در گفت‌وگو با آنا بررسی شد؛
فعال ضد جنگ افغانستانی در گفت‌وگو با آنا مطرح کرد؛
احتمال ضعیف تشکیل دولت فراگیر در افغانستان در کوتاه‌مدت/ طالبان برای رسمیت یافتن، منافع غرب را تأمین می‌کند
سفر هیئت دیپلماتیک افغانستان به تهران و دیدار با رهبران مخالفان تا اندازه‌ای امیدها برای تشکیل دولتی فراگیر در کابل را زنده کرد؛ اما به نظر می‌رسد محقق شدن چنین امری در کوتاه‌مدت بعید باشد.
گروه جهان خبرگزاری آنا- محمد جعفری؛ حدود پنج ماه پیش در پی توافقی که بین دولت آمریکا و گروه طالبان به امضاء رسیده بود، نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات‌متحده شروع به عقب‌نشینی از افغانستان کردند. به‌صورت هم‌زمان نیروهای طالبان روستاها، شهرها و ولایات افغانستان را به ضرب اسلحه، تهدید، تطمیع و حتی مذاکره تصرف می‌کردند. خروج نیروهای آمریکایی آن‌قدر شتاب‌زده و فرارگونه بود که ارتش وابسته به غرب افغانستان خود را در مقابل نیروهای رزم‌دیده طالبان تنها حس کرد و با کمترین مقاومت تسلیم شد. محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور غرب‌گرای افغانستان از کشور گریخت و طالبان بر کابل مسلط شد. طالبان خیلی زود تأسیس امارات اسلامی در این کشور را اعلام کرد و قول تشکیل دولتی فراگیر را داد اما در هنگام معرفی اعضای دولت موقت یا دولت سرپرست، نامی از سران و سرشناسان دیگر گروه‌های قومی و مذهبی در کار نبود.
در پی این اقدام معارضان در ولایت پنجشیر که هنوز به تصرف طالبان درنیامده بود به رهبری احمد مسعود، فرزند احمدشاه مسعود قهرمان دوره جهاد افغانستان علیه طالبان دست به اسلحه بردند و بار دیگر این کشور زخم‌خورده از دهه‌ها جنگ درگیر جنگی دگر شد.
هم‌اکنون ولایات قندوز و دایکندی در جنوب، پروان، پنجشیر و کابل در مرکز، بغلان، سرپل، تخار، بدخشان، کاپیسا، پکتیا و فاریاب در شمال و شمال غربی و شرقی شاهد حملات پی‌درپی مبارزان علیه مواضع طالبان هستند. تلفات طالبان در حملات مسلحانه به روزی بین ۲۰ تا ۳۰ نفر می‌رسد اما به‌هرحال طالبان قدرت کامل در این کشور را هنوز در دست دارد، بر همه مرزها مسلط است و همه گمرکات زمینی و هوایی را تحت کنترل دارد.
استقبال افکار عمومی افغانستان از هر مذاکره صلح بیناافغانی
به دلیل اهمیت و نقش ویژه‌ای که جمهوری اسلامی ایران در برقراری صلح و ثبات در منطقه دارد و به دلیل اینکه تهران برای سروسامان دادن به زندگی مردم افغانستان نماینده ویژه برای امور این کشور تعیین کرده است این هفته امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجه دولت سرپرستی طالبان در رأس هیئتی سیاسی، امنیتی و اقتصادی به ایران سفر کرد. وی با حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه و دیگر مقامات اقتصادی ایران دیدار کرد.
در خلال حضورش در تهران، امیرخان متقی با احمد مسعود و اسماعیل خان دو رهبر مخالفان دیدار داشت که جزئیات آن فاش نشد. اما به‌هرحال همین موضوع گفت‌وگو با مخالفان نوید روزهای روشن‌تری برای مردم افغانستان را زنده کرد. به دلیل اینکه بیشتر با تأثیر این‌گونه رایزنی‌ها بین طالبان و مخالفانش بر افکار عمومی افغانستان و آینده سیاسی این کشور بیشتر آشنا شویم پای صحبت محمد رحمتی، معاون انستیتو «مطالعات صلح، رسانه و حکومت‌داری خوب» در کابل نشسته‌ایم.
افزون بر اهدافی مشترکی که اعضای طالبان به لحاظ ایدئولوژیک و قومی دارند، تعارض‌ها و مخالفت‌هایی هم به‌صورت لاینحل در مجموعه داخلی خودشان وجود دارند
این فعال ضد جنگ در خصوص دیدار امیر خان متقی با احمد مسعود و اسماعیل خان اظهار کرد که: جزئیات این ملاقات هنوز خیلی مشخص نیست و صحبت‌هایی که پشت درهای بسته در تهران صورت گرفته‌اند هنوز به بیرون درز نکرده‌اند اما طبعاً نفس گفت‌وگو و مذاکره یک کار مثبت است، در افغانستان هم افکار عمومی و هم رسانه‌ها تا حد زیادی استقبال کرده‌اند.
