین گردد؛ این امر امکانپذیر است. از سوی دیگر دانشجو برای اجرای طرح باید تعهدات لازم را داشته باشد و عدم پیگیری دانشجو و عواقب ناشی از آن نیز باید مورد توجه قرار گیرد بنابراین تعهدات دانشجو و حتی سهم دانشجویان در خروجی کار نیز باید از ابتدا در قرارداد منعقده مشخص شود.

نکاوند: اطلاعی ندارم.

حسین‌آبادی: به نظر می‌رسد درآمد باید در ۳ زمینه تقسیم شود که بخش مربوط به دانشگاه که هیئت‌علمی و دانشجو در قالب برند و جایگاه دانشگاه مطرح شده و بخشی برای دانشجویان و اساتید که در این بخش از انواع تشویقی‌ها مانند اعطای پایه و امتیاز ارتقا استفاده شود. بخشی نیز برای پس‌انداز علمی در صندوقی ذخیره شود تا برای زیرساخت‌های فرهنگ‌سازی اعطای تشویقی‌ها، جوایز و تجهیز برای پروژه‌های بعدی به مصرف برسد در این رابطه تدوین بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها موثر است.

امکان مشارکت اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاداسلامی با سایر دانشگاه‌ها در سامانه پژوهشیار قابلیت اجرا دارد

آنا: دانشجویان دیگر دانشگاه‌ها نیز امکان حضور در طرح نظام پایش دانشگاه آزاد اسلامی را دارند؟

سادات‌پور: در حال حاضر چنین امکانی وجود ندارد ولی این امر قابل اجرا بوده و با مشارکت اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاداسلامی با سایر دانشگاه‌ها و اعمال ساختاری در سامانه پژوهشیار قابلیت اجرا دارد.

بیشتر بخوانید:

• طرح پایش آزاد دستیابی به دانشگاه ‌مسئله‌محور را امکان‌پذیر کرده است




• ورود دانشجویان به حل مسئله صنعت | ۷۳ پروژه از نظام موضوعات برنامه علمی ذوب آهن اخذ شد




• پیاده‌سازی زندگی هوشمند در دانشگاه‌ها؛ ایده‌ای به نفع دولت در پروژه‌های شهری و صنعتی

نکاوند: در حال حاضر خیر ولی در ادامه توسعه نظام پایش، قابلیت دسترسی سایر دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی به این سامانه مقدور می‌شود.

حسین‌آبادی: بله در بلند مدت می‌توان از حضور دانشجویان دیگر دانشگاه‌ها نیز استقبال نمود ولی اولویت نخست با مجموعه خود دانشگاه آزاد اسلامی است تا به توانمندی های لازم دست یابند و این در حالی است که این دانشگاه در این زمینه پیشرو تر از سایر دانشگاه‌ها است.

ارتقای نمره، امتیازات تشویقی و مشارکت در طرح‌های دارای قرارداد، تمهیدات دانشگاه آزاد اسلامی در تشویق دانشجویان به انجام طرح پایش آزاد باشد

آنا: یکی از مشکلات آموزش عالی ما، پایان‌نامه‌های آماده‌ای است که اقبال زیادی نیز از سوی دانشجویان دارد، دانشگاه آزاد اسلامی برای ایجاد انگیزه دانشجویان در طرح پایش چه تمهیداتی اندیشیده است؟

سادات‌پور: با اجرای دقیق و درست طرح پایش این رویه بسیار غلط و این آفت نظام پژوهشی کشور نیز تا حدود زیادی مرتفع می‌شود. از سوی دیگر تغییر این رویکرد و ضرورت گام برداشتن در این راستا در انتخاب دانشجویان در مقاطع تحصیلی بعدی نیز باید ملاک قرار گیرد و انگیزه دانشجوی پرتلاش را نیز تقویت کرده و در صورت مشارکت وی در طرح‌های دارای قرارداد با کسب نمره تشویقی پایان‌نامه نیز همراه می‌شود.

