محمد امین آتشی؛ شاعری ایرانی‌تبار از دیار هند

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا ـ بارها شنیده‌ایم که گذشته چراغ راه آینده است. این چراغ، روشنگر مسیری است که به ساختن بنای تمدن ایرانی اسلامی می‌انجامد. چراغی که انوار روشنگرش حاصل تلاش صدها حکیم، هنرمند و فیلسوف مسلمان است که از قرن‌ها پیش خشت به خشت این بنای سترگ را روی هم گذاشته‌اند.

با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته‌ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می‌دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره‌ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال، با این انوار روشنگر چراغ تمدن و فرهنگ آشنا شویم. به این منظور هر روز صبح، بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور خواهیم کرد.

برای خوشه‌چینی از این خرمن دانش و فرهنگ، جلد اول کتاب «تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» تألیف دکتر علی‌اکبر ولایتی که به سال ۱۳۹۲ در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده‌ایم.

حکیم محمد امین آتشی، متخلص به «امینا»، شاعر و طبیب  قرن یازدهم هجری قمری است.

سال تولد او روشن نیست. آتشی ایرانی‌نژاد و از شاعران مهاجر به دکن در هندوستان بوده که در آنجا به ثروت و مقام دست یافته است. ظاهراً وی به‌جز شاعری در طب نیز تبحر داشت؛ زیرا پزشک مخصوص دربار محمد عادلشاه بن ابراهیم، فرمانروای بیجاپور و هفتمین امیر خاندان عادلشاهیه در هند بوده است. وی همچنین در حکمت نیز دستی داشت و لقب «حکیم» کنار نام او به همین سبب است

ظاهراً وی فرزندی به نام شمس‌الدین محمد داشته که در پی مهاجرت پدر به هند، از وی جدا افتاده است. آتشی در اشعارش به فرزند خود اشاره کرده است.

آثار به‌جای مانده از وی بدین قرار است:

1- دیوان، که مشتمل بر قصاید و قطعاتی است که در آن مدح شاه بیجاپور و بستگان وی نیز آمده است. غزلیات آتشی به ترتیب الفبایی تنظیم شده است. نسخه‌ای از این دیوان در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگه‌داری می‌شود که شامل 35 هزار بیت است. آتشی در اشعار خود، گاه «امینا» و گاه «طاهر» تخلص کرده است

2. عادلنامه، معروف‌ترین اثر آتشی است که بر اساس اسکندرنامه، اثر نظامی و بر وزن آن سروده شده است. این کتاب در شرح فتوحات سلطان محمد عادلشاه است. تاریخ سرودن عادلنامه 20 رجب سال 1042ق است.

3. معدن الافکار، که شامل 2300 بیت و بر وزن مخزن‌الاسرار نظامی است.

4. نُه سپهر، مثنوی دیگر آتشی است که بر وزن هفت پیکر نظامی سروده شده است و تاریخ ختم آن 1034ق است.

5. هدایت‌نامه، مثنوی عرفانی بر وزن مثنوی مولوی است؛

6. محبت‌نامه، مثنوی است عرفانی بر وزن خسرو و شیرین نظامی؛

7. مجمر انوار، مثنوی عرفانی است که بر وزن مخزن الاسرار نظامی سروده شده است؛

با نگاهی به آثار آتشی می‌توان دریافت که وی در سرودن اشعار خود از شیوه نظامی تأثیر گرفته است و به پیروی از آثار نظامی و بر وزن اشعار او مثنوی‌های خود را سروده است؛

انتهای پیام/4104/