گروه سرود مدارس احیا می‌شود/ آمادگی شهر سرود «مأوا» برای اجرای کنسرت‌

گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ زهره سعیدی: امین صافی‌زاده، فارغ التحصیل رشته حقوق است. پیش از این مدیر تولیدات مرکز آوای انقلاب اسلامی، مدیر روابط عمومی بنیاد فرهنگی روایت فتح ، جشنواره بین‌المللی هنر مقاومت، گروه تجسمی بنیاد فرهنگی روایت فتح و معاونت بهینه سازی انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس بوده و حال نیز به عنوان مدیر شهر سرود مرکز آوای انقلاب اسلامی (ماوا) مشغول به فعالیت است و پروژه‌های مختلفی را در دست کار دارد. 

در ارتباط با تشکیلات «شهر سرود» از مجموعه‌های وابسته به مرکز آوای انقلاب اسلامی، اهداف و برنامه‌های آتی، رویکردهای این پروژه و مسائلی درباره آسیب‌های حوزه سرود و نقاط قوت و ضعف آن با صافی‌زاده به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:

لطفا به عنوان سوال مقدماتی درباره پروژه «شهر سرود» برایمان توضیح دهید؟ آیا سرود یک ژانر موسیقایی است یا خیر؟

بله، سرود ماهیتا یک ژانر موسیقیایی است که متأسفانه در مواجهه با مخاطبین اینطور استنباط شده که سرود یک فضای نهایتا سرگرمی و یک آوا است، شاید هم خیلی به جنس یک ژانر موسیقی بدان نگاه نشده مثل پاپ، رپ، موسیقی بی کلام یا هر ژانری که یک اثر موسیقیایی است، بنابراین همیشه در انزوا بوده و جدی گرفته نشده است، در واقع در سبد خریدار موسیقی نبوده است شاید حتی از خود مردم هم بپرسیم، بگویند که «سرود گوش کنیم؟». کار اصلی ما در شهر سرود همین است که سال‌های گذشته چراغ خاموش فعالیت‌ می‌کردیم و الان چراغ‌ها را روشن کرده و خود را در شهر سرود نمایان کردیم. داستان این است که نشان دهیم سرود یک امر ساده و دم دستی نیست، یک اثر موسیقیایی است.

برخی آثار موسیقایی تنها یک فضای سرگرم کننده، آرامش بخش و نوستالژیک دارند، اما برخی آثار هم گفتمان ساز هستند و دارای مانیفست، یعنی ارائه‌شان با یک پیش زمینه فکری است و پس از آن تبعاتی دارند، مثل برخی آثار رپ که با مخاطب حرف می‌زند،  ماهیت اعتراضی دارد، حال زیرشاخه‌های خود رپ متفاوت از هم است،  سرود هم دقیقا همینطور است، اینکه رهبر معظم انقلاب بر این فضا تأکید دارند، بخش اعظمش به خاطر همین ایجاد فضای امیدآفرین در جامعه است که تبیین‌گر یک سری دستاورد‌ها باشد؛ بنابراین اینطور نیست که یک فضای آرام بخش باشد هر چند که آن هم در کنارش شاید باشد، اما در واقع یک مانیفست دارد. بارزترین این سرود‌ها هم سرود‌های ابتدایی انقلاب است که در همین چهل و اندی سال هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مرکز «مأوا» مخفف مرکز آوای انقلاب اسلامی است؛ علت شکل‌گیری «شهر سرود» در هشت سال پیش نیز همین احیای سرود بوده است، اما قرار شده در فضا‌های دیگر مثل تصویر، اجرای پاتوقی یا کنسرت نیز دستاورد‌هایی داشته باشد خلاصه که مأوا در این عرصه‌ها در پویش‌های مردمی هم پرچمدار بوده است.

الان عظیم‌ترین پویش مذهبی «سلام فرمانده» است؛ پیش از سلام فرمانده، پویش «عزیزم حسین» توسط مأوا کلید خورده بود و پیش از آن هم «دریای آرامش» که نماهنگی با صدای رضا هلالی در منطقه دروازه غار بود. با این احتساب تصمیم گرفتیم که یک واحد مستقل برای سرود در مأوا ایجاد کنیم که شهر سرود شروع به فعالیت کرد، در حال حاضر سایر سازمان‌ها هم در عرصه سرود دست به تولید قطعه و برنامه به مناسبت‌های مختلف مثل دفاع مقدس، دهه فجر و ... زده‌اند، اما شهر سرود دقیقا این کار‌ها را انجام نمی‌دهد.

