افزایش سه میلیون نفری تماشاگران سینما بعد از سال‌ها رکود/ سالی که محمدرضا فروتن جوان اول سینما شد

به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، از همان روزهای ابتدایی ورود «سینماتوگراف» به کشورمان، ایرانی‌ها ارادت خاصی به هنر هفتم پیدا کردند. مردم ایران پیش از این با هنر بیگانه نبودند، اما تصاویر متحرک سینماتوگراف، جادویی داشت که در هیچ‌یک از هنرهای پیش از آن ندیده بودند. از زمانی که سینما از انحصار دربار خارج شد، تا زمانی که رنگ و روی مردمی گرفت، چند دهه زمان برد و به‌مرور هنرمندان مختلف با آثار نمایشی خاص یکی‌یکی ظهور کردند.

از همان وقتی که فیلم «دختر لر» به‌عنوان اولین فیلم ناطق سینمای ایران سر از اکران درآورد و مردم برای تماشای قصه عاشقانه «جعفر و گلنار» در صف تهیه بلیت سالن‌های سینما ایستادند، می‌شد فهمید که سینما قرار است به یکی از اصلی‌ترین تفریحات عامه مردم ایران تبدیل شود.

این پیش‌بینی درنهایت به حقیقت پیوست اگرچه در این میان با فراز و نشیب‌های فراوانی مواجه بود. اگر یک سال و نیم گذشته را اصطلاحاً «فاکتور بگیریم»، تا پیش از آن سینما جزء محبوب‌ترین تفریحات مردم در سراسر کشور بود. با وجود اینکه بسیاری از شهرهای ایران، سالن‌های استاندارد سینما ندارند، اما همان سالن‌های قدیمی و زهوار دررفته، هنوز هم پاتوق اصلی دوستداران هنر هفتم هستند.

ما در گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، سعی داریم که در سلسله گزارش‌های «خاطرات گیشه» مروری آماری داشته باشیم بر آنچه در چهار دهه گذشته در سینمای ایران رخ داده است. در هر سری از گزارش‌های این مطلب که به صورت هفتگی خواهد بود، اتفاقات مربوط به یک سال سینمای ایران را در زیر ذره‌بین قرار می‌دهیم، از میزان فروش تک‌تک فیلم‌ها گرفته، تا پررفت‌وآمدترین سالن‌های سینما در کشور و محبوب‌ترین ژانر سینمایی.

سینمای سال ۷۸ در یک نگاه

در طول سال‌های دهه شصت و هفتاد، معمولا هر سال نسبت به سال قبل از آن، به تعداد سینماهای کشور اضافه می‌شد، اما این مسئله در سال ۷۸ رخ نداد و برعکس آن، ۴ سینما از چرخه اکران آثار خارج شدند، سینماهایی که اکثراً در دسته سالن‌های مستهلک بودند و دیگر مخاطب و کارایی چندانی نداشتند. اگرچه در این سال چند سینما هم راه‌اندازی شد و به‌واسطه اینکه اکثر سینماهای جدید دوسالنه یا بیشتر بودند، تعداد سالن‌های سینما نسبت به سال قبل از آن، تغییری نکرد. در سال ۷۸ در مجموع ۳۰۵ سالن سینما در ۲۸۴ مجموعه سینمایی، میزبان دوستداران هنر هفتم بودند.

سینما «بهمن» مشهد، یکی از سینماهای جدیدی بود که در این سال به بهره‌برداری رسید، سینمایی که با سه سالن میزبان تماشاگران بود. اما این فعل و انفعالات زیرساختی اگرچه باعث شد تعداد سالن‌های سینما روی یک عدد ثابت باقی بماند، اما ظرفیت سینماها را کاهش داد. چون اکثر سینماهای از رده خارج شده، سالن‌های بزرگ و پرظرفیتی بودند و جایگزین‌های آن سالن‌های قدیمی، مجموعه‌های سینمایی چندسالنه با ظرفیت‌های کمتر بودند. به همین واسطه ظرفیت صندلی‌های سینما در سال ۷۸ به ۱۷۰ هزار صندلی رسید که نشان‌دهنده کاهش دو هزارتایی تعداد صندلی‌ها نسبت به سال قبل از آن بود.

