پیامدهای جوگیری دردسرساز خانم نویسنده ادامه دارد / واکنش دیر و منفعلانه مدیران وزارت ارشاد و تلاش برای تغییر زمین بازی

به گزارش خبرنگار سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، چهلمین جشنواره فیلم فجر، از نظر حاشیه، یکی از خاص‌ترین دوره‌های این رویداد محسوب می‌شود، حاشیه‌هایی که از چند ماه قبل از آغاز جشنواره یکی یکی استارت خورد و تا به امروز که نزدیک به ده روز از اختتامیه این رویداد گذشته، همچنان ادامه دارد.

در رابطه با هرکدام از حواشی به وجود آمده در جشنواره امسال، صحبت‌های زیادی شده اما یکی از اتفاقات عجیب و غریب این دوره که هنوز بحث پیرامون آن داغ است، صحبت‌های نوشین معراجی، نویسنده فیلم سینمایی «نمور» بود که در نشست خبری پس از اکران این فیلم در سینمای اهالی رسانه بر زبان آورد.

«نمور» که به اعتقاد بسیاری از منتقدان و اهالی رسانه یکی از ضعیف‌ترین فیلم‌های جشنواره امسال بود، به خودی خود نه حاشیه‌ای داشت و نه حرفی برای گفتن، جز اینکه هیئت انتخاب جشنواره را برای برگزیدن این فیلم، هدف انتقاد قرار می‌داد. اما در نشست خبری این فیلم فعل و انفعالاتی رخ داد که حالا پس از اتمام جشنواره، همه راجع به آن فیلم صحبت می‌کنند، اگرچه این صحبت‌ها نه در رابطه با کیفیت و محتوای اثر که فقط پیرامون اظهارنظر بدون فکر و جوگیرانه نویسنده فیلمنامه «نمور» است.

قصه از کجا شروع شد؟!

ماجرا از جایی شروع شد که در نشست خبری این فیلم، یکی از منتقدان سوالی از به داود بیدل کارگردان «نمور» پرسید، سوالی در رابطه با مشخص نبودن حرامزاده یا حلال‌زاده بودن کودک حاضر در داستان و تقدیم کردن این فیلم به مقام مادر. در حالی که بیدل مشغول به پاسخ دادن به این پرسش بود، معراجی، نویسنده فیلمنامه «نمور» میکروفن خود را روشن کرد تا به این پرسش پاسخ دهد و همه حواشی دقیقا از همین نقطه آغاز شد. این نویسنده در خلال توضیحاتش در رابطه با این موضوع، پا را فراتر از حد تخصص خود در نویسندگی گذاشت و در رابطه با ارتباطی که شخصیت‌های داستان با یکدیگر داشتند گفت: «اجازه بدهید ماجرا را شرعی کنم! چه فرقی دارد این شخصیت‌ها با هم صیغه بوده باشند یا نامزد بوده باشند، عشقی که بین‌شان بوده به قدری حرمت داشته که بچه‌ای که از این عشق به وجود می‌آید به نظر من حلال‌زاده است. (ملاک وقتی است که) دو نفر همدیگر را دوست دارند.»

این توضیح و توجیه اشتباه نویسنده «نمور» برای سرپوش گذاشتن بر ضعف داستان، باعث برهم خوردن جلسه نشست خبری هم شد و برخی از اهالی رسانه نسبت به این ادعا واکنش نشان دادند. تا جایی که مجددا این نویسنده در مقام پاسخ برآمد و ادامه داد: «ما همه چیز را در لفافه انجام دادیم و شما می‌گویید دیالوگ‌ها ضعیف است. اگر قرار بود تمام این مسائل را بگوییم، اینجا من را می‌زدید!» این لحن طلبکارانه سازندگان آثار که تقریبا در بین تمام فیلمسازان این دوره از جشنواره وجود داشت و باعث می‌شد هر انتقادی از طرف اهالی رسانه را با بی‌ربط‌ترین شکل ممکن پاسخ دهند، در این جلسه که آخرین نشست خبری جشنواره چهلم بود به اوج خود رسید و در ادامه به اصلی‌ترین حاشیه روزهای پایانی جشنواره بدل شد، حاشیه‌ای که این سوال را در ذهن همه ایجاد کرد، «چرا یک نویسنده باید حکم شرعی از خود صادر کند!؟»

