در گفتوگو با آنا بررسی شد؛
افزایش سگ‌های ولگرد تهدیدی برای انسان و محیط‌زیست
افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد به معضلی در محیط‌های شهری، روستایی و محیط‌زیست تبدیل شده و بارها خبری مبنی بر حمله آنها به انسان به گوش می‌رسد، کارشناسان معتقدند ندادن غذای دستی، عقیم کردن و نگهداری آنها در فضاهای بسته می‌تواند تا حد زیادی از جمعیت آنها بکاهد و چالش را کاهش دهد.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، هفته گذشته خبرهای دردناکی از حمله سگ‌های ولگرد و مجروح کردن کودکانی در بیرجند، قائم‌شهر، هندیجان و بابل به گوش رسید که دل‌ها را به درد آورد، به‌طور قطع هیچ پدر و مادری دوست ندارد جای والدین این کودکان باشد، سگ‌ها همواره به حیواناتی به‌عنوان حامی انسان مشهورند، سگ به‌عنوان وفادارترین یار انسان، احتمالاً قدیمی‌ترین دوست انسان است، بررسی یک گروه بین‌المللی از پژوهشگران نشان می‌دهد رد اهلی کردن سگ را می‌توان تا ۱۱ هزار سال قبل، یعنی پایان عصر یخبندان دنبال کرد که تائید می‌کند سگ قبل از هر گونه شناخته شده دیگر، اهلی شده و اکنون هزاران سال است که با انسان زندگی می‌کند، در دهه‌های اخیر حتی به همدم و هم خانه‌ای برای انسان تبدیل شده است که قطعاً این رأفت، به همزیستی با انسان برمی‌گردد.
اما در چند سال اخیر با پدیده‌ای به‌عنوان سگ‌های ولگرد یا بی‌صاحب در نقاط مختلف کشور مواجه شده‌ایم که خطرات زیادی را هم همراه دارد، حتماً در خارج از شهر تهران و جاده‌ها و خیابان با دسته سگ‌های ولگرد زیادی مواجه شده‌اید که شاید تا چند سال گذشته دیده نمی‌شدند که به اعتقاد کارشناسان بخشی از این مسئله برمی‌گردد به غذادهی دستی این حیوانات توسط انسان‌ها که موجب ازدیاد نسلشان شده است.
کارشناسان معتقدند که حیوانات غریزه‌ای دارند که وقتی احساس امنیت کنند و غذایشان هم فراهم باشد بیشتر تولید مثل می‌کنند حال اگر یکی از این مورد نباشد خودبه‌خود حیوان تولید مثل نمی‌کند؛ به‌عنوان مثال اگر در غذای موش بوی گربه باشد آن موش به جای به دنیا آوردن مثلاً ۲۰ بچه، پنج بچه به دنیا می‌آورد تا بتواند آنها را مدیریت و بزرگ کند این در رفتارشناسی حیوانات وجود دارد، حال سگ‌ها هم همین‌طور هستند وقتی غذا و امنیتشان تأمین باشد به‌راحتی تولید مثل می‌کنند و این باعث ازدیاد جمعیتشان می‌شود.
شهاب‌الدین منتظمی مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره سگ‌های ولگرد و بی‌صاحب گفت: تکلیف سگ‌های ولگرد و بی‌صاحب در قانون آمده و ضوابط آن نیز مشخص است، ساماندهی سگ‌های ولگرد به وزارت کشور محول شده و از سوی وزارت کشور هم شهرداری‌ها در شهرها و دهیاری‌ها در روستاها متولی هستند، ما هم انتظار داریم که هر چه زودتر این وضعیت تعیین تکلیف شود.
وی افزود: سگ را به‌عنوان یک‌گونه وحشی نمی‌شناسیم، در حیات‌وحش ما سگ جایی ندارد، ما هم اخبار جسته‌وگریخته‌ای از حمله سگ‌های بدون صاحب و در برخی مناطق سگ‌های ولگرد به انسان و گونه‌های حیات‌وحش داریم، سگ‌های ولگرد به‌عنوان یک تهدید هستند که علاوه بر تهدید برای گونه‌های مختلف حیات‌وحش تهدیدی در حوزه انتقال و جابجایی بیماری‌ها هستند.
