در گفتوگو با آنا بررسی شد؛
گزارش/
امواج غول‌پیکری که تلفات زیادی بر جای می‌گذارد/ فناوری در پیش‌بینی سونامی پیش‌قدم می‌شود
سونامی، مجموعه‌ای از امواج بلند است که در اثر آن تلفات جانی و صدمات قابل‌توجهی به‌وجود می‌آید اما با استفاده از تکنیک‌هایی می‌توان وقوع آن را تا حدودی تشخیص داد.
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، سونامی یک کلمه ژاپنی و به معنای موج بندری است. سونامی پدیده بسیار عظیم و خطرناکی است که به مجموعه‌ای از امواج بلند، گفته می‌شود. این امواج در اثر زلزله یا فوران‌های آتشفشانی زیر دریا ایجاد می‌شود. محیط تشکیل سونامی نیز حائز اهمیت است و سونامی در دریاهای کم‌عمق تشکیل نمی‌شود. جابه‌جایی گسل‌های بزرگ در بستر دریاها و اقیانوس‌ها و ایجاد زمین‌لرزه بزرگ می‌تواند موجب ایجاد سونامی شود.
امواج سونامی توسط زمین‌لرزه‌هایی با مقیاس بزرگ ۷ ریشتر و بزرگ‌تر از آن ایجاد می‌شود. از آن‌جایی که سونامی تخریب و صدمات جانی زیادی به‌همراه دارد باید جدی گرفته شود. همچنین بدون ایجاد ترس مردم را باید با این پدیده عظیم آگاه کنند تا اطلاعات کافی داشته باشند. رئیس مرکز لرزه‌نگاری دانشگاه تهران، درباره خطر سونامی در سواحل جنوب شرق ایران در مکران گزارش داده‌اند و می‌گویند که اگر خطر سونامی به‌درستی تشخیص داده نشود آثار مخربی روی سازه‌ها به‌همراه دارد. خطر سونامی باید جدی گرفته شود و ساخت‌وساز ساختمان‌ها باید پیشرفته انجام شود تا در صورت وقوع این پدیده تلخ، تلفات و صدمات کم‌تری داشته باشیم.
در ۲۹ سپتامبر سال ۲۰۰۹، سونامی سبب ایجاد خسارات و تلفات قابل‌توجهی در ساموآی آمریکایی، ساموآ و تونگا شد. ساموآی آمریکایی مجمع‌الجزایری در غرب اقیانوس آرام است. این سونامی در اثر زمین‌لرزه‌ای بزرگ در اقیانوس آرام جنوبی ایجاد شد. سونامی امواجی است غول‌پیکر. در اعماق اقیانوس، ارتفاع امواج غول‌پیکر به‌طور چشمگیری افزایش نمی‌یابد، زیرا با حرکت امواج به سمت ساحل و کاهش عمق امواج در اقیانوس، این امواج به ارتفاعات بالاتری در خشکی می‌رسد.
بیشتر بخوانید:
امواج قاتل سونامی در کمین بزرگترین دریاچه جهان/ «حلقه آتش اقیانوس آرام» در خزر هم شعله‌ور می‌شود؟
زمان وقوع سونامی قابل پیش‌بینی نیست/ احتمال زلزله ۹ ریشتری در منطقه مکران
سرعت امواج سونامی به عمق اقیانوس تا فاصله از منبع موج بستگی دارد. امواج سونامی مانند هواپیماهای جت بر فراز آب‌های عمیق به‌سرعت حرکت می‌کند. سرعت این امواج زمانی‌که به آب‌های کم‌عمق می‌رسد، کاهش پیدا می‌کند. سونامی، اغلب به‌عنوان امواج جزر و مدی شناخته می‌شود که این نام توسط اقیانوس‌شناسان منسوخ شده است، زیرا جزر و مد ارتباط کمی با امواج غول‌پیکر دارد.
زمین‌لرزه چگونه سبب ایجاد سونامی می‌شود؟
مخرب‌ترین سونامی‌ها از زمین‌لرزه‌های بزرگ و کم‌عمق در مناطق فرورانش با مرکز زلزله یا خط گسل در نزدیکی یا کف اقیانوس ایجاد می‌شود. سونامی بزرگ شیلی توسط زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۹.۵ ریشتر ایجاد شد. منطقه گسیختگی این سونامی بیش از هزار کیلومتر بود. این امواج نه‌تنها در شیلی، بلکه حتی در هاوایی، ژاپن و قسمت‌های دیگر اقیانوس آرام اثرات مخرب داشت. همچنین لازم به ذکر است بدانید که همه زمین‌لرزه‌ها سبب ایجاد سونامی نمی‌شود. بلکه زمین‌لرزه‌هایی با مقیاس بزرگ ۷.۵ ریشتر و بالاتر از ۷.۵ باعث ایجاد سونامی می‌شود. زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۹ ریشتر وقوع پیدا کرد. تخمین اولیه بزرگی این زمین‌لرزه ۸.۹ ریشتر بود که بعدا اصلاح شد. کانون زمین‌لرزه در ۱۳۰ کیلومتری شرق شهر سندای، استان میاگی قرار داشت و کانون در عمق ۳۰ کیلومتری زیر زمین غربی اقیانوس آرام رخ داد. این زمین‌لرزه به‌دلیل ازهم‌گسیختگی منطقه‌ای فرورانش مرتبط با خندق ژاپن اتفاق افتاد که صفحه اوراسیا از صفحه فرورانش اقیانوس آرام جدا می‌شود. بعضی از زمین‌شناسان استدلال می‌کنند که این بخش از صفحه اوراسیا قطعه‌ای از صفحه آمریکای شمالی است.