این مسئله که سینمای ایران تقریبا پیش‌بینی‌ناپذیر است، از آن نکاتی است که مثال‌های فراوانی برای آن وجود دارد. در مجموعه گزارش‌های «خاطرات گیشه» مرور کردیم که در بسیاری از سال‌ها با وجود افزایش ظرفیت سالن‌ها و بیشتر شدن فیلم‌های خوب برای اکران، اما میزان مخاطبان سینما کاهش یافته بود، اما در سال ۷۸ با وجود اینکه تعداد ظرفیت سالن‌ها دو هزار صندلی کمتر شده بود، اما تعداد تماشاگران بعد از سال‌ها رکود، با رشدی سه میلیون نفری مواجه شد و در این سال بیش از ۳۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از فیلم‌های سینمایی دیدن کردند. این رشد باعث افزایش میزان فروش کل سینماها نیز شد و در حالی که سال ۷۷ سینمای ایران به رقم ۶ میلیارد و ۳۴ و میلیون تومانی رسیده بود، در سال بعد با رکورد ۸ میلیارد و ۱۸۵ میلیون تومانی رکورد جدیدی از خود به یادگار گذاشت.

یکی دیگر از دلایلی که باعث رشد ۲ میلیارد تومانی رقم گیشه در پایان سال ۷۸ شده بود، افزایش قیمت بلیت سینماها در این سال بود، افزایشی که تقریبا در هر سال رخ می‌داد. در این سال متوسط قیمت بلیت در سینماهای سراسر کشور مبلغ ۲۴۱ تومان بود و کمتر از ۵۰ تومان به قیمت سال قبل اضافه شده بود. البته همه سینماها در آن یک قیمت واحد را تجربه نمی‌کردند. به عنوان مثال سینما «صحرا» در تهران با بلیت ۳۱۲ تومانی و سینما «رسالت» در مشهد با بلیت ۶۰ تومانی گران‌ترین و ارزان‌ترین سینماهای کشور بودند.

در سال ۷۸ هر سینما به طور متوسط مبلغی نزدیک به ۲۶ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان فروش را تجربه کرد، که با یک جمع و تفریق، به رقم ۴۸ هزار تومانی برای میزان فروش هر صندلی سینما می‌رسیم. هر سالن به طور متوسط بیش از ۱۱۱ هزار نفر را به سمت خود جذب کرد و هر صندلی سهم ۱۹۹ تماشاگر بود. در این سال جمعیت ایران بیش از ۴۸ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بود و طبق آمار هر ایرانی در سال ۵۶/. بار به سینما رفت. اگرچه این رقم به نظر بسیار ناچیز است، اما اگر با آمار سال‌های قبل بسنجیم می‌بینیم که در سال ۷۸ مردم کشورمان سینماروتر شدند.

عصر جدید مهم‌ترین سینمای سال

در حالی که سینماهای مشهد در طول دهه‌های شصت و اوایل هفتاد، سینماهای صدرنشین جدول فروش و تعداد تماشاگر بودند، اما از سال ۷۷ رقیبی جدی در تهران برایشان به وجود آمد، سینما «عصر جدید» که با خارج شدن سینما «آزادی» از دور رقابت، به سینمای اصلی پایتخت تبدیل شده بود. روند خوب «عصر جدید» در سال ۷۸ نیز ادامه پیدا کرد و این سینما توانست با شیبی صعودی در جدول پرفروش‌ترین و پرتماشاگرترین سینماهای سراسر کشور، جایگاه نخست را از آن خود کند و سینما «هویزه» مشهد، مدعی همیشگی عنوان پرتماشاگرترین سینمای هر سال را به رده دوم بفرستد.

در این فهرست سینما عصر جدید با ۸۸۳ هزار تماشاگر، سینما هویزه با ۸۵۷ هزار تماشاگر و سینما قدس تهران با ۶۵۳ هزار تماشاگر، پرمخاطب‌ترین سینماهای کشور بودند. سینماهای «سعدی» شیراز، «آفریقا» در مشهد و «قدس» اصفهان نیز به ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند. در جدول سینماهای پرفروش نیز سینما «عصر جدید» تهران، سینمای صدرنشین بود که توانست نزدیک به ۳۱۰ میلیون تومان فروش را تجربه کند. بعد از آن سینما «قدس» تهران با ۲۲۸ میلیون و سینما «هویزه» مشهد با ۲۱۴ میلیون تومان، در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. نکته جالب اینجاست که در میان ۱۰ سینمای پرفروش در این سال، ۶ سینمای تهرانی وجود داشته، که در حالی که برخی از این سالن‌ها تماشاگران کمتری به نسبت بسیاری از سینماهای شهرستان‌ها داشتند. دلیل اصلی این مسئله قیمت بالای سینماهای پایتخت بود که باعث سود بیشتر سینماداران تهرانی در آن سال‌ها می‌شد.