پس کارش چیست؟

شهر سرود در یک جمله قرار است در جهت تثبیت جایگاه موسیقیایی و اعتلای فضای سرودی و محتوایی کشور  خدمت کند. طی سال‌های آینده قرار است شهر فیزیکال سرود هم مثل یک فرهنگسرا ایجاد شود، مثلا اینکه شما به عنوان یک شهروند وارد یک موزه می‌شوید که در آن استودیو، اتفاقات سرودی، آکسسوار و هر چیز دیگری صفر تا صد درباره سرود در آن موجود است، حتی یک مربی سرود آنجا می‌تواند ملودی مدنظر خود، شعر، شاعر، لباس، تصویربردار و ... را هماهنگ کند و کارش جلو برود.

اما این پروژه زمان‌بر است و در حال حاضر مقدمات آن فراهم شده است تا فضایی که در نظر گرفته شده مسطح شود و از سال آینده مراحل احداث صورت بگیرد، ولی تا آن زمان فضای مجازی شهر سرود فعال است و قرار است دارای سه نوع شهروند درجه یک که خود اعضای گروه‌های سرود هستند، شهروند درجه دو شاعر، آهنگساز و ... و شهروند درجه سه شامل خانواده گروه‌های سرود درنظر گرفته شوند. این‌ها هم نسبت به درجه اولویت شهروندی از یک سری تسهیلات در قالب گروهی و شخصی برخوردار می‌شوند.

الان وضعیت گروه‌های سرود در کشور به چه صورت است آیا آماری از میزان و شرایطشان وجود دارد؟

ببینید یکی از فعالیت‌های شهر سرود، «لیگ سرود» سراسری کشور است مثل مسابقات ورزشی که دارای هفته اجرایی هستند و در آن هفته گروه‌های سرود در مسابقاتی شرکت می‌کنند، در این لیگ هر دوره اختتامیه برگزار می‌شود و تیم‌های اول تا سوم انتخابی، جوایزی دریافت می‌کنند و برگزیده‌ها به مراحل بالاتر می‌روند. ما در همین لیگ‌ها با بیش از هزار گروه سرود در سراسر کشور ارتباط گرفتیم و یک بانک اطلاعاتی خوبی تهیه کردیم، با یک تعدادشان ارتباطمان مستدام است و برخی دیگر ارتباط ضعیف‌تری داریم که تلاش داریم آن‌ها را تعمیم دهیم.

اما پس از آن شاهد بودیم که یک اُفتی گروه‌های سرود کردند و آن هم رفتن روی فضای پلی‌بک و بعد هم لیپسینگ بود که این برای اعتلای گروه‌ها اصلا خوب نبود. به همین جهت لیگ امسال را با هدف اجرای زنده امتیازبندی کردیم که انشالا بتوانیم جلوی این فضای انحرافی پلی‌بک و لیپسینگ را بگیریم و گروه‌های سرود به توانایی اجرای زنده برسند چرا که این‌ها توانمندی‌های خاص خود را دارند و نباید به اشتباه وارد فضای پلی بک بشوند.

چنانچه در فضای تلنت «هماهنگ» شاهد بودید گلایه‌هایی که مبنی بر عدم استفاده از کل ظرفیت سرود کشور می‌شد، نقض  و گروه‌های سرودی به فینال رسیدند که از شهرهای سراسر کشور است.

حال شهر سرود این درس را گرفته که از ظرفیت گروه‌های سرود سراسر کشور استفاده و استعداد‌ها را کشف کند، پس از هماهنگ چند برنامه دیگر نیز برگزار کردیم، به شهرستان‌ها رفتیم و اولین برنامه‌ایی که جلوی دوربین بردیم، مجموعه «نسل عاشورایی دو» بود.

مجموعه «نسل عاشورایی یک» از مجموعه گروه‌های سرود تهران بودند که کارهایشان تولید شد امسال با همین رویکرد،  با تمرکززدایی از مرکز این مجموعه را در حسینیه اعظم زنجان جلو می‌بریم، گروه‌های سرود هم از استان‌های تبریز، اردبیل، گیلان، کردستان و زنجان هستند، قطعاتی هم تولید شده، روزی بیش از پنج مرتبه هم از شبکه‌های سیما قطعات پخش می‌شوند، این کار‌ها همه به گروه‌های سرود انگیزه می‌دهد که اولا پلی بلک کار نکنند دوما روی صداسازی‌ها کار کنند و مربی‌هایشان نیز آموزش تخصصی ببینند و همه این‌ها مرتبط به کار بعدی در شهر سرود یعنی آموزش است.