منتظمی ادامه داد: وزارت کشور باید به‌عنوان متولی برای این سگ‌ها تعیین تکلیف و آنها را ساماندهی کند، البته ساماندهی به این معنا نیست که فقط این حیوان را به‌تنهایی سامان دهد بلکه باید از تعیین تکلیف مراکز خریدوفروش تا مسئولیت‌پذیری افراد نسبت به این حیوانات را ساماندهی کند.
وی اظهار داشت: عده‌ای هستند که سگی را مثلاً به‌عنوان نگهبان به سرپرستی می‌گیرند اما بعد از مدتی دیگر از عهده نگهداری آن حیوان برنمی‌آیند بنابراین رهایش می‌کنند در حالی که باید مسئولیت این حیوان را تا آخر بپذیرند و اگر به هر دلیلی آسیبی وارد کردند، پاسخگو باشند، وقتی مسئولیت حیوانی را می‌پذیرند باید رفاهش را هم تأمین کنند نه اینکه اگر دیگر نتوانستند نگهداری کنند حیوان را به حال خود در کوچه و خیابان رها کنند بنابراین برای این مسئله باید راهی اندیشیده شود که بر عهده متولیان این امر است.
منتظمی تأکید کرد: در قوانین و ضوابط باید دیده شود وقتی‌که فردی سگی را برای نگهداری گرفت اما بعد از مدتی دیگر شرایط نگهداری ندارد حیوان را چگونه و به کجا تحویل دهد، آیا مراکزی هستند که مسئولیت این حیوان را بپذیرند؟ باید ابعاد مختلف این موضوع مورد بررسی قرار گیرد و به علت اهمیت موضوع باید سریع این کار انجام شود، یعنی قبل از اینکه جمعیت سگ‌ها خیلی زیاد شود و دیگر نشود جمع کرد باید راهکاری اندیشیده شود، در بسیاری از کشورها این کار انجام شده و می‌شود از آنها الگوبرداری و بر اساس آنها برنامه‌ریزی و از تجربیاتشان استفاده کرد، باید در این راه از ظرفیت و توان‌بخش خصوصی استفاده کرد که امیدواریم سریع‌تر به یک ساماندهی جامع و منطقی برسیم.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست در پاسخ به اینکه چند سالی است سگ‌های بی‌صاحب زیاد شده‌اند آیا به روند غذادهی دستی ارتباطی دارد، گفت: به‌طور قطع مرتبط است، زمانی که عده‌ای احساس مسئولیت می‌کنند و به این حیوانات دستی غذا می‌دهند حاشیه امنی برای این حیوانات ایجاد می‌شود و شرایط برای افزایش نسل فراهم می‌شود، وقتی نسل زیاد شود و بدون صاحب باشند به معضل تبدیل می‌شوند و این فرایند هر سال تکرار می‌شود، برای همین بارها و بارها از هم‌وطنان خواهش کردیم که این کار را نکنند چون معضلات زیادی به همراه دارد، نگرانی ما از جهات مختلف است و خواهش می‌کنم که مقداری از نگاه احساسی بیرون بیاییم، خودمان را جای پدر و مادری بگذاریم که فرزندش موردحمله این سگ‌ها قرار گرفته است.
