سینمای اخته امروز ریشه در سال‌های دهه شصت دارد

به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری آنا، نشست معرفی مستند «داستان امر و نهی»به کارگردانی محمدهادی نعمت  که روایتی از مدیریت سینمای ایران در دهه ۶۰ است، صبح امروز چهارشنبه ۱۰ اسفند با حضور عوامل آن برگزار شد.

در ابتدای این نشست، مستند «داستان امر و نهی»  به نمایش درآمد؛ مستندی گفتگومحور که در آن گروهی از فعالان سینمایی در دهه‌های اخیر مشکلاتی که در سینمای دهه ۶۰ و ۷۰ از طرف برخی افراطیون در زمینه توقیف آثار مختلف سینمایی به وجود آمده بود را بیان کردند . پس از نمایش فیلم، محمدتقی فهیم منتقد سینما در رابطه با این مستند گفت:انچه که امروز با عنوان سینمای اخته و بی‌خاصیت داریم، حاصل اتفاقاتی است که در سال‌های ابتدایی پس از انقلاب رخ داده. حق‌خوری‌ها، مظلوم کشی‌ها و حذف افرادی که می‌توانستند در خدمت انقلاب باشند. این حذفیات جایگزین مناسبی نداشت.

 وی اظهار کرد: مثلاً مخملباف همانطور که امروز به عنوان یک سرباز برای اسرائیل کار می‌کند، ان زمان هم یک آنارشیست بود که نمی‌توان او را از بدنه انقلاب دانست. او کار‌هایی کرد که امروز ما شاهد حذف عنصر سرگرمی از سینما هستیم. اگر فیلمی نتواند مخاطب را سرگرم کند، پر از شعار و پیام هم باشد به درد مردم نمی‌خورد. این الگوی سینمای اروپای شرقی به ویژه روسیه بود. در همه انقلاب‌ها که منجر به تغییر ساختار شده چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد و چون در کشور ما چهره‌های نفوذ کرده در انقلاب الگوی اروپای شرقی داشتند، سینما به این سمت رفت.

این منتقد سینما گفت: به طور کلی روحانیان و بچه مسلمان‌هایی که در راس انقلاب بودند با سینما بیگانه بودند و کسانی این حوزه را پس از انقلاب در دست گرفتند که نگاهشان اصلا نگاه درستی به سینما نبود.

فهیم اضافه کرد: بعد از تغییرات سیاسی در دهه هفتاد، دو دهه است شاهد سینمای حزبی هستیم، سینمایی که کارکردش صدور بیانیه سیاسی است. با حذف آدم‌هایی مثل فردین، قادری، بیک ایمانوردی و اکثر هنرمندانی که نامشان در این مستند مطرح شد و می‌توانستند با مدارا به کمک سینما بیایند، شاهد وضعیت این روزهای سینما هستیم. در چهل سال گذشته جمهوری اسلامی هزینه زیادی در سینما کرده و فیلم‌هایی ساخته که بخش عمده‌ای از آنها عملا اثرگذار نیستند. 

وی افزود: ما نه تنها توجهی به اثرگذاری سینما در داخل نمی‌کنیم که به فکر اثرگذاری جهانی هم نیستیم. سال گذشته با تمام تحریم‌ها علیه روسیه ۱۴۰ فیلم امریکایی در این کشور اکران شد و در سال جدید میلادی نیز قرار است ۱۳۰ فیلم در این کشور اکران شود. اما ما در کشورهای همسایه خودمان نیز حضور پررنگی نداریم و نمی‌توانیم در طول یک سال، فیلمی بسازیم که در سطح جهانی دیده شود و همه از تماشای آن کیف کنند.

وی در پایان صحبت‌هایش عنوان کرد: در سال‌های اخیر تمام هم و غم سینما به سمت ساختارهایی از تولید رفته که کلید آن در دوران اوایل انقلاب خورد. در آن دوران افرادی در راس مدیریت سینما قرار گرفتند که حتی جلوی فیلم‌هایی مثل «تاراج» که مورد استقبال مردم قرار گرفته بود را نیز می‌گرفتند، آنها اساساً می‌خواستند محبوبیت را حذف کنند، اتفاقی که امروز هم می‌افتد و شاهد هستیم که به اسم حذف سلبریتی‌ها، می‌خواهند محبوبیت هنرمندان را از آنها بگیرند. در حالی که نمی‍‌توان این مسئله را از سینما گرفت، اگرچه معتقدم بین سلبریتی، محبوبیت و شهرت تفاوت‌هایی هست. 

در ادامه این نشست محمدهادی نعمتی کارگردان این مستند، در رابطه با عدم نام بردن از چهره‌های سیاسی و مسئولان فرهنگی کشور در دو دهه اول انقلاب گفت: مستندی که امروز رونمایی شد یکی از فیلم‌های سه گانه ماست که نهایی شده، سه‌گانه سینما و هنر، سینما و سیاست و سینما و اقتصاد. ما اگر به نام‌های سیاسی در این مستند ورود می‌کردیم، اثر به سمت مستند سیاسی می‌رفت و جنبه هنری را گم می‌کردیم. در قسمت‌های بعد این مستند به سمت چهره‌های سیاسی تاثیر گذار آن دوران می‌رویم و با جزئیات بیشتری به نام‌های اثرگذار آن دوران می‌پردازیم.

در انتهای نشست نیز جلیل محبی دبیر سابق ستاد امر به معروف از انگیزه شکل‌گیری ایده این مستندها گفت: در سال ۹۷ با پیشنهاد به یکی از دوستان هنرمند خواستیم اثری تحقیقی بسازیم با نگاه به مستندها، مصاحبه‌ها و اتفاقات چهل سال اخیر تا ببینیم جریان‌های اثرگذار دهه‌های اخیر چه کسانی بودند. در راه تولید این اثر دیدیم عده‌ای عامدانه به مباحث مختلف من جمله موضوعات فرهنگی و هنری ورود کردند که امر به معروف و نهی از منکر در جای خود قرار نگیرد. سال بعد با تهیه‌کننده و کارگردان مستند «داستان امر و نهی» صحبت کردیم و پیشنهاد شد این ماجرا نقل شود که کسانی که سال ۷۵ به بعد، تبدیل به روشنفکران شدند، همان افراطیون اوایل انقلاب بودند. 

وی اضافه کرد: این افراد سیاسی، فرهنگی و رسانه ای (چهره‌هایی مثل محسن مخملباف، عبدالکریم سروش، مسعود بهنود و...) بودند که به طور ناگهانی همه با هم تغییر کردند، یعنی در یک دوره زمانی حزب‌اللهی‌ترین آدم‌ها تبدیل شدند به ضد حزب‌اللهی‌ترین آدم‌ها.

محبی در پایان سخنانش با انتقاد از عملکرد برخی مدیران عنوان کرد: در این چهل سال هیچ کسی به اندازه مسئولان جمهوری اسلامی در مقابل امر به معروف و نهی از منکر نایستاده چون هیچکدام از آن‌ها راضی نیستند این کار را از خودشان آغاز کنند. خود من به دلیل امر به معروف و نهی از منکر یکی از همین افراد از کار برکنار شدم!