نقش پیچیده رسانه‌ها در سوق‌دادن جنگ‌ها به دیپلماسی/ جهان وارد دوره جدیدی از جنگ سرد خواهد شد

گروه جهان خبرگزاری آنا- محمد جعفری؛ نحوه عملکرد قدرت‌های غربی به‌ویژه ابرقدرت سلطه‌گر آمریکا از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی (سابق) و انحلال پیمان ورشو بین کشورهای بلوک شرق در سال ۱۹۹۱ تابه‌حال به‌جای اینکه در راستای به حداقل رساندن امکان بازگشت جهان به دوره جنگ سرد باشد به‌قدری غیرمسئولانه بوده است که بار دیگر امکان بازگشت بخش بزرگی از جغرافیای جهان به دوره پر از بحران جنگ سرد میسر ساخته است.

اروپایی‌هایی که سال‌های قبل از ۱۹۹۱ را تجربه کرده بودند و از نزدیک با چندوچون به تاراج رفتن سرمایه‌های ملی درراه مسابقه تسلیحاتی دست‌وپنجه نرم کرده بودند هنوز از به یادآوردن آن روزها کراهت دارند. باعث تأسف است که غرب از همان ابتدای فروپاشی شوروی با حیله و نیرنگ شروع به یارگیری از میان جمهوری‌های تازه استقلال‌یافته و بقیه اعضای بلوک شرق کرد. این کشورها غالباً از بابت اقتصادی وضعیت مناسبی نداشتند و برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی دست به دامن هر کشور ثروتمند غربی می‌شدند. فدراسیون روسیه اگرچه تا حدودی از بابت اقتصادی و به‌صورت چشمگیری از بابت امنیتی تمایل خود را برای حمایت از اعضای بلوک شرق سابق اعلام کرده بود اما تبلیغات فریبنده غرب و وعده‌ووعیدهای اتحادیه اروپا و آمریکا سیاسیون ساده‌دل اعضای سابق بلوک شرق باعث شد شمار زیادی از کشورهای اروپای شرقی به‌سرعت جذب ساختاری اقتصادی، سیاسی و سپس نظامی غرب شوند.

جامعه کشوری مانند اوکراین بسیار ساده و بی‌تجربه در مقابل عملیات روانی غرب واکنش نشان داد

صبر استراتژیک روسیه در چشم سلطه جویان غربی ضعف به‌حساب آمد و آن‌ها را آن‌قدر گستاخ کرد که در سال ۱۹۹۸ سنای آمریکا "طرح گسترش ناتو" (به شرق) را مصوب کرد. این امر خشم مقامات کرملین را به دنبال داشت زیرا از ابتدا قرار نبود که ناتو برنامه‌ای برای حضور در مرزهای روسیه داشته باشد. هم‌پیمانان سابق روسیه یکی پس از دیگری به اردوگاه غرب می‌پیوستند گویا غرب روزانه در حال ترمیم دیوار فروریخته برلین بود اما این بار غرب قصد داشت که دیوار برلین را به مرزهای سرزمینی روسیه بنا کند.

یکی از دلایل به دام افتادن اوکراین در دام غرب فقدان رسانه‌های بیدار بود

هر کشوری از بلوک شرق سابق هم که در مقابل وسوسه پیوستن به غرب مخالفت می‌کرد با واژه معنادار انقلاب مخملی که بی‌شباهت به کودتای برنامه‌ریزی‌شده بدون استفاده از نیروی نظامی نبود روبرو می‌شد. در این میان برخی از کشورهای بلوک شرق که از سران هوشمند و دوراندیشی برخوردار بودند با ادامه استفاده از چتر حمایتی روسیه توانستند سال‌های پر بحران پس از فروپاشی را به‌خوبی پشت سر بگذارند اما کشورهایی مانند گرجستان، اوکراین، لهستان، بلغارستان و برخی دیگر یا عضو ناتو شدند یا اینکه آرزوی الحاق به ناتو آن‌ها را به رویارویی نظامی با روسیه کشاند.

