آیا شبکه‌های اجتماعی افراد را غیر اجتماعی می‌کند؟/ واقعیت پنهان‌شده در فضای مجازی چیز دیگری است

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- امیرحمزه‌نژاد؛ شبکه‌های اجتماعی باعث غیراجتماعی شدن افراد جامعه خصوصاً جوانان شده است. واقعیت این است که رسانه‌ها مخاطبان خاص خودشان را نیز تربیت می‌کنند. در عصر نوین ارتباطات همان‌طور که شاهد رشد و تکامل رسانه‌های جمعی و فناوری‌های نوین ارتباطی هستیم، شاهد رشد و تکامل مخاطبان این فناوری‌ها هستیم.

درواقع فناوری‌های نوین مخاطب خاص خود را تربیت و پرورش داده‌اند. موضوعی که لاجرم به سبب استفاده مداوم مخاطبان از کودکی تا بلوغ فکری یک نوع همخوانی وسایل ارتباطی و مخاطب را به وجود آورده است.

با رشد و پیشرفت رسانه‌های تصویری به پشتوانه فناوری ماهواره‌ای و اینترنت و... تصویر کم‌کم جای باور و اعتقاد گذشته را در نسل نو گرفته و از وی موجودی پیچیده، چندبعدی و به‌نوعی غیرباورمند ساخته است. نسلی که تصاویر را در ذهن ذخیره می‌کند و به‌خاطر می‌سپارد تا اینکه آن‌ها را باور کند و در پس ذهن خود افسانه‌بافی و اسطوره‌سازی به شیوه کهن کند.

چارچوب‌گریز بودن و عدم پشتوانه اعتقادی ذهنی و باورمند بودن ازجمله ویژگی‌های نسل ماشینی یا ماشین‌زده است که زندگی ماشینی این طبع را در او ایجاد کرده است. درواقع تا حدودی بشر به مصنوعاتی که خود به وجود آورده شبیه شده است.

زندگی اجتماعی امروز هم به‌نوعی وابسته به شبکه‌های اجتماعی مختلف شده است. گروه‌های مختلفی که حالا حول گروه‌های فضای مجازی و پیام‌رسانان تشکیل شده و با آن تداوم یافته از همین نوع است. این روزها زندگی اجتماعی دو صورت مجازی و واقعی دارد که زندگی واقعی تا حدود زیادی در نسل نو وابسته به شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی است.

در همین رابطه گروه همسالان بایستی خود را در کانال‌ها و گروه‌های مجازی تداوم ببخشند. همین موضوع سبب شده تا توان و انرژی بیشتری از نسل حاضر صرف شود. درواقع افراد دوبعدی شده‌اند که یک بعد آن‌ها در فضای مجازی و بعد دیگر آن‌ها در فضای واقعی شکل گرفته است.

با این روند افراد برای اینکه خللی در ابعاد هویتی دیگر آن‌ها ایجاد نشود بعضاً بایستی خود را در فضای دیگر ثابت کنند. همین روند سبب شده تا شبکه‌های اجتماعی و افکار و عقایدی که در آن رشد و نمو پیدا کرده است در شخصیت‌پردازی و شخصیت‌سازی افراد اثرات مستقیم بگذارد.

حتی بعضاً اتفاق افتاده است که افراد بیشتر از اینکه در فضای واقعی حضور داشته باشند به فردی مجازی تبدیل شده و در این فضا سیر می‌کنند. از این روست که هر کجا می‌روند سعی می‌کنند حضور مجازی خود را در آنجا تقویت کند. رفتن به یک رستوران و پارک بازی یا حتی مراکز زیارتی و سیاحتی فرقی ندارد فرد سعی می‌کند که حضور خود در فضای مجازی را تداوم بخشد. ازاین‌رو برخی از افراد بیشتر از اینکه در فضای واقعی بتوانند حضور داشته باشند و به‌نوعی اجتماعی باشند خود را درگیر فضای مجازی می‌کنند. از این روست که شبکه‌های اجتماعی افراد را غیراجتماعی می‌کند.