دقیقا پس از این نشست و انتشار حرف‌های ناآگاهانه نویسنده «نمور» در نشست خبری، موجی بر علیه این اظهارنظر در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ایجاد شد، موجی که به نظر می‌رسد همه آن را دیدند، به جز برگزارکنندگان جشنواره فجر و البته مدیران سازمان سینمایی و وزارت فرهنگ. پس از دست به دست شدن ویدئوهایی مربوط به صحبت‌های نوشین معراجی در فضای مجازی و بالا گرفتن اعتراضات نسبت به این سخنان، خود معراجی رسما عذرخواهی کرد و اولین کسی بود که تلاش کرد توضیحی در رابطه با این مسئله ارائه دهد، توضیحی که اگرچه خیلی دیر بود تقریبا ۵ روز پس از نشست منتشر شد.

آغاز عذرخواهی‌ها با تاخیر یک هفته‌ای

این نویسنده در متن عذرخواهی خود نوشت: «اینجانب نوشین معراجی به عنوان یک ایرانیِ مقید به دین اسلام و با اطلاع و آگاهی از مناسبات و شرعیات مقدس شیعیان، طبیعی است که جاری شدن خطبه عقد در هنگام ازدواج زوجین را لازم و قطعی می‌دانم و به آن اعتقاد راسخ دارم. همان‌طور که بر مبنای همین اعتقاد و آگاهی خود نیز تجربه شیرین عقد شرعی و رسمی را داشته و بنابراین، سوءبرداشت از صحبت‌های من در پاسخ به خبرنگار مذکور، خلاف واقع است و صحبت بنده اشاره به وجود عشق به‌عنوان یک مکمل در کنار عقد شرعی بوده و به هیچ وجه در رد و تکذیب چنین چیزی سخن به زبان نیاوردم. بنابراین ضمن تاکید بر این‌که اینجانب به اصول اخلاقی و دینی در روابط زن و مرد ایمان کامل دارم، لازم است در صورتی که شرایط پرفشار نشست‌های خبری و فضای حاکم بر جشنواره موجب شده که حق مطلب به درستی ادا نشود و موجبات رنجش برخی هم‌میهنان عزیز را فراهم آورد، مراتب عذرخواهی خود را تقدیم کنم.»

بعد از این نامه نیز ستاد خبری جشنواره فجر نسبت به این مسئله واکنش نشان داد و اعلام کرد: «اظهارات این نویسنده و سخنان هنجارشکنانه وی که البته با تکذیب و عذرخواهی وی نیز همراه شده است ربطی به رویکرد و نگاه سازمان جشنواره فجر ندارد و این‌گونه اظهارات مغایر با شرع مقدس از سوی ستاد جشنواره به شدت تقبیح و محکوم می‌گردد.» این واکنش منفعلانه از طرف برگزارکنندگان جشنواره اما زمانی رخ داد که دیگر دیر شده بود و بسیاری از روحانیون، علما و چهره‌های شناخته شده فرهنگی و اجتماعی نسبت به آن واکنش نشان داده بودند. گویا مسئولان ستاد خبری جشنواره در پیچ و تاب روزهای پایانی این رویداد، فراموش کردند که به چنین مسئله‌ای واکنش نشان دهند و تصور می‌کردند این اظهار نظر جنجالی نیز مثل بسیاری از حرف‌های بی اساسی که در نشست‌های خبری مطرح می‌شود، فراموش خواهد شد و نیازی نیست که به افکار عمومی توضیحی دهند. اما اشتباه آنها اینجا بود که متوجه نشدند این نویسنده روی چه نقطه حساسی دست گذاشته و در رابطه با چه مسئله‌ای این سخنان را به زبان آورده است.

این اطلاعیه طلبکارانه ستاد خبری جشنواره فجر، اما نه حکم آب روی آتش که بیشتر شبیه به بنزینی برای برافروختن انتقادات بود. همین مسئله که جشنواره فجر نسبت به این اظهار نظر ساختارشکنانه واکنشی تاخیری نشان داده و یک هفته تلاش کرده با صحبت نکردن راجع به آن، از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کند، به اندازه کافی تأسف برانگیز بود، اما این واکنش پرخاشگرانه نسبت به منتقدان و اعلام این مسئله که اظهار نظر فردی را نباید به کل جشنواره نسبت داد، عذر بدتر از گناه بود. بدون شک کسی از مسئولین برگزارکننده این رویداد گلایه نمی‌کند که چرا یکی از عوامل یکی از فیلم‌ها، اظهارنظری چنین داشته است، گلایه اما از آنجایی است که برگزارکنندگان رویدادی در این حجم، انقدر دیر نسبت به چنین مسئله حساسیت‌برانگیزی واکنش نشان می‌دهند، واکنشی که بیشتر حکم از سر باز کردن داشت.

