خاموشی «رعد و برق» یک ساله شد/خنده افخمی به ریش مخاطب و تلویزیون!

به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، سال‌هاست که دیگر به شنیدن اخبار و اتفاقات عجیب و غریب و حواشی متنوع در آثار در حال تولید و روی آنتن تلویزیون عادت کرده‌ایم. از قهر عوامل یا بازیگران تا تغییر پایان بندی سریال‌ها گرفته تا اعتراض اقشار مختلف جامعه و گروه‌های شغلی و قومی به محتوای سریال‌ها و در پی آن واکنش سازندگان به این اعتراضات و شایعاتی که در زمینه‌های مختلف گریبانگیر آثار نمایشی تلویزیون شده است.

اما شاید یکی از عجیب‌ترین موارد حاشیه‌ساز در سال‌های اخیر مربوط به پخش سریال «رعد و برق» به کارگردانی بهروز افخمی باشد. سریالی که به نظر می‌رسد به سرنوشت مجموعه‌هایی همچون «سرزمین کهن» کمال تبریزی و یا «۸۷متر» کیانوش عیاری دچار شده است؛ هرچند از حیث محتوا، تیم سازنده و احتمالاً سطح کیفی و فنی، با این دو مجموعه تفاوت‌هایی دارد اما از لحاظ حاشیه‌سازی در زمان پخش و در نهایت عدم پخش از تلویزوین و رفتن به بایگانی برای مدتی نامعلوم چیزی از این دو مجموعه یاد شده کم ندارد. سریالی که یک سال پیش یک قسمت آن روی آنتن رفت، اما ادامه آن دیگر روی آنتن را ندید و این آغازی بر فراز و فرودهای این سریال با محوریت بهروز افحمی و مدیران سیما بود.

سریالی با سوژه جالب سیل

سریال «رعد و برق» به نویسندگی و کارگردانی بهروز افخمی و تهیه‌کنندگی داوود هاشمی از محصولات سیمافیلم بود که تولید آن دو سال پیش در استان گلستان آغاز شد.

بهروز افخمی پس از هفت سال دوری از تلویزیون، اواخر سال ۹۸ ساخت این سریال را درباره حادثه وقوع سیل ۱۳۹۸ در مناطق سیل‌زده شمال کشور آغاز کرد. سیلی ویرانگر و مهیب که از اسفند ۱۳۹۷ بر اثر بارندگی‌های شدید در استان‌های شمالی ایران، از جمله گلستان و مازندران و خراسان شمالی و جنوب و جنوب غرب کشور متأسفانه خرابی‌های بسیاری به بار آورد و جان تعدادی از هموطنانمان را گرفت و شماری را نیز بی خانمان کرد.

«رعد و برق» یک مجموعه حادثه‌ای بر مبنای یک رویداد واقعی (سیل شمال) است که البته رگه‌هایی از طنز نیز دارد. از سوی دیگر به گفته سازندگان و بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده، قرار بود بین ۱۲ تا ۱۴ قسمت از سریال در خوزستان، چهار قسمت در خرم‌آباد و بقیه قسمت‌ها در گلستان تصویربرداری شود. حتی ۱۲ قسمت از فیلمنامه بخش‌های مربوط به خوزستان نیز تحویل شبکه شده که در نهایت به خاطر شدت شیوع کرونا امکان تصویربرداری در این استان منتفی شد.

بخش عمده این مجموعه تلویزیونی در سال ۱۳۹۹ و در استان گلستان تصویربرداری شد. تقریباً از نیمه دوم سال ۹۹ هم اعلام شد که «رعد و برق» گزینه اصلی سریال شبکه پنج سیما در ماه رمضان سال ۱۴۰۰ خواهد بود.

تهیه‌کننده این سریال نیز در گفت‌وگویی که هفدهم اسفندماه۱۳۹۹ (یعنی حدود چهل روز پیش از موعد پخش) با خبرگزاری آنا داشت، از انجام همزمان تدوین، صداگذاری و ساخت موسیقی آن همزمان با تصویربرداری خبر داده بود.

