کتاب «جامع التمثیل» منتشر شد

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، کتاب «جامع التمثیل» نوشته محمدعلی حبله‌رودی، ادیب و نویسنده قرن یازدهم و ترجمه حسن ذوالفقاری در هزار و ۱۹۶ صفحه و شمارگان ۵۰۰ نسخه توسط انتشارات علمی و فرهنگی روانه بازار نشر شد.

«جامع التمثیل» کتابی درباره تمثیل‌ها و حکایت‌ها به‌ویژه حکایت‌های امثال به فارسی است. مثل‌ها در شمار دارایی‌ها و افتخارات عمومی و معنوی یک ملت به شمار می‌روند و وجود و فراوانی آنها به زبان هر ملتی نشانه‌ی خردمندی عامه آن ملت است، زیرا توانمندی و ذوق و تجربه و حکمت یک ملت معمولا با زبده‌ترین کلام‌ها و موجزترین عبارات و روشن‌ترین و زیباترین صورت ترکیبی بروز می‌یابد و همین شکل و تعبیر می‌تواند عام‌ترین تعریف از «مثل» باشد.

ویژگی بارز این کتاب، کاربرد بسیار امثال فارسی و عربی در ضمن یا آغاز حکایت‌ها و استفاده فراوان از آیات قرآن و احادیث است. نثر کتاب ساده و بی‌پیرایه و آمیخته به اشعار شاعران نامداری، چون فردوسی، نظامی، مولوی، سعدی و حافظ است.

مولف در این مقدمه بر اساس آیات قرآن و برخی حکایت‌ها و روایت‌های دینی، خوانندگان را به ترک دلبستگی به دنیا و توجه به آخرت سفارش می‌کند. پاره‌ای از حکایت‌هایی که در باب‌ها گنجانده شده، در واقع حکایات امثال‌اند و شرح می‌دهند که چگونه و بر اساس چه ماجرایی برخی از مثل‌ها شهرت یافته‌اند؛ مانند حکایت مثل «اللهم یک یک و الرحمن سربسر» یا مثل «بکوب بکوب همان است که دیده‌ای». این کتاب از چند نظر می‌تواند مهم و در خور توجه باشد؛ اول اینکه نخستین و کهن‌ترین فرهنگ جامع امثال فارسی به شمار می‌رود. همچنین از نظر ادبی و ارزش‌های زبانی و لغوی به عنوان بخشی از میراث نثر فارسی در دوره‌ای خاص و خارج از حدود ایران قابل توجه است. این کتاب می‌تواند در دایره ادبیات تعلیمی قرار گیرد.

خواندن جامع‌التمثیل در قرن سیزدهم بسیار معمول بود. حبله رودی که در حیدرآباد دکن هندوستان می‌زیست، دو کتاب درباره مثل‌های فارسی با نام‌های «مجمع‌الامثال» و «جامع‌التمثیل» تالیف کرده است. سبک کتاب مانند سخن واعظین و اهل منبر است و مولف هرجا که فرصتی پیش آمده خواننده را نصیحت کرده است. ویژگی بارز این کتاب که دارای نثری ساده و بی‌پیرایه است، به کار بردن امثال فارسی و عربی در آغاز یا میان حکایت‌ها و استفاده فراوان از آیات و احادیث است. محمد جبله رودی اشعار برگزیده فارسی خصوصا اشعار حکیم سنائی، فردوسی، نظامی، سعدی، سلمان، خواجوی کرمانی، حافظ شیرازی و دیگر شعرایی که هر یک شهره شهری بودند را گلچین کرده و در این کتاب گنجانده است.