وی تأکید کرد: در حوزه حیات‌وحش هزینه می‌کنیم، از اعتبارات ملی استفاده می‌کنیم و محیط بانان در عرصه‌های طبیعی از حیات‌وحش محافظت می‌کنند، در این راه شهید می‌دهیم بنابراین طوری نباشد که از سر نگاه‌های احساسی، حیات‌وحش را قربانی سگ‌های ولگرد و یا بیماری کنیم، انتظار داریم هم‌وطنان در این زمینه نگاهی منطقی داشته باشند، کسی که مسئولیت گونه‌ای را می‌پذیرد باید پاسخگو باشد چون در برابر آن حیوان مسئول است، اجازه داده نشود که اگر فردا نتوانست از حیوان نگهداری کند در خانه را باز کند و آن را در کوچه رها کند باید تا آخر در برابر این حیوان پاسخگو باشد، اگر این مسئله مدیریت نشود می‌تواند آسیب و تهدیدات جدی را چه از نظر محیط‌زیست و چه بحث بهداشتی ایجاد کند.
منتظمی گفت: نابودی طعمه گوشت خوران، جابجایی بیماری‌ها و انتقال بیماری برخی از عوارض سگ‌های ولگرد بر محیط‌زیست است چون حیوانی است که راحت می‌تواند برود سمت حیات‌وحش و به همان راحتی هم برگردد کنار روستا و شهر، اما وحشتناک‌تر اینکه درصورتی‌که اگر این اتفاق بیفتد و با جمعیت گرگ‌ها بُر بخورند جمعیت هیبرید معروف به " گرگاس " تولید می‌شود که این حیوان دیگر نه گرگ است و نه سگ، این یک فاجعه است و تهدیدی بسیار جدی است که می‌تواند جامعه انسانی را در حاشیه شهرها و روستاها مورد تهدید قرار دهد، انتظار داریم از تمام حامیانی که در حوزه حیات‌وحش و سگ‌ها فعال هستند پیشنهاداتشان را در این زمینه به وزارت کشور ارائه دهند.
وی تأکید کرد: باید از صفر تا ۱۰۰ این مسئله برنامه‌ریزی شود نه اینکه یک سگ را از اینجا برداریم و ببریم خیابان بعدی رها کنیم، باید از خرید، فروش، بهداشت، خدمات دامپزشکی، نگهداری، سلامت و واکسیناسیون این حیوانات برنامه‌ریزی و مدیریت شود، مقوله بسیار کلی و جامعی است و باید تمام ابعاد آن دیده شود.
وی اظهار داشت: به طور مداوم گزارش‌هایی از حمله سگ‌ها به حیات‌وحش به سازمان محیط‌زیست می‌رسد، زمانی که این سگ‌ها به‌صورت گله‌ای می‌شوند می‌توانند مناطقی از حیات‌وحش را تهدید کنند و آن را تحت سیطره خود درآورند که تهدید بسیار جدی برای حیات‌وحش است. برای گونه‌های در خطر انقراض مانند یوزپلنگ و به‌ویژه جمعیت آسیب‌پذیر علفخواران مانند کل و بز و قوچ و میش می‌توانند تهدیدی جدی باشند.
منتظمی درباره اینکه آیا عقیم کردن این حیوانات راه‌حل درستی است ؟ گفت: عقیم کردن یک راه‌حل بسیار کوچک در برابر جمعیت خاصی است که نمی‌خواهیم ادامه نسل دهد، باید موضوع کلان این مسئله مدیریت شود، شاید برای جمعیت فعلی عقیم کردن یک راهکار باشد اما از طرف جمعیت زیادی مدام تولید می‌کنند، برخی توله کشی و تجارت می‌کنند، عده‌ای بعد از مدتی دیگر نمی‌توانند از سگ‌ها نگهداری کنند و آنها را رها می‌کنند، از طرفی هم در داخل شهرها، روستاها و حاشیه شهرها غذادهی دستی انجام می‌شود که این موجب افزایش جمعیت می‌شود، همه عوامل دست‌به‌دست هم دادند تا مشکلات در این زمینه زیاد شود بنابراین باید هر چه زودتر نسبت به رفع این چالش‌ها اقدام جدی صورت گیرد.