داوود هاشمی با اشاره به این که تا پایان اسفندماه در گرگان و شهرهای اطراف هستند و پس از آن برخی پلان‌های مربوط به تهران را می‌گیرند، گفته بود: در این سریال حضور گروه‌های امدادی اعم از نیروهای هلال احمر، نیروهای مسلح و گروه‌های جهادی را خواهیم دید. البته محوریت با هلال احمر است. در کنار این نهادها حضور نیروهای مردمی را هم می‌بینیم؛ مثلاً مهران رجبی نقش یک بازاری را ایفا می‌کند که به همراه خانواده‌اش به مناطق سیل‌زده آق‌قلا می‌آید و به صورت داوطلبانه به کمک سیل‌زدگان می‌پردازد.

با پایان پخش سریال‌های نورزی، آنونس‌های سریال‌های ماه رمضان نیز روی آنتن رفت. بر این مبنا به صورت رسمی اعلام شد که در کنار سریال‌هایی همچون «احضار» (شبکه یک)، «بچه مهندس۴» (شبکه دو) و «یاور» (شبکه سه)، «رعد و برق» هم سریال رمضانی شبکه پنج سیما خواهد بود.

به این‌ ترتیب با توجه به حضور بهروز افخمی به عنوان نویسنده و کارگردان از سوی دیگر و البته طولانی شدن روند تولید رعد و برق، مخاطبان منتظر تماشای یک اثر جذاب از این شبکه بودند. اما این انتظار فقط تا اولین روز ماه رمضان ادامه داشت و در ادامه امیدها کم رنگ و در نهایت در چهارمین شب ماه مبارک رمضان به ناامیدی رسید.

رعدی که فقط یک بار غرید!

درست یک سال پیش در نخستین شب ماه رمضان سال گذشته(۲۳ فروردین ۱۴۰۰) ، نخستین قسمت سریال «رعد و برق» که قرار بود ساعت ۲۳ روی آنتن شبکه پنج برود، بدون هیچ توضیح قبلی پخش نشد. این در حالی است که سایر سریال‌ها از جمله دو مجموعه در حال‌ ضبط «یاور» و «بچه مهندس» پخش خود را آغاز کرده بودند.

یک روز بعد اولین قسمت سریال روی آنتن رفت؛ اما شامگاه جمعه و درحالی که مخاطبان منتظر پخش قسمت سوم بودند باز هم این اتفاق نیفتاد. داوود هاشمی در گفت‌وگویی، طولانی شدن آماده‌سازی فنی را دلیل این موضوع دانست و از پخش سریال طبق برنامه از روز شنبه خبر داد. اما شنبه وعده‌ داده شده هم از راه رسید و بازهم خبری از «رعد و برق» نشد.

در چهارمین روز ماه مبارک رمضان (شنبه ۲۷ فروردین ۱۴۰۰) روابط عمومی شبکه پنج سیما اطلاعیه‌ای منتشر کرد و از حذف کامل این سریال از کنداکتور پخش خبر داد. در بخشی از این اطلاعیه آمده بود: «علی‌رغم برنامه‌ریزی در بیش از یک سال گذشته برای پخش سریال «رعد و برق»، اما به دلیل سنگینی پروژه، حجم زیاد جلوه‌های ویژه و تروکاژهای زیبا (تصویر پیوست)، عوامل سازنده رعد و برق موفق نشدند این سریال را به‌موقع و در زمان تعیین‌شده به آنتن برسانند، لذا این مجموعه تلویزیونی به صورت موقت از کنداکتور ماه رمضانی شبکه پنج سیما حذف شد».

حضور ناگهانی یک خرس برای تأیید کیفیت رعد و برق!

صادرکنندگان این اطلاعیه در ادامه، تصویر پیوست(!) مدنظر خود را که مصداق «حجم زیاد جلوه‌های ویژه و تروکاژهای زیبا» بود، هم منتشر کردند و تصویری از حضور یک خرس در جنگل که در قسمت اول پخش شده بود و با وجود کیفیت قابل قبول و اثرگذار، در نهایت اتفاقی معمولی برای یک سریال استاندارد محسوب می‌شد.

