درخت «الزویر» برای پژوهشگران دنیا میوه ندارد/ چراغ سبز غرب به استفاده ابزاری از نخبگان ایرانی

گروه جهان خبرگزاری آنا - مجتبی اسماعیلی، هر ساله تعداد زیادی از دانشجویان، اساتید دانشگاهی و نخبگان علمی و پژوهشی رساله‌ها و پایان‌نامه‌های علمی و تحقیقاتی خود را از طرق مختلف در نشریات علمی معتبر جهان منتشر می‌کنند. نخبگان علمی و پژوهشی کشورمان نیز فارغ از نوع دانشگاه، سمت و جایگاه علمی به این وسیله مطالب خود را به زبان معتبر در برابر دیدگان پژوهشگران جهان قرار می‌دهند و بر مبنای چنین رویکردی است که در سطوح داخلی و خارجی رتبه‌بندی می‌شوند. در میان نشریات پزشکی و علمی خارجی، اِلزِویر ( Elsevier) ازجمله سرآمدان است؛ ناشری که گرچه تشکیلات مرکزی آن در آمستردام هلند قرار دارد، ولی در آمریکا، انگلستان و دیگر نقاط دنیا فعالیت‌های مهمی دارد.

لوگوی جنجالی الزویر

عنوان این نشریه علمی برگرفته از نام چاپخانه‌ای قدیمی در هلند به نام «خانه الزویر» است. خانواده الزویر ماجرای متفاوتی دارند؛ آن‌ها مدتها در هلند به فروش و چاپ کتاب مشغول بوده‌اند. بزرگ خاندان الزویر، لودیک بود که در شهر لیدن زندگی و تجارت فرهنگی خود را در سال ۱۵۸۰ میلادی آغاز کرد. لوگوی شرکت نیز برگرفته از علامت و نشان مورد علاقه خاندان الزویر است، یعنی درخت انگور با شاخه‌های درهم تنیده که روی آن عبارت (Non Solus) به معنای «نه به تنهایی» نوشته شده است.

لوگوی مورد پسند خاندان الزویر، در واقع همان درختی است که در بینش اسلامی نماد رسوایی آدم و حوا به‌شمار می‌رود؛ آن‌ها از ثمره درخت خوردند، عورتشان هویدا شد و از بهشت هبوط کردند

به گفته الزویر، این لوگو نشان‌دهنده رابطه همزیستی متقابل ناشر و محقق است. لوگوی مورد پسند خاندان الزویر، در واقع همان درختی است که در بینش اسلامی نماد رسوایی آدم و حوا به‌شمار می‌رود؛ آن‌ها از ثمره درخت خوردند، عورتشان هویدا شد و از بهشت هبوط کردند.

درختِ ممنوع!

در کتاب‌های مقدس تحریف شده مدعی هستند این درخت، درخت دانایی و معرفت بود که خدا نمی‌خواست بشر به آن دست پیدا کند! شهید مرتضی مطهری در کتاب علم و ایمان دراین‌باره تأکید می‌کند که «متأسفانه در مسیحیت به‌ واسطه برخی قسمت‌های تحریف شده عهد عتیق (تورات) اندیشه‌ای در اذهان رسوخ یافت که هم برای علم گران تمام شد و هم برای ایمان.»

وی معتقد بود «آن اندیشه، اندیشه تضاد علم و ایمان است.» ریشه اصلی این اندیشه همان است که در عهد عتیق «سفر پیدایش» آمده است. در باب دوم، آیه ۱۶ و ۱۷ درباره آدم و بهشت و شجره ممنوعه آمده است، «خداوند آدم را امر فرموده گفت، از همه درختان باغ بی ممانعت بخور، اما از درخت معرفت نیک و بد زنهار نخوری، زیرا روزی که از آن خوردی هرآینه خواهی مرد».

بیشتر بخوانید:

مسیر حرکت دانشگاه‌ها باید نقش‌آفرینی در ایجاد تمدن نوین اسلامی باشد/ لزوم حرکت به سمت ایجاد یک جامعه اسلامی پیشرفته

۲ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گرمسار در فهرست دانشمندان برتر جهان

استاد در ادامه یادآور می‌شود «همین برداشت است که تاریخ تمدن اروپا را در یک‌هزار و ۵۰۰ سال اخیر به عصر ایمان و عصر علم تقسیم می‌کند و علم و ایمان را در مقابل یکدیگر قرار می‌دهد. درصورتی‌که تاریخ تمدن اسلامی تقسیم می‌شود به عصر شکوفایی که عصر علم و ایمان است و عصر انحطاط که علم و ایمان توأمان انحطاط یافته‌اند. ما مسلمانان باید خود را از این برداشت غلط که خسارت‌های جبران‌ناپذیر بر علم و بر ایمان و بر انسانیت وارد کرد برکنار بداریم و کورکورانه تضاد علم و ایمان را امری مسلّم تلقی نکنیم.»

دامی که غرب برای علم پهن کرد

شاید یک لوگو را نتوان به‌تنهایی مبنای غرض‌ورزی شرکت، رسانه یا نشریه علمی خاص دانست، ولی تلاش غربی‌ها برای فشار بر افکار عمومی مسلمانان به‌وسیله ترغیب آن‌ها به گرایش به نشانه‌ها و نمادهای غربی، شیطان‌پرستی و تبدیل آن‌ها به مراکزی برای ستون‌های پر بیننده رسانه‌های نه‌چندان پرمحتوای غربی، موضوعی است که قابل کتمان نیست و از دهه‌ها پیش وجود داشته است.