جهت‌گیری شناور با استفاده از قطب‌نما دیجیتالی
دانشمندان علوم زمین از دانشگاه فلوریدای جنوبی با کمک مالی «بنیاد ملی علوم» (NSF) به مبلغ ۸۲۲ هزار دلار، شناور آب کم‌عمق را با فناوری پیشرفته جدید توسعه داده و آزمایش کردند که با استفاده از آن می‌توان حرکات و تغییرات کوچک را در بستر دریا شناسایی کرد. امکان دارد این حرکات و تغییرات که پیش‌ساز خطرات طبیعی مرگبار مانند زلزله، آتش‌فشان‌ها و سونامی‌ها باشد. این شناور با کمک مالی و فناوری اقیانوس NSF ایجاد شد. این شناور در خلیج مکزیک نصب شد و اطلاعاتی را درباره حرکت سه‌بعدی کف دریا تولید می‌کند. تیم دیکسون، دانشمند علوم دریایی گفت این سیستم قادر به تشخیص تغییرات کوچک در تنش و کرنش پوسته زمین می‌شود.
بیشتر بخوانید:
درمان لرزش زمین با فناوری/ سوسک‌های روباتیک جان آدم‌ها را نجات می‌دهند
با این قایق از سونامی و سیل جان سالم به در ببرید
شناور کف دریا، شناوری لنگردار است که در بالای آن سیستم موقعیت‌یاب جهانی با دقت بالا قرار دارد. جهت‌گیری این شناور با استفاده از قطب‌نمای دیجیتالی اندازه‌گیری می‌شود. این شناور اطلاعات درباره جهت، زیر و بمی صدا و چرخش آب ارائه می‌دهد. این شناور به تصویربرداری از حرکت پلو به پهلوی زمین کمک می‌کند که زمین‌لرزه‌های بزرگ سونامی توسط آن تشخیص داده می‌شود. آگاهی از فرآیندهای تجمع و آزادسازی کرنش‌های دریایی برای درک زمین‌لرزه‌ها و سونامی‌های کم‌عمق است.
استفاده از سازه‌های سخت در مناطق ساحلی که گاهی اوقات زره‌پوش ساحلی نامیده می‌شود تا اواخر دهه ۱۹۰۰، روشی ارجح برای کاهش اثرات امواج، موج طوفان و فرسایش بود. استفاده از رویکردهای تکمیلی زیستگاه‌های طبیعی یا بازسازی شده کمک به کاهش تأثیر امواج و موج طوفان کرد. همچنین از طراحی ساختمان و استراتژی‌های کاربری غیر ساختاری زمین برای کاهش پیامدهای رویداد خطرناک استفاده می‌کنند. دانشمندان با استفاده از میدان‌های مغناطیسی ایجادشده توسط سونامی، امواج عظیم و ویرانگر را قبل از رسیدن به ساحل تشخیص می‌دهد. از آن‌جایی که سونامی باعث ایجاد جابه‌جایی‌های عظیم در آب دریا می‌شود، میدان مغناطیسی ایجاد می‌شود. همچنین تحقیقات نشان داده که میدان مغناطیسی قبل از تغییرات خطرناک در سطح دریا شکل می‌گیرد.
دانشمندان با استفاده از این تکنیک‌ها در اعماق دریا می‌توانند سیگنال‌های سونامی را واضح‌تر تشخیص دهند و به افراد کمک می‌کنند تا از این فاجعه و بلایای طبیعی کمی قبل از وقوع آگاه شوند. پدیده سونامی می‌تواند حجمی باورنکردنی از آب را تا چندین کیلومتر از ساحل و خشکی ببرد، مردم، درختان و ساختمان‌های کوچک و سست را در مسیر خود از روی زمین بلند کند و به دریا دوباره انتقال دهد. این پدیده واقعا مرگبار است؛ بنابراین مهندسان درصدد یافتن راهی برای ساختن سازه‌هایی مقاوم در برابر این پدیده هستند تا خطر کنده شدن ساختمان‌ها را تا حدی کاهش داده‌اند. با این حال، هیچ ساختمانی ضد سونامی نیست. دانشمندان باید مناطق خطرپذیر و میزان خطر این پدیده را بسیار دقیق بررسی کنند و اقدامات اولیه برای ساختن سازه‌هایی مقاوم و شناورها برای پیش‌بینی این پدیده انجام شود تا تلفات جانی و صدمات و تخریب ساختمان‌ها به حداقل ممکن برسد.
انتهای پیام/پ
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