اگر این تصویر و قسمت اول را معیار قرار دهیم، اصولاً آنچه در این اطلاعیه به عنوان تروکاژهای زیبا (ترفندها و جلوه‌های ویژه برای به تصویر کشیدن مناظر واقعی که تصویربرداری از آنها ممکن نیست) معرفی شده و بر سر مخاطب کوبیده می‌شود پیش از این هم با در آثار سینمایی و تلویزیونی به کار رفته است و فارغ از کیفیت آن، امری بدیع و عجیب و غریب نیست که به خاطرش بر سر بیننده منت گذاشت.

اما عجیب‌تر از این اطلاعیه، متنی بود که روابط عمومی سریال به عنوان توضیحات سازندگان، بامداد امروز در اختیار رسانه‌ها گذاشتند.

سازندگان «رعد و برق» در این متن با پذیرش این که توقف موقتی پخش این سریال اتفاقی نادر در تلویزیون است، مواجهه با مشکلات پیش‌بینی‌شده و نامترقبه در یک سال و اندی تصویربرداری را از ویژگی‌ها تولید این مجموعه دانسته و افزودند: «بخش عمده‌ای از این مشکلات به تبع حضور در لوکیشن‌های واقعی در شرایط جوی نامساعد رقم خورد. فقط بازسازی نفس‌گیر حادثه گرفتاری حدود سیصد خودرو در مناطق سیل‌زده که در همان زمان سه روز وقت نیروهای امدادی را گرفته بود، یکی از ده‌ها موارد طاقت‌فرسایی بود که با مشقت فراوانی در سریال به تصویر کشیده شده است».

در ادامه این بیانیه می‌خوانیم: بی شک کسانی که بُعد مسافت، برفگیری، برودت هوا و بارندگی در مناطقی چون توسکستان، ارتفاعات دراز نو، دشت سرعلی‌آباد، خوش‌ییلاق شاهرود و ... را تجربه کرده‌اند، درک روشن‌تر و بهتری از شرایط دشوار تولید سریال «رعد و برق» و ناملایمات گریزناپذیر مبتلا به سازندگان خواهند داشت. مشکلاتی که شاید تنها گوشه‌ای از آنها در تصاویر منتشر شده از پشت صحنه سریال ملموس باشد».

اما این توضیح و در حقیقت توجیه به شرایط تولید خلاصه نشده و به مراحل پس از تولید نیز کشیده می‌شود. در ادامه این متن می‌خوانیم: «آماده‌سازی نسخه نهایی باکیفیت ۴k و تغییر نهایی ناگزیر به HD به دلیل محدودیت‌های سیستم پخش تلویزیون، موجب شد تا سازندگان به فرصت بیشتری نیاز پیدا کنند. فرصتی که بدیهی است برای افزایش کیفیت خروجی سریال و ارج گذاری به سلیقه و شأن مخاطبان سیما طلب شده و چه بسا مبادا اگر این دغدغه نبود، می‌شد با وسواس کمتر و سر هم بندی و تساهل، به تداوم پخش سریال رضایت داد!».

بی‌برنامگی به بهانه کیفیت استاندارد

بیانیه سازندگان «رعدوبرق» این موضوع را نشان از تکاپوی بی‌شائبه و نگاه ایدئالیستی سازندگان سریال دانسته و «عدم موفقیت» در رساندن به پخش را «تعبیر غیرمنصفانه برخی» نامیدند. با احترام به تلاش‌های همه عوامل این سریال در سطوح مختلف، باید گفت این توضیح چیزی از قصور ناشی از بی‌برنامگی و بدعهدی سازندگان و البته بی‌تدبیری مدیران شبکه پنج سیما کم نمی‌کند.

اقدام در دقیقه نود، تصویربرداری فشرده در روزهای پایانی کار شبانه‌روزی و خستگی بازیگران و عوامل که روی کیفیت کار هم تاثیرگذار است، همزمانی تولید، تدوین و پخش، تأخیر در پخش قسمت‌های پایانی و... ازجمله آسیب‌هایی است که در این چندساله گاهی گریبان سریال‌های مناسبتی را گرفته و موضوع تازه‌ای نیست؛ اما آنچه درباره «رعد و برق» رخ داد فراتر از این موارد است چراکه روند تولید این مجموعه با همه مشکلاتی که در بالا ذکر شد، از دو سال پیش آغاز شده بود. پروژه تولید «رعد و برق» هرقدر هم که سنگین باشد، مجال و دست سازندگان و مدیران برای برنامه‌ریزی باز بوده است.