همان‌گونه که یک ورزشکار ممکن است سهواً با غفلت وارد بازی رسانه‌ای دشمن شود، دانشمندان و محققان کشور ما نیز می‌توانند ندانسته یا سهوی بدون توجه به پیشینه و المان نشریات مورد اقبال غربی در دام وابستگی به آن‌ها بیفتند.

دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی چندی پیش در آیین بزرگداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه دراین‌باره گفته بود که «بحث دین و علم تنها به ما مربوط نیست، بلکه بحث روز غرب نیز است، به‌طوری‌که اگر دقت کنیم نشان مجله اِلزِویر (Elsevier) درخت ممنوعه است و مقالات علوم تجربی و پزشکی در این مجله و تحت این نشان منتشر می‌شود که نشان می‌دهد رویکرد غرب هم در بحث علم کاملاً دینی است، اما موضوع و رویکردی که خودشان دارند، دنبال می‌کنند.»

تحریم الزویر، ایده‌ای که امکان‌پذیر است

انتشارات الزویر در سال ۱۸۸۰ میلادی تأسیس شد. تولیدات اولیه آن شامل نشریه لنست و سل (Lancet and Cell)، کتاب‌هایی شامل آناتومی گری (Gray’s Anatomy for Students)، کتابخانه دیجیتال «ساینس دیرکت» و مجموعه نشریات الکترونیکی بود. به‌تازگی الزویر مرجع داده‌های اینترنتی خود را به نام اسکوپوس ارائه کرده‌ است.

پایگاه استنادی اسکوپوس یکی از بزرگ‌ترین پایگاه داده‌های انتزاعی از چکیده‌ها و ادبیات مروری از مقالات است که شامل مجموعه گسترده‌ای از نشریات، کتب و مقالات کنفرانسی می‌شود. گستردگی این پایگاه به حدی می‌رسد که با محصولات آن به‌صورت کلی می‌توان خروجی تحقیقات دانشمندان، اساتید و دانش‌پژوهان را حیطه‌های مختلف علوم، فناوری، بهداشت، علوم اجتماعی، انسانی و هنر و… به‌صورت ملموسی درک کرد.

با وجود این، تشکیلات الزویر نیز مانند بسیاری از نشریات و ارگان‌های پژوهش محور خالی از اشکال نیست و افرادی در صدد برآمده‌اند تا این شرکت را تحریم کنند. ۲۱ ژانویه ۲۰۱۲ تیموتی گاوئرز ریاضی‌دان با بیان اینکه اقدامات یک‌سویه و انحصارطلبی الزویر قابل تحمل نیست، از کسانی نام برد که این نشریه علمی را سال‌ها به‌طور خصوصی تحریم کرده‌اند. وی با بیان این مقدمه اعلام کرد الزویر را تحریم خواهد کرد. سه دلیلی که وی برای تحریم اعلام کرد، نرخ بالای اشتراک برای نشریه‌های خصوصی، جمع کردن اشتراک نشریه‌های با ارزش و حمایت الزویر از توقف قانون مقابله با حق کپی رایت بود.

همان‌گونه که یک ورزشکار ممکن است سهواً وارد بازی رسانه‌ای دشمن شود، دانشمندان و محققان کشور ما نیز می‌توانند ندانسته یا سهوی بدون توجه به پیشینه و المان نشریات مورد اقبال غربی در دام وابستگی به آن‌ها بیفتند

با موجی که وی راه انداخت، سایر محققان طوماری امضا کردند و خواهان توقف همکاری سایر پژوهشگران با الزویر (یعنی ارسال مقالاتشان به نشریه‌های آن، شرکت نکردن در داوری و شرکت نکردن در هیئت ویراستاری) شدند. تا فوریه ۲۰۱۲ بیش از ۵ هزار پژوهشگر، استاد دانشگاه و دانشجو طومار را امضا کردند که این آمار تا می ۲۰۱۲ به رقم بیش از ۱۰ هزار پژوهشگر رسید.

انتشار مقاله علمی در الزویر افتخار ندارد!

اقدامات یک‌جانبه الزویر تنها در حق پژوهشگران غربی نبود، بلکه داد پژوهشگران ایرانی را نیز درآورد. در اردیبهشت ۱۳۹۲ انتشارات الزویر سردبیران، داوران و ویراستاران آمریکایی خود را از پذیرش مقاله‌های پژوهشگران ایرانی که در سازمان‌های دولتی کار می‌کردند، منع کرد.

جا دارد بگوییم پژوهشگران و اساتید دانشگاه‌ها در کنار دقت برای نگارش بهترین مقاله‌ها و متون علمی، بهتر است در زمینه انتشار مقاله‌های خود در نشریات غربی بیشتر دقت کنند و حال که مشخص شده ریشه نشریه علمی الزویر با خوانش اسلامی همراستا نیست، در اعلام نام خود به‌عنوان نویسنده مقاله یا گزارش علمی در این نشریه هلندی تجدید نظر کنند، زیرا انتشار مقاله و پژوهش‌های علمی در رسانه و نشریه‌ای که ضدیت آن با خوانش اسلامی قابل کتمان نیست، قطعا مایه مباهات نیز نخواهد بود.

انتهای پیام/۴۰۳۳/