بیشتر بخوانید:

جشنواره‌ای که حاشیه‌هایش متن آن را بلعید

فیلم‌های جشنواره قابل دفاع نیستند

ذبح یک سیمرغ در شب اختتامیه فیلم فجر

واکنش وزیر به حاشیه جشنواره فیلم در جشنواره موسیقی!

البته این کم‌کاری و تاخیر در واکنش صرفا مربوط به جشنواره فیلم فجر نیست و کل سازمان سینمایی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این ماجرا دخیل هستند. محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یکی از افرادی بود که بسیاری از منتقدان انتظار داشتند خیلی زود در رابطه با این مسئله صحبت کند و نسبت به این اتفاق واکنشی درخور نشان دهد. وزیر اما زمانی بهتر از اختتامیه جشنواره موسیقی فجر برای این مسئله پیدا نکرد و در آنجا، در پاسخ به پرسش خبرنگاران در رابطه با این ماجرا با اشاره به اینکه نباید اظهار نظر یک نفر را به کل هنرمندان تسری داد، اظهار کرد: «ما از همه عزیزانمان می‌خواهیم که این مسائل را در همان حد و اندازه‌ای که وجود دارد به آن بپردازند و اجازه ندهند مسائل و حاشیه‌ها فضای درخشان فرهنگی و هنری را مکدر کند. هم از هنرمندان و اهالی فرهنگ و هنر خواهشم این است که با همین پیشتازی که همیشه در عرصه‌های مختلف دارند پاسدار فرهنگ آداب دینی و شعائر اسلامی باشند. از صاحبان تریبون و کسانی که صحبت می‌کنند خواهش می‌کنم احترام جامعه فرهنگی و هنری را نگه دارند و در عین حال از عموم جامعه ایمانی و متدینین ما که این روزها دلسوزانه اظهار نگرانی کردند در عین حالی که از این دغدغه مندی آنها تشکر می‌کنیم به عنوان متصدی حوزه فرهنگ و هنر از این تکدر خاطر هم پوزش می‌خواهیم.»

محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی که در نخستین تجربه‌اش در برگزاری جشنواره فجر با چالش‌های فراوانی مواجه بود، آخرین مدیر فرهنگی بود که نسبت به این ماجرا واکنش نشان داد. او در مراسم اختتامیه جایزه سینمایی ققنوس، درخصوص حواشی مربوط به نشست خبری «نمور» گفت: «بنده معتقدم که ما نباید وارد مسائل شرعی بشویم مگر آنکه اطلاعات کافی از آن موضوع داشته باشیم و به‌درستی آن را تبیین کنیم. بین ۲۲۰ گفت‌وگو در جشنواره آن خانم هم‌صحبت‌هایی را مطرح کرد که البته بعداً نیز عذرخواهی کرد. تلاش می‌کنیم فضای فرهنگی خود را به فضای دینی نزدیک کنیم و درخواست داریم اگر مراجع و علما نظری دارند حتماً به ما منتقل کنند.»

اما این صحبت‌های خزاعی در ۲۹ بهمن پایان کار نبود و یک روز بعد غلامعباس ترکی معاون قضایی دادستان کل کشور نیز به این ماجرا ورود کرد و در نامه‌ای به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، (بعنوان مدعی‌العموم) درخواست کرد تا نسبت به اظهارات خلاف واقع و غیرکارشناسی یکی از اعضای سازنده یکی از آثار جشنواره چهلم فیلم فجر اقدامات لازم صورت گیرد. این واکنش‌ها و موج به وجود آمده در فضای مجازی که هنوز فروکش نکرده است، بیانگر این مسئله است که اظهارنظر دست‌اندرکاران فرهنگی و مسئولان وزارت ارشاد در این خصوص، به اندازه کافی برای مردم و افکار عمومی قابل قبول نبوده است. شاید بعد از عذرخواهی رسمی نویسنده، از حجم اعتراضات نسبت به او کاسته شد، اما بدون شک مسئولان وزارت ارشاد با چنین برخوردهایی که تا به امروز داشتند، نباید توقع داشته باشند که نوک پیکان انتقادات، به همین سادگی از مقابل آنها برداشته شود.

انتهای پیام/۴۱۷۳/