این حجم از منت‌ گذاشتن بر سرمخاطب به خاطر اموری که وظیفه ذاتی سازندگان برای ارائه یک کار با کیفیت است معنا ندارد. از سوی دیگر این استدلال که خروج «رعد و برق» از کنداکتور پخش و جایگزین شدن یک سریال چینی به جای آن به احترام مخاطبانی است که می‌خواهند اثری باکیفیت ببینند هم به‌ همان اندازه نامقبول است. تصور کنید که متولی پخش مستقیم یک مسابقه حساس فوتبال، ناکامی در پوشش این مسابقه و پخش یک بازی ضبط‌شده به جای آن را اینگونه توجیه کند که به احترام مخاطبان نخواستیم آنها مسابقه را با کیفیت پایین و یا قطع مکرر ارتباط ببینند!

یک سال از موعد پخش سریال « رعد و برق »گذشته است اما در این مدت طولانی هنوز از سرنوشت پخش این مجموعه تلویزیون و دلیل عدم پخش آن خبری نیست.

اوایل بهمن ماه سال ۱۴۰۰ بود که بهروز افخمی در سخنانی با گلایه از شبکه پنج سیما اعلام کرد که سطح کیفی سریال «رعدوبرق» به کارگردانی او بالاتر از این شبکه بوده است و به همین دلیل نمی‌خواهد از این شبکه پخش شود!

در پی اظهارات بهروز افخمی ، روابط عمومی شبکه پنج سیما درباره پخش این سریال، نکاتی را مطرح کرد. در این بیانیه آمده بود: «زمان بندی اولیه و تعهد تیم سازنده برای پخش سریال رعد و برق، رمضان ۱۳۹۹ بود، اما ایشان با یک سال تاخیر اعلام کرد در ماه مبارک رمضان ۱۴۰۰ یعنی اواخر فروردین ماه، این مجموعه نمایشی را به آنتن می‌رساند.

در ماه مبارک رمضان با وجود برنامه ریزی‌های متنوع و تبلیغ فراوان و اعلام قبلی به مخاطبان، شبکه پنج سیما قسمت اول این سریال را روی آنتن برد، اما پس از پخش آن، آقای افخمی نسبت به تحویل بقیه قسمت‌ها ابراز بی‌میلی کرد.

در ادامه این بیانیه می خوانیم: تا جایی که شبکه پنج سیما نیز با ابراز شرمندگی و عذرخواهی فراوان از مخاطبان فهیم، به ناچار سریال ایرانی «شکرانه» و سریال چینی «با هم» با موضوع کرونا را جایگزین رعد و برق کرد.ایشان در ادامه، متعهد شد تا ابتدای دی ماه سال جاری کل قسمت‌ها را برای پخش تحویل شبکه بدهد، اما متاسفانه این عهد نیز نقض شد چرا که در آذرماه گروه همچنان مشغول تصویربرداری بود!

نهایتاً تهیه‌کننده سریال در گفتگو با یک خبرگزاری اعلام کرد تلاش می‌کنیم هر سه روز یک قسمت از سریال را آماده کنیم و در ۴۵ روز آینده ۱۵ قسمت باقیمانده را به اتمام برسانیم. زمان پخش در اختیار ما نیست؛ ولی تلویزیون از اسفند ماه می‌تواند پخش را آغاز کند.

این بیانیه با این جمله به پایان می‌رسد که«هرگونه تصمیم گیری برای تغییر محل پخش آثار تولیدی شبکه‌ها بر عهده سازمان صداوسیما ست» .

با توجه به آنچه در این یک سال در ارتباط با سریال رعد و برق گذشته است، به نظر می‌رسد مدیران سیما برای برقراری نظم در جدول پخش و احترام به مخاطبان نیازمند یک تجدیدنظر کلی و اساسی در شیوه تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی هستند. تغییر زمان آغاز سریال یا تعویق پخش برخی قسمت‌های آن بیش از هرچیز نشانگر ضعف برنامه‌ریزی و عدم احترام به زمانبندی و شعور مخاطبان است. و نتیجه آن در درازمدت ریزش بینندگان خواهد بود.

انتهای پیام/۴۱۰۴/