شکی نبود که روسیه با این روند ناجوانمردانه‌ای که غرب برگزیده بود مخالفت می‌کرد تا از گسترش ناتو به شرق جلوگیری کند. غربی‌ها در این میان نیاز به قربانی داشتند و به نظر می‌رسد اوکراین برای این کار از همه کشورهای دیگر مساعدتر بود. خب اوکراین که یکی از بهترین جمهوری‌های شوروی سابق بود به‌تدریج از طیفی سیاسی برخوردار شد که قصد داشت کشور را از همه بابت غربی کند. این کشور با جمعیتی حدود ۴۰ درصد روس تبار و حتی اوکراینی‌هایی که هنوز می‌خواستند در سایه چتر حمایتی مسکو باقی بمانند در مقابل توطئه‌های غرب مقاومت کرد اما به‌تدریج بر آن شد که ارتباط اقتصادی بهتری با اتحادیه اروپا داشته باشد. اتحادیه بسیار باتجربه اروپا امکان ورود اوکراین به بازار آزاد این اتحادیه را درگرو انعقاد پیمان سیاسی و نظامی دانست. ولودیمیر یانوکوویچ رئیس‌جمهور وقت با شروط اتحادیه اروپا موافقت نکرد تا مخالفان وی در اقدامی کودتاگونه "پترو پروشنکو" را به ریاست جمهوری برسانند. این اقدام همان‌گونه که غرب در طراحی خود پیش‌بینی کرده بود باعث خشم روس تباران شد تا آن‌ها با برگزاری رفراندوم در شبه‌جزیره کریمه، دونتسک و لوگانسک رأی به جدایی از کی‌یف بدهند. این بود که درگیری مورد نظر غرب کلید خورد. اوکراین بارها تشویق شد که به ناتو بپیوندد یعنی در واقع ناتو هم مرز روسیه شود یعنی همان خط قرمز روسیه که اول هم با همه کشورهایی که در پی فروپاشی شوروی مستقل می‌شدند شرط کرده بود که اجازه نمی‌دهد ناتو به مرزهایش نزدیک شود.

بیشتر بخوانید:

نیروهای روسیه کنترل نیروگاه اتمی زاپروژیا را به دست گرفتند

طرح اعزام نیروی حافظ صلح به اوکراین در دستور کار شورای امنیت نیست

اوکراین از آغاز مذاکرات صلح با روسیه خبر داد

زلنسکی: ۱۶ هزار مزدور خارجی در صف اوکراین علیه روسیه خواهند جنگید

هم اکنون روز دهم عملیات ویژه روسیه برای غیر نظامی کردن اوکراین را می‌گذرانیم. غربی‌ها کمک خاصی به کی‌یف نکردند و از ارسال کمک به اوکراین و تحریم روسیه سخن گفتند. روسیه چاره‌ای جز حضور نظامی در اوکراین نداشت زیرا تنها راه برای پرهیز از رویارویی با ناتو و شاید جنگ جهانی بود. این اقدام بازدارنده روسیه اما به نظر می‌رسد که سرآغاز دوره‌ای جدید از جنگ سرد را رغم زده باشد زیرا در حال حاضر با بحران عظیم اقتصادی برآمده از پاندمی کرونا احتمال طولانی شدن درگیری نظامی بین مسکو و کی‌یف کم شده است.

یکی از دلایلی که باعث شد ایران در مقابل این‌همه هجمه تبلیغاتی و اقتصادی دوام بیاورد وجود برخی رسانه‌های آگاه در کشور است

محمود محمدی کارشناس مسائل بین‌الملل و دیپلمات سابق نیز معتقد است همان‌قدر که به پایان درگیری نظامی نزدیکیم به آغاز درگیری ژئوپلیتیک و جنگ سرد نزدیک و نزدیک‌تر می‌شویم و در آغاز مرزبندی‌های جدید قدرت هستیم که رقابت‌ها را افزایش می‌دهد.

به نظر می‌رسد که این کارشناس شبکه بین‌المللی پرس‌تی وی، تمایل دارد این مسئله احتمال وارد شدن به دوره جدید جنگ سرد و تغییرات ژئوپلیتیک را علاوه بر سیاست خارجه سلطه‌جویانه آمریکا به همکاری تنگاتنگ رسانه‌های همسوی غرب نیز ربط بدهد.