این آموزش‌ها به چه صورتی قرار است، صورت بگیرد؟

قرار است مقدماتی، متوسطه و پیشرفته باشد. در مقطع مقدماتی قرار است ویدئوهایی با همت آموزش رویاد  تولید شود، در مقطع متوسطه ۱۰ کارگاه یک تا دو روزه در پانزده استان کشور برگزار می‌شود که شرکت کنندگانشان از بین منتخبین دوره اول هستند و در نهایت مقطع پیشرفته هم ورکشاپ‌هایی با اساتید برتر کشور مثل استاد بهزاد عبدی خواهند داشت . ما این امکان را برای گروه‌ها فراهم می‌کنیم تا اجرا‌هایی زنده داشته باشند و از بین آن‌ها گروه‌های حرفه‌ای تربیت شود و از سویی هم به مربیان آموزش حرفه‌ای می‌دهیم؛ بنابراین اگر دقت کنید در دل کار هم تولید نماهنگ و سرود  و هم خدمت رسانی به جامعه سرود کشور خواهیم داشت.

چرا پروژه نسل عاشورایی دو را در تهران رقم نزدید؟

قطعا اگر این کار را می‌کردیم هزینه‌هایمان به یک سوم تقلیل پیدا می‌کرد، دردسرهایمان هم کمتر می‌شد چرا که بهرحال برای تهیه یک امکانات ساده در شهرستان ما دچار مشکل بودیم، اما همه سختی‌ها را به جان خریدیم تا گروه‌های شهرستانی هم فعال شوند حتی برای یک جلوی دوربین رفتن ساده باید آموزش‌های زیاد به گروه‌ها می‌دادیم، انگار که یک فیلم سینمایی می‌خواهیم بسازیم، اما همه این کار‌ها ارزشش را داشت، چون می‌بینیم که فعالیت‌ها در حسینیه اعظم زنجان بسیار دیده شده، بازخورد‌هایی که از کارها گرفتیم، بسیار اثرگذار و انگیزه بخش است.

بقیه فعالیت‌ها هم در حد ایده و برنامه‌هایی است که در ذهنمان برنامه ریزی شده، اما بهتر است که اعلام نکنیم تا به عمل در نیامده است.

درباره ارتباطتان با صدا و سیما برایمان بفرمایید، بهرحال ما شاهد هستیم که از خیلی شبکه‌های آنور آبی نماهنگ‌های زیادی به طرق مختلف برای بچه‌ها ساخته می‌شود که جریان سازی می‌کند ، از این دست کار‌ها ما در صدا و سیما کم داریم، چه برنامه‌ای در این عرصه برای فعال سازی بخش سرود صدا و سیما دارید؟

ببینید تعاملات ما با صدا و سیما این روز‌ها خیلی در حال پیشرفت است، مدیران شبکه‌ها خدا را شکر از دوستانمان هستند و ارتباطمان تنگاتنگ شده است، مثلا آقای محمدصادق باطنی مدیر شبکه پویا که در عرصه کودک خیلی دغدغه‌مندند، خوراک خوب آموزشی کودک و نوجوان دارند. ما هم سعی کردیم ازاین ظرفیت استفاده کنیم و تولیدات خوبی به آن‌ها بدهیم، آقای حامد بامروت‌نژاد هم از شبکه دو که قبلا شبکه کودک شناخته می‌شد، با ما هم نظر هستند و همینطور مدیریت شبکه امید، اما با سایر شبکه‌ها مثل سه، پنج، افق، نسیم شاید  نتوانیم کانداکتور ثابت داشته باشیم، اما شبکه‌های تخصصی که مطرح کردیم، می‌توانیم برنامه ثابت و پخش منظم داشته باشیم و این اتفاق خیلی خوبی برای ما محسوب می‌شود.

در ارتباط با آموزش و پرورش چه برنامه‌ای دارید؟

یکی از دغدغه‌های اصلی ما آموزش و پرورش است و به جد قرار است از ظرفیت‌های بالقوه که بعضا به فعل تبدیل شده جامعه سرودی استفاده شود، خود آموزش و پرورش یک معاونت به نام معاونت سرود دارد ولیکن نظر شخصی من این است که خودشان هم هنوز به این باور نرسیدند که چنین ظرفیتی در مدارس برای حوزه سرود دارند.