رحمتی سپس ابراز امیدواری کرد که روندی سازنده در جهت ایجاد دولتی فراگیر مبتنی بر صلح و ارزش‌های واقعی مردم افغانستان شکل بگیرد.
این فعال ضد جنگ مانند دیگر تحلیلگران تحولات افغانستان در خصوص میزان پایبندی طالبان به وعده‌های روزهای اول به قدرت رسیدنش در کابل تا حدودی ابراز ناامیدی کرد و گفت: نسبت به اینکه حکومت طالبان به وعده‌هایش عمل کند و به ایجاد دولتی فراگیر پایبند باشد سؤالات زیادی وجود دارد که مربوط می‌شود به اهداف اساسی این گروه از به دست گرفتن قدرت که مبتنی بر یک تفکر و رویکرد خاص قومی در افغانستان است.
وی با ذکر اینکه این احتمال وجود دارد که طالبان به دنبال بهره‌برداری تبلیغاتی در سطح داخل کشور و نیز در سطح جهان باشد گفت: طالبان بیشتر نیاز دارد که مشروعیت پیدا کند و مخالفت‌ها را کاهش دهد تا به دنیا ثابت کند که از طرف عموم مردم و جریان‌های مختلف داخلی مورد پذیرش قرار گرفته و مخالفت جدی در برابرش وجود ندارد، به همین خاطر به این نوع مذاکرات و گفت‌وگوها تن می‌دهد و حتی استقبال می‌کند که یک انعکاس رسانه‌ای هم پیدا کند تا ثابت شود که کسی در مخالفت جدی با آن‌ها قرار ندارد.
به‌هرحال طالبان نیز ملاحظات درون‌گروهی خود را دارد و یک سازمان یکپارچه و متحد نیست. بهتر است در مبحث طالبان این گروه را به هسته و بدنه تقسیم کنیم. هسته اصلی گروه که خود را وارد مدیریت امور سیاسی و سیاست خارجه کرده نشان داده که تمایل به ایجاد تغییراتی در این دولت موقت به نفع دیگر گروه‌های قومی دارد اما خب بدنه این گروه همچنان خود را مصمم به ادامه سختگیری‌های دوره جنگ ۲۰ ساله علیه آمریکا می‌داند و در مقابل چنین تغییراتی به‌شدت مقاومت می‌کند.
بیشتر بخوانید:
احمد مسعود: به دنبال جنگ نیستیم
دیدار وزیر خارجه طالبان با احمد مسعود در تهران تأیید شد
رحمتی هم در این خصوص نظری مشابه دارد. وی این تفاوت در گفتار و رفتار سیاسیون طالبان را به دلیل اختلافات درون‌گروهی می‌داند و می‌افزاید: افزون بر اهدافی که اعضای طالبان به لحاظ ایدئولوژیک و قومی دارند، تعارض‌ها و مخالفت‌هایی هم به‌صورت لاینحل در مجموعه داخلی خودشان وجود دارند که در طول ۲۰ سال با شعار اسلام، جهاد و مبارزه با خارجی‌ها نیروهایشان را پای کار نگه داشته‌اند و آن‌ها ایستادگی و مقاومت کردند، کشته و زخمی دادند و خسارت‌های زیادی را متحمل شدند و حالا اگر رهبران سیاسی طالبان بخواهند برخلاف اهداف و جهت‌گیری‌های فکری‌شان یک دولت فراگیر ایجاد کنند، قانع ساختن نیروهایشان و بدنه جریان طالبان برایشان دشوار است.
وی تأکید کرد که بخش سیاسی طالبان شاید چندان بی‌علاقه به این نباشند که یک دولت باثباتی را ایجاد کند که مخالفان جدی با آن وجود نداشته باشد و تا حدی جناح‌های دیگر را هم با خودشان داشته باشند، اما لازمه این کار فائق آمدن بر چالش‌های میان گروهی و تعدیل لبه تیز جریان طالبان است.
رحمتی که ساکن افغانستان است و از نزدیک با نحوه تفکر و عملکرد بدنه طالبان آشنا است می‌گوید: نشانه‌هایی مختصر از طرف بخش سیاسی طالبان مشاهده می‌شود اما آن‌قدر نتایج پررنگ در صحنه بیرونی ندارد که به این زودی‌ها به یک دولت فراگیر بینجامد.