اشتباه محاسباتی مقامات اوکراینی در دست‌کم گرفتن قدرت رسانه قبل از روی کار آمدن غرب‌گرایان

وی می‌افزاید: نقش رسانه در دیپلماسی و جنگ در شرایط کنونی جهان بسیار پیچیده، تخصصی و تعیین‌کننده است. از گذشته‌های دور نقش عملیات روانی و ترفندهای تبلیغاتی رسانه‌ای در دیپلماسی و جنگ‌ها سرنوشت ملت‌ها را تغییر می‌داد. این نقش در انقلاب‌های مخملی و نارنجی ازجمله تحولاتی که در سال ۲۰۱۴ در اوکراین رخ داد و بروز گروه‌های تروریستی مانند داعش در عراق و سوریه بسیار مشهود بود.

وی ادامه می‌دهد: بنابراین امروزه قدرت نرم رسانه، کاربرد قدرت سخت را به حداقل رسانده زیرا طوفان، امواج، تصویر ساختگی و اغراق‌آمیز آن جادو می‌کند و هویت، وفاق و انسجام و اجماع ملی را درهم‌شکسته و سرنوشت ملت‌ها را تغییر می‌دهد.

محمدی هم معتقد است جامعه کشوری مانند اوکراین بسیار ساده و بی‌تجربه در مقابل عملیات روانی غرب واکنش نشان داد و در واقع از همان ابتدای بازی نتیجه را واگذار کرده بود اما ایران به‌عنوان کشوری که ظرف نیم‌قرن گذشته موضوع بیشترین ترفندهای رسانه‌ای و عملیات روانی قرار گرفته قادر به شناسایی سریع اهداف اصلی و جلوگیری از شکست در مقابل توطئه‌ها بوده است.

وی می‌افزاید که اکنون دانش تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی با ابزارهای متنوع و همچنین شگردهای آن در کمترین زمان ممکن یا حقیقت را به‌طور هدفمند و غلوآمیز وارونه و یا دروغ را با تصاویر غیرواقعی، به‌عنوان واقعیت در افکار عمومی جهان جا می‌اندازد. این موضوع در اوکراین به‌خوبی دیده می‌شود.

محمدی اصرار دارد که یکی از دلایلی که باعث شد ایران در مقابل این‌همه هجمه تبلیغاتی و اقتصادی دوام بیاورد وجود برخی رسانه‌های آگاه از جمله شبکه خبری پرس تی‌وی در کشور است.

محمدی درباره نقش‌آفرینی پرس تی‌وی به عنوان مهم‌ترین شبکه برون مرزی و مطرح شدن به عنوان مرجع خبری در این ایام گفت: پرس تی‌وی به عنوان یک رسانه خلاف جریان دروغ‌پردازی جهانی، ارتباط خوبی با افکار عمومی بین‌المللی برقرارنموده و مؤثر بودن آن موجب محدویت‌هایی نیز از جانب قدرت‌ها سلطه‌گر علیه آن شده است، لیکن این رسانه نیز نیاز به افزایش کیفیت تولید دارد تا مخاطبان بیشتری را جذب و تحریفات‌، دروغ‌ها و شایعه پراکنی‌ها را خنثی کند.

این کارشناس حوزه بین‌الملل به کلیدواژه‌هایی که این شبکه می‌تواند در این برهه از زمان از آن بهره ببرد اشاره کرد و گفت: کلیدواژه‌هایی که اکثریت افکار عمومی جهان به لحاظ روحی پذیرای آن هستند، سخن بشر دوستانه، معنویت و انسانیت، صلح و دوستی، رفع فقر و تبعیض و بی عدالتی، مخالفت با خشونت و جنگ و گسترش سلاح های شیمیایی و هسته‌ای، همزیستی مسالمت‌آمیز  میان ادیان، اقوام و ملل، حفظ محیط‌زیست و حیات وحش، رعایت حقوق زنان و کودکان و آسیب دیدگان را شامل می شود؛ پرس تی‌وی با تولید محتوا در این زمینه‌ها می‌تواند به جلب نظر هر چه بیشتر مردم جهان بپردازد.

انتهای پیام/۴۱۵۵/