ما در برنامه‌مان این را داریم که دقیقا یک مسابقه در فضای لیگ سرود مثل هماهنگ، ولی برای مدارس و در قالب مسابقه محله داشته باشیم الان در مرحله تحقیقات و ارزیابی میدانی هستیم که هر هفته در یک مدرسه حضور داشته باشیم به این صورت که در قالب این پروژه یک قطعه سرود به بچه‌های مدرسه مورد نظر بدهیم که آن‌ها آن قطعه را با مربی تمرین می‌کنند و بعد در یک روز مشخص هفته استیج در مدرسه زده شود، داوران هم آنجا قرار بگیرند به اجرای زنده بچه‌ها امتیاز بدهند و در نهایت هم توسط خود مدرسه یک سرود واحد تولید می‌کنیم که توسط کل مدرسه همخوانی شود و آن گروه هم جایزه بگیرد و در تمام مناطق کل کشور هم این اتفاق بیافتد.

در حال حاضر تصمیم داریم هر هفته در یک استان کار کنیم مثلا اینکه فصل اول را اینطور مدیریت کنیم، بهرحال ما محدودیت‌های مالی هم داریم این هفته مثلا می‌توانیم یک مدرسه دخترانه  در همدان و هفته بعد مدرسه پسرانه دیگری در کاشمر باشیم، این چرخش را فعلا می‌توانیم داشته باشیم، اما واقعا پوشش صد درصدی کل کشور را نمی‌توانیم داشته باشیم چرا که خود آموزش و پرورش هم باید پای کار بیاید تا به نتیجه برسیم.

الان این معاونت سرود خود آموزش و پرورش چه می‌کند ما که تا به حال چیزی از آن نشنیدیم...

واقعیت بعید می‌دانم که خودشان هم بدانند چه می‌کنند، فقط صحبت از کار‌های مناسبتی مثل اجرای یک سرود در ایامی مثل دهه فجر است، اما ما تصمیم داریم یک سرود واحد برای مدارس ایجاد کنیم که نوجوان پسند باشد، محتوای رو به جلو داشته باشد ومضمون «ما آینده ایران هستیم» در آن پررنگ باشد. در نهایت این سرود صبحگاه در مدارس خوانده شود بنابراین قرار است که بتوانیم چنین چیزی را انتشار دهیم و در هر مدرسه‌ای که می‌رویم یک جمع خوانی سرود داشته باشیم که نماهنگ و فیلمش نیز تهیه شود.

شنیدیم که برنامه دارید کنسرت سرود هم داشته باشید، تایید می‌کنید؟

بله چنین برنامه‌ای داریم، اما فعلا ترجیح می‌دهم که جزئیاتش را اعلام نکنم در همین حد که برنامه‌ای در قالب کنسرت با گروه‌های سرود یعنی با همان نورپردازی کنسرتی  و آکسسوار داشته باشیم، قطعاتی هم برای آن الان انتخاب شده که  خاطره انگیز هستند از بین آثار فولک و پرفرمنس از جنس کنسرت نمایش که طبیعتا مخاطب خود را دارد، این مخاطب شاید سرود گوش نداده باشد، اما تئاتر را دوست دارد و برخی لوکشین‌ها مثل برج میلاد و وزارت کشور را نیز برای اجرای آن در نظر داریم.

آقای صافی‌زاده ویژگی آن سرود‌های ابتدایی انقلاب که الان برای نسل ما نوستالژی شده، چه بوده آیا نمی‌توانیم از همان ویژگی‌ها در طراحی سرود‌های امروز استفاده کنیم؟

ببینید دو دلیل ماندگار شدن این سرود‌ها است، یکی زمان و دومی نحوه ارائه آثار است، بهرحال شاید هر یک از ما در زندگی شخصی با پدیده‌ای رو به رو شویم که برایمان خاطره ساز باشد حتی اگر از لحاظ هنری درجه یک هم نباشد،  خیلی از سرود‌های ابتدایی انقلاب از لحاظ کیفیت خوب هستند منتها همه این آثار هم ماندگار نشده‌اند و ماندگار شدنشان به همان دو عامل که مطرح کردم، بستگی دارد؛ بنابراین اینطور نیست که بگوییم آن‌ها خلآئی داشتند که الان ما فاقد آن هستیم، بلکه ما الان جوانان حرفه‌ای زیادی داریم که صاحب نام و ایده هستند از شاعرانی مثل نفیسه سادات موسوی گرفته تا احسان جوادی در تنظیم و آهنگسازی که این‌ها همه اثرگذارند و آثار را ماندگار می‌کنند.

ممنون از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.

من هم از شما و رسانه محترمتان برای اهمیت به بحث سرود تشکر می‌کنم.