نکاوند: این برنامه نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد، ترغیب، تغییر نگرش، فرهنگ‌سازی و امتیازات تشویقی را برای دانشجویان باید در نظر داشت و حوزه سیاست‌گذاری عالی دانشگاه متولی این امر است.

حسین‌آبادی: باید در قالب ارتقای نمره برای دانشجو معافیت‌های ارائه مقاله برای مقطع دکتری و در درجه بعدی کاهش شهریه ایجاد انگیزه نمود. موضوع کاهش شهریه را می‌توان با فرمولی به میزان درامدزایی طرح دانشجو برای دانشگاه متصل کرد و در غیر این‌صورت از ابزارهای دیگر مانند نمره و معافیت که بار مالی برای دانشگاه ندارد، استفاده شود.

انجام طرح پایش آزاد در دانشگاه‌های آزاد اسلامی نظیر شهرقدس، علوم پزشکی تهران و تهران شرق، روند رو به رشدی دارد

آنا: در مورد طرح پایش آزاد مستقر در واحد دانشگاهی خود توضیح دهید؟

سادات‌پور: برنامه علمی صنعت و تجارت با حمایت‌های مداوم دکتر قاسمی پیربلوطی رئیس واحدهای دانشگاهی شهرقدس، ملارد و صفادشت ضرورت و اهمیت این موضوع را بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و در این راستا برنامه های مهرماه طرح پایش آزاد در این واحد شامل تشکیل جلسات تخصصی شوراهای دانشی با صنایع مرتبط در راستای عملیاتی کردن تفاهم نامه های منعقد شده با صنایع، برگزاری رویدادهای صنعت و تجارت با پشتیبانی صنایع، برگزاری وبینارهای تخصصی در راستای برنامه علمی صنعت و تجارت و احصا چالش های صنایع منطقه با پیگیری های اعضای شورای دانشی، است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه ۴ تفاهم‌نامه فی‌مابین دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس با شرکت‌ها و کارخانجات بخش خصوصی امضا شده، افزود: این تفاهم‌نامه‌ها با کارخانه دامداران و همچنین گروه صنعتی نان سحر و نیز کارخانه پویا پروتئین و گروه صنعتی زر بوده است.

نکاوند: در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران ۵ برنامه علمی در حوزه های تخصصی پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری و مامایی، داروسازی و علوم نوین مصوب شده که برنامه مدیریت جامع مراقبت و سلامت مرتبط با حوزه پرستاری و مامایی با ۵ چالش فعال بر روی سامانه پژوهشیار قرار داشته و در حال حاضر نیز چندین رساله دکتری و پایان‌نامه کارشناسی ارشد توسط اساتید و دانشجویان در حال انجام است.

حسین‌آبادی: واحد تهران شرق به عنوان قطب علمی مخاطرات طبیعی و مدیریت بحران در سه حوزه زلزله، سیل و خشکسالی نظام موضوعات خود را در قالب سه جلد کتاب در سال ۹۷ به چاپ کرده و هم‌اکنون نیز علاوه بر تصحیح و به‌روز رسانی نظام موضوعات خود، در حوزه مسکن و مخاطرات طبیعی و مدیریت بحران اقدام به تعریف سلسله نظام موضوعات وسیعی نموده که شاید به‌عنوان یک موضوع جدید در دستور کار قرار گیرد.

وی در ادامه گفت: تاکنون تفاهم نامه هایی مابین دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق و شهرک صنعتی عباس آباد ، شهرداری قیامدشت، شهرداری پاکدشت و کمیته امداد امام خمینی استان تهران منعقد شده که در راستای استفاده از توانایی‌های علمی پژوهشی دانشگاه برای حل مسائل ایشان در قالب طرح‌های پژوهشی و پایان نامه ها می باشد که این همکاری در راستای شناسایی برنامه علمی واحد بایستی با قوت بیشتر ادامه یابد.اقدامات اولیه نیز برای ایجاد رشته دانشگاهی جدید و برگزاری همایش ملی مرتبط با برنامه علمی مخاطرات طبیعی و مدیریت بحران صورت گرفته که این امر نیاز به پیگیری‌های تکمیلی دارد.

انتهای پیام/۴۱۶۷/