این موضوع با آسیب‌های فراوانی هم روبه‌روست. حضور بی‌ضابطه و مداوم در شبکه‌های اجتماعی تأثیرات سوء عاطفی در افراد به وجود می‌آورد. این افراد به جای اینکه خود را در فضای واقعی قرار دهند سعی می‌کنند در فضای مجازی حضور یابند تا عواطف و احساسات دیگران را به خود جذب کنند. استفاده از المان‌ها و ابزارهایی مانند لایک و نظردهی و ... اگرچه باعث تشویق و تنبیه افراد در فضای مجازی می‌شود اما جای احساسات مستقیم و بی‌واسطه خانواده و گروه‌های دوستی و فامیلی و ... را نمی‌گیرد.

این به‌اصطلاح حضور گول‌زننده، بیشتر افراد را درگیر شبکه‌های اجتماعی می‌کند و تب لایک گرفتن بیشتر و مورد توجه بودن سبب می‌شود که افراد وقت بیشتری صرف شبکه‌های اجتماعی کنند و ازاین‌رو هر چه فرد وقت خود را برای این فضا می‌گذارد از فضای واقعی و حتی شخصیت واقعی خود دور می‌شود.

فضای مجازی نیز نمی‌تواند در رشد و شخصیت‌سازی درست افراد اثرگذار باشد و همین موضوع سبب مشکلاتی در جوانان در حال رشد برای ورود به اجتماع می‌شود. فضای مجازی تا حدود زیادی اغراق‌آمیز و غیرواقعی است. اخیراً یکی از سلبریتی‌ها یا به‌اصطلاح شاخ‌های مجازی خارجی در شبکه اینستاگرام تصویری از خود منتشر کرد و مطرح کرد که خود واقعی او این عکس است نه تصویری که در فیلم‌ها و شوهای اینستاگرامی از وی به نمایش گذاشته می‌شود. درواقع عکس‌هایی که در این فضا منتشر می‌شود یا حتی فیلم تنها یک لحظه آن‌هم ویرایش شده و روتوش شده از زندگی افراد را به نمایش می‌گذارد که حاکی از خوشبختی و سعادت و خوشحالی آنان است اما درواقع در زندگی اتفاقات دیگری در جریان است که افراد دوست ندارند دیگران ببینند.

شبکه‌های موبایلی هم سبب شده تا به طور 24 ساعته افراد ارتباط خود را با فضای مجازی حفظ کنند. ورود بی‌ضابطه جوانان به این حوزه باعث می‌شود که آنان از فعالیت فیزیکی روزمره ازجمله ورزش و ... نیز عقب بیفتند.

اغلب افراد خود را روبروی یک صفحه مجازی قرار می‌دهند تا بازخوردهای مجازی بگیرند اما همین باعث درگیر شدن افراد به‌غیراز زندگی روزمره و خانواده و کمتر شدن سهم خانواده‌ها از کنار هم بودن و ارتباطات عاطفی و روحی می‌شود. این فضا برای جوانان خصوصاً زوج‌های جوان نیز تا حدود زیادی آسیب‌زا بوده است و باعث شده که به‌نوعی طلاق عاطفی در خانواده و عدم ارتباط مؤثر و کافی شکل بگیرد و افراد از یکدیگر دور شوند. فضای مجازی احتیاج به قوانین و قواعد خاص خود را دارد ازاین‌رو بایستی در یک بستری علمی و کارشناسی شده افراد آموزش‌های فرهنگی و تکنولوژیکی در استفاده از ابزار ارتباطی نوین و شبکه‌های اجتماعی را فرابگیرند.

قرار بود این شبکه‌ها در تداوم زندگی اجتماعی و گسترش آن تأثیرگذار باشند اما دنیا نگران این است که این شبکه‌ها باعث دور شدن انسان‌ها از یکدیگر و همچنین شکل‌گیری ارتباطات مصنوعی شود که نمی‌تواند نیاز عاطفی و روانی افراد را برطرف سازد و آنان را دچار مشکلات و آسیب‌های زیادی کرده است. این نگرانی حالا در سخنان کارشناسان، فیلم‌های سینمایی انتقادی و حتی کاربران این فضا دیده می‌شود.

انتهای پیام/4076/پ