بیشتر بخوانید:

سینمای ایران در سال ۶۴؛ محبوبیت عجیب فیلم‌های اکشن و پرواز «عقابها» به قله فروش
سینمای ایران در سال ۶۵؛ پوست‌اندازی سینما و تغییر ژانر محبوب از جنگی به اجتماعی
ظهور ستارگان جدید، اتفاق مهم سینمای ایران در سال ۶۶
صدرنشینی مقتدرانه «کانی‌مانگا» در گیشه سال ۶۷
سال ۶۸، سالی که فروش سینما بار دیگر صعودی شد
رکوردشکنی ویژه «خواستگاری» در جدول اکران سال ۶۹
کاهش ۱۵ میلیون نفری تماشاگران سینما در سال ۷۰
ریزش شدید مخاطبان مهم‌ترین اتفاق سینمایی سال ۷۱
۱۳۷۲؛ وقتی یک فیلم جریان‌ساز جلوی سقوط آزاد سینما را می‌گیرد
سال ۷۳؛ سالی که «کلاه‌قرمزی و پسرخاله» ستاره‌های پول‌ساز را شکست دادند
سال ۷۴؛ رقابت جذاب هاشم‌پور و قریبیان برای صدرنشینی در گیشه
سال ۷۵؛ سالی که عمو خسرو پول‌سازترین بازیگر ایران بود
سال ۷۶؛ سوختن یک سینما و خاکستر شدن فیلم‌ها در گیشه
افت فاحش فروش گیشه در سال ۷۷ و شرایط نگران‌کننده اکران

رقابت جذاب «قرمز» و «دو زن» برای فتح گیشه

در این سال ۳۴۲ فیلم سینمایی ایرانی روی پرده سینماها رفت که از نظر تعداد سال ۷۸ را در دسته سال‌های شلوغ اکرانی قرار می‌دهد. اما نکته جالب‌تر از تعداد فیلم، تغییر سلیقه مردم سینمارو بود و قرار گرفتن ۱۰ فیلم درام و اجتماعی در صدر جدول فیلم‌های پرطرفدار سال نشان می‌داد که در آن سال‌های آخر دهه هفتاد که از نظر اجتماعی شرایط ملتهبی در جامعه وجود داشت، فیلم‌های اجتماعی طرفداران بیشتری داشت. فیلم سینمایی «قرمز» به کارگردانی فریدون جیرانی و با بازی هدیه تهرانی و محمدرضا فروتن، پرفروش‌ترین و پرمخاطب‌ترین فیلم سال شد. اثری که توانست ۳ میلیون و ۶۰ هزار نفر را به سالن سینماها بکشاند و نزدیک به ۸۰۰ میلیون تومان در گیشه فروش کند.

سال ۷۸ سینما یکی از جذاب‌ترین رقابت‌هایش در گیشه را تماشا کرد، جایی که فیلم اجتماعی دیگری، با فاصله کمی از ساخته جیرانی، در رتبه دوم قرار گرفت. فیلم سینمایی «دو زن» به کارگردانی تهمینه میلانی با بازی نیکی کریمی، مریلا زارعی و محمدرضا فروتن. «دو زن» فقط ۴۶ هزار مخاطب از «قرمز» کمتر داشت و یکی از معدود آثاری بود که با بیش از سه میلیون مخاطب، صدرنشین جدول پرتماشاگرترین فیلم سال نشد. فیلم‌های سینمایی «طوطیا» به کارگردانی ایرج قادری، «دختری با کفش‌های کتانی» ساخته رسول صدرعاملی و «سیاوش» به کارگردانی سامان مقدم سه فیلم پرتماشاگر دیگر به نمایش درآمده در این سال بودند.

محمدرضا فروتن نیز موفق‌ترین بازیگر سال در جذب مخاطب بود. کسی که در دو فیلم پرمخاطب و پرفروش سال به عنوان شخصیت اصلی مرد داستان حضور پررنگی داشت و بیش از ۶ میلیون بلیت تنها برای دو فیلم او در این سال به فروش رفت. عددی که در طول سال‌های پیش از آن، شاید هیچکدام از بازیگران بزرگ سینما به آن تعداد (بیش از ۶ میلیون مخاطب در یک سال) نرسیدند.

انتهای پیام/۴۱۷۳/پ