تهران و پکن دور زدن تحریم‌ها را نشانه گرفته‌اند/ مزایای عضویت ایران در پیمان اقتصادی «بریکس»

به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در نشست ویدئوکنفرانسی سران کشورهای گروه بریکس که به میزبانی چین برگزار شد ضمن تبریک به دولت این کشور برای برگزاری موفقیت‌آمیز نشست سران بریکس و همچنین قدردانی بابت دعوت از جمهوری اسلامی ایران جهت مشارکت در «بریکس‌پلاس» و «گفت‌وگوهای سطح بالا پیرامون توسعه جهانی» گفت: جهان به‌هم پیوسته کنونی، با چالش‌های جدید و متنوعی روبه‌روست که روندِ پیشرفتِ دوستی و صلح جهانی را متأثر می‌سازد. بحران‌های نوظهوری مانند پاندمی کرونا، تغییرات اقلیمی و نیز منازعات منطقه‌ای و بین‌المللی، تعاملات بین کشورها را ضرورتی دوچندان بخشیده است.

بریکس چیست؟

بریکس نام گروهی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل‌شده است. این پیمان اقتصادی یک ائتلاف فراقاره‌ای به شمار می‌آید که ساختاربندی جدیدی را برای اقتصاد و سیاست جهانی فراهم کرده است. به باور کارشناسان این ائتلاف قدرتمند جهانی بدون مشارکت اروپا و آمریکا تشکیل‌شده است و این ظرفیت را دارد تا صدایی قوی در مجامع و مباحث مهم اقتصادی و سیاسی بین‌المللی باشد و سیطره نظم مسلط فعلی را به چالش بکشد. در حال حاضر دو کشور عضو بریکس، عضویت دائم شورای امنیت را دارند و سه کشور دیگر داعیه عضویت دائم در شورای امنیت و اصلاح ساختارهای سیاسی و مالی جهانی را دارند. به استناد گزارش‌های خبری، آمریکا یکی از مخالفان اجلاس بریکس به شمار می‌آید و همواره کوشیده است با همراهی متحدان غربی خود روند جهانی‌شدن سایر کشورهای درحال‌توسعه را به چالش بکشاند.

شایان‌ذکر است یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت گروه بریکس که پتانسیل بالایی برای تأثیرگذاری بر اقتصاد جهانی دارد، رشد پرشتاب اقتصادی و نفوذ آن در امور جهانی است که به‌واسطه دارا بودن نیمی از جمعیت جهان و بین ۲۵ تا ۲۸ درصد از ظرفیت اقتصاد جهانی و همچنین منابع انسانی و طبیعی غنی حاصل آمده است.

یکی از مهم‌ترین رویکردهای اعضای بریکس این است که آن‌ها حامی کشورهای درحال‌توسعه و کشورهای جنوب و برقرارکننده تعادل و عدالت اقتصادی در مقابله با نظام پولی و بانکی غربی است. بدین ترتیب یکی از دستور کارهای گروه بریکس را می‌توان تقابل با نظام اقتصادی غربی دانست که کل مناسبات جهانی را دربر گرفته است. بریکس نمایانگر نیمی از جمعیت جهان است و ۲۸ درصد قدرت اقتصادی جهان را در اختیار دارد.

مزایای عضویت ایران در بریکس

کشورها برای اینکه فشار بیرونی که در حوزه‌های مختلف وارد می‌شود را مدیریت کنند، به دنبال یارگیری راهبردی هستند. موضوع مهم مقابله با سیاست بازدارندگی فرسایشی رقباست و این به‌جز با پیمان‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های چندگانه میسر نمی‌شود. چین به‌عنوان قدرتی شناخته‌شده به دنبال گسترش روابط خود در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، نظامی و ... است. در سال‌های اخیر شاهدیم چینی‌ها پیمان‌نامه و قراردادهای مختلفی را با اسامی مختلف در دنیا معرفی کرده‌اند که موضوع احیای جاده ابریشم و بریکس پلاس نمونه آن است.

پکن اتحادیه جدیدی به نام «بریکس پلاس» تأسیس کرده است که اگر به اعضای آن نگاهی اجمالی بیندازیم، طبق تقسیم‌بندی‌های انجام‌شده، ایران و پاکستان در یک خوشه، بنگلادش، فیلیپین، کره جنوبی، ویتنام و اندونزی در یک خوشه و سه کشور ترکیه، مکزیک و نیجریه در خوشه‌ای دیگر قرار می‌گیرند. وقتی این تقسیم‌بندی را می‌بینیم متوجه می‌شویم چینی‌ها چه هدفی را از یارگیری جدید دنبال می‌کنند.

ایران و پاکستان می‌توانند پایانه‌های جاده ابریشم آبی چین باشند. جاده ابریشم برای چین اهمیت بالایی دارد و ایران و پاکستان در دهانه دریای عمان و خلیج‌فارس قابلیت مدیریت راهبردی انرژی دارند. همچنین چابهار و گوادر دو بندر مهم در دریای عمان و خلیج‌فارس هستند.

بزرگ‌ترین معدن سنگ‌آهن روباز دنیا به نام «حاجی گک» در ۱۰۰ کیلومتری کابل قرار دارد و این در حالی است که افغانستان زیرساخت ایجاد ذوب‌آهن ندارد، بنابراین چین حضور خود در افغانستان را برای بهره‌برداری از منابع آن‌ها لازم می‌داند. برای صادرات این سنگ‌آهن دو مسیر بیشتر وجود ندارد؛ مسیر ایران و بندر چابهار که ترانزیتی است و دیگری مسیر پاکستان به بندر گوادر که مسیری کوهستانی، غیر ترانزیتی و ناامن است و استفاده از این مسیرهای ترانزیتی نیز برای دو کشور درآمدزایی ایجاد و منافع چین را حفظ می‌کند.

منافع ایران و چین از عضویت در بریکس پلاس

یکی دیگر از منافعی که ایران و چین از عضویت در این اتحادیه می‌برند، این است که چین نیازمند تأمین انرژی خود از زمین است که جزو چالش‌های اساسی آن‌ها در آینده نزدیک محسوب می‌شود. همچنین نقش راهبردی ایران در منطقه و دستیابی به کشورهای حوزه cis از طریق ایران می‌تواند از دیگر اهدافی باشد که ایران را در بریکس پلاس جای داده است.

همه می‌دانند خروج آمریکا از غرب آسیا به معنای تشکیل جبهه جدیدی در جنوب شرق آسیا و منطقه اقیانوسی است که حدفاصل چین، ژاپن، کره، تایوان و تایلند قرار دارد. حضور ایران در اتحادیه بریکس پلاس می‌تواند منافع ملی را حفظ و پیام به خارج مخابره کند که درست است کشورمان زیر تحریم آمریکا و اتحادیه اروپا قرار دارد، اما بازیگر مهمی درصحنه سیاست و اقتصاد دنیا به شمار می‌رود و این می‌تواند هیمنه تحریم‌ها را کمرنگ و به ما کمک کند از اوضاع کنونی با هزینه کمتری عبور کنیم.

انتهای پیام/۴۱۰۶/