این تحلیلگر سیاسی افغانستانی در خصوص رویکرد مخالفان طالبان معتقد است که جبهه‌ای که احمد مسعود و اسماعیل خان علیه طالبان گشوده‌اند به‌احتمال‌زیاد دو راه مذاکره و مبارزه را به‌صورت هم‌زمان ادامه خواهد داد.
آینده افغانستان فعلاً دچار ابهامات زیادی است هم به لحاظ اینکه حکومت طالبان تا چه حد بتواند خودش را از بابت سیاست داخلی تثبیت کند و هم به لحاظ اینکه چقدر بتواند با دنیا کنار بیاید
وی افزود: احمد مسعود فرد تحصیل‌کرده‌ای است و در فضای سیاسی ۲۰ سال گذشته افغانستان هم رشد کرده است و از نزدیک با زندگی پرمخاطره و مشقت بار مردم کشورش زیر سایه شوم جنگ آشناست به همین دلیل طبیعی است که بخواهد جنگ و خونریزی در افغانستان پایان یابد اما خود ایشان، اسماعیل خان و دیگر سران نیروهای ضد طالبان از اهرم مبارزه مسلحانه برای پیشبرد اهداف سیاسی خود نیز استفاده خواهند کرد.
رحمتی به ابراز تأسف ادامه داد که آینده افغانستان فعلاً دچار ابهامات زیادی است هم به لحاظ اینکه حکومت طالبان تا چه حد بتواند خودش را از بابت سیاست داخلی تثبیت کند و هم به لحاظ اینکه چقدر بتواند با دنیا کنار بیاید. فعلاً به این زودی‌ها چشم‌انداز روشنی دیده نمی‌شود زیرا طالبان در هر دو موضوع با چالش‌های بزرگی مواجه است. در عرصه داخلی بعد از گذشت پنج ماه هنوز حکومت طالبان تثبیت نشده است و در عرصه بین‌المللی هم که می‌بینیم هنوز هیچ کشوری این‌ها را به رسمیت نشناخته.
ابرقدرت‌ها در پی معامله با طالبان هستند
رحمتی ادامه داد: وقتی طالبان در دنیا به رسمیت شناخته نمی‌شود، طبعاً با محدودیت‌های زیادی هم مواجه می‌شود و اگرچه شاید کشورهای همسایه مزاحمت جدی برای طالبان ایجاد نکنند و علاقه‌مند باشند که به دلایل اقتصادی و امنیتی رابطه ملایم‌تر و بهتری با طالبان در افغانستان داشته باشند اما طبعا به رسمیت شناخته نشدن طالبان بر بسیاری از استراتژی‌های سیاسی این کشورها اثرگذار است و نمی‌توانند یک وضعیت روشن و باثباتی را برای آینده ترسیم کنند.
این فعال ضد جنگ این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که نه کشورهای همسایه و نه کشورهای دورتر در منطقه و جهان هنوز به یک چشم‌انداز مثبتی نسبت به ارتباط با طالبان نرسیده‌اند. روسیه، چین و آمریکا و اروپا هم به نظرم در گفت‌وگو با طالبان به دنبال معامله هستند. یعنی اینکه اگر این‌ها بتوانند به توافق برسند و طالبان منافع این کشورها را تأمین کند شاید رفتار ملایم‌تری با طالب‌ها داشته باشند و زمینه به رسمیت شناخته شدن‌شان فراهم شود.
بیشتر بخوانید:
ادامه حملات مبارزان ۳ ولایت علیه مواضع طالبان
تشدید حملات به مواضع طالبان در پنجشیر و اندراب
در غیر این صورت فضای گفت‌وگو و فشار ادامه خواهد یافت که بیشترین ضررش متوجه مردم افغانستان می‌شود.
وی در خصوص امنیت افغانستان هم گفت: بااین‌حال اوضاع امنیتی در افغانستان و رفتارهای طالبان با مردم خیلی بد نیست. مردم آرامش نسبی را احساس می‌کنند و آن‌چنان‌که تصور می‌کردند رفتار طالب‌ها با توده‌های مردم خشن و غیرقابل‌تحمل باشد، آن تصور وجود ندارد یا بسیار کم‌رنگ شده است. رفتار طالب‌ها درمجموع با مردم و شهروندان بد نیست. این‌ها هم از وجوهی است که مردم را با تردید و دودلی و ابهام روبه‌رو می‌کند که با توجه به پیشینه‌ای که طالبان داشتند قرار است برای مردم چه اتفاقی بیفتد و یا این رفتار نسبتاً ملایمشان تا چه زمانی ادامه پیدا می‌کند. یک تاکتیک است یا واقعاً یک استراتژی است؟
انتهای پیام/۴۱۵۵/پ
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