غذا ندادن دستی جمعیت سگ‌های ولگرد را کم می‌کند
همچنین عبدالرضا باقری کنشگر محیط‌زیست در این زمینه گفت: سگ حیوان طبیعت نیست، حیوانی است که به دست انسان اهلی شده بنابراین نباید وارد طبیعت به‌ویژه محیط‌های شهری شود، سگ‌ها حیوان خانگی هستند، یعنی یا باید تحت مدیریت انسان زندگی کنند و یا اینکه اصلاً وجود نداشته باشند، الآن تنها راهی که می‌شود این موضوع را مدیریت کرد ایجاد پناهگاه یا همان مکان‌های نگهداری است که باید با همکاری دولت و بخش خصوصی ایجاد شوند، این حیوانات را جمع‌آوری و عقیم کنند، سال ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ بود که طرحی ارائه دادیم تا این سگ‌ها جمع‌آوری، عقیم و واکسیناسیون شوند و سپس تقسیم‌بندی شوند یعنی آن‌هایی که قابلیت واگذاری مثلاً به پلیس یا هلال‌احمر دارند به آنها داده شوند آن‌هایی که مردم می‌خواهند به آنها واگذار شود بقیه هم بهروش‌های انسانی از بین برده شوند، این روشی است که در تمام دنیا اجرا می‌شود، حتی در اروپا یا امریکا پناهگاهی مثلاً جای ۱۰۰ قلاده سگ را دارد، زمان تعیین می‌کنند که اگر این حیوان در مدت ۳ هفته واگذار شد که هیچ اگر نشد حیوان را از بین می‌برند.
وی افزود: در کشور ما متأسفانه به دلیل کمبود دانش و اینکه بخش احساسی توجه به این حیوانات بسیار پررنگ شده مشکلات زیادی به وجود آمده است، همچنین یک سری در این میان از احساسات مردم سوءاستفاده می‌کنند و بر دادن غذای دستی تأکید می‌کنند، در حالی که در کشورهای اروپایی اگر یک سگ در خیابان رها باشد و فردی به آن حیوان غذا بدهد قطعاً جریمه می‌شود، در تلویزیون‌های خارجی تبلیغ می‌کنند که به حیوانات غذا بدهید در حالی که تمام اروپا را هم بگردید اصلاً چنین چیزی وجود ندارد.
کنشگر محیط‌زیست ادامه داد: در برخی کشورها که به میعادگاه سگ‌های ولگرد معروف‌اند هم مدتی است شاهد از بین بردن این سگ‌ها هستیم، چندی پیش به شهرداری‌های این کشورها دستور داده شده بود که سگ‌های ولگرد را جمع‌آوری و معدوم کنند در حالی که اخباری که به دست ما می‌رسد می‌گویند در این کشورها سگ‌ها در رفاه زندگی می‌کنند در حالی که اصلاً این‌طور نیست.
وی درباره تأثیر غذادهی بر ازدیاد نسل سگ‌های ولگرد گفت: حیوانات غریزه‌ای دارند که وقتی احساس امنیت کنند و غذایشان فراهم باشد تولید مثل می‌کنند، اگر غذا و امنیت نباشد کمتر رشد می‌کنند، الآن اطراف تهران دسته‌دسته از این سگ‌های ولگرد هستند و دوستداران حیوانات هم‌فکر می‌کنند که این سگ‌ها فقط جمعه‌ها غذا می‌خورند چون بی‌کار هستند آن روز به آنها غذا می‌دهند پس بقیه روزهای هفته چه می‌شود ؟ اگر حامی حیوانات هستید یک زمین بگیرید دور آن را ببندید و از این سگ‌ها نگهداری کنید.
باقری درباره تأثیر عقیم کردن سگ‌ها گفت: اگر این سگ‌ها را عقیم و بعد رها سازی کنند باز هم این حیوان شکار می‌کند بنابراین عقیم‌سازی به‌تنهایی کارایی ندارد باید در کنار عقیم‌سازی محدود هم بشوند تا نتیجه‌بخش باشد، با عقیم‌سازی خودبه‌خود جمعیت کم می‌شود، اگر غذادهی هم متوقف شود که دیگر قطعاً جمعیت کنترل می‌شود.
منبع: ایرنا
انتهای پیام/
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
