«وزیر پزشک» برگ برنده سیاستگذاران وزارتخانه/ چرا وزارت بهداشت مخالف افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی است؟

گروه جامعه خبرگزاری آنا، میثم نامنی؛ یکی از مهمترین مواردی که باید در تمامی دولت‌ها مورد توجه مسئولان قرار گیرد، موضوع توزیع عادلانه خدمات بهداشتی و درمانی است، زیر این بحث اولین و مهم‌ترین پیش‌نیاز ارتقای سطح سلامت جامعه خواهد بود. عدم دسترسی به پزشک به‌ویژه در مناطق محروم کشور، موضوعی است که طی سال‌های طولانی مورد توجه جدی بسیاری از کارشناسان این حوزه قرار گرفته و همچنان این معضل در کشور ما وجود دارد و هیچ اقدام موثری در این خصوص صورت نگرفته است.

طبق اصل ۲۹ قانون اساسی، در زمینه دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، تمامی افراد نسبت به دریافت خدمات بهداشتی و درمانی حق یکسان دارند در حالی‌که سال‌هاست مناطق محروم کشور با معضل کمبود پزشک متخصص مواجه هستند زیرا سهم این مناطق دانشجویان رشته‌های پزشکی است که موظفند دوره طرح خود را در این مناطق بگذرانند.

کمبود کادر درمان در کشور، چه بلایی بر سر جامعه می‌آورد؟

زمانی که کادر درمان به‌ویژه پزشک و پرستار در منطقه‌ای کم باشد، فشار کاری زیادی به افراد به خاطر مراجعه بالای بیماران وارد می‌شود و این تحمیل بیش از حد فشار کاری بر کادر درمان، جدا از حس خستگی که بر تن آن‌ها می‌گذارد، احتمال وقوع خطاهای پزشکی و همچنین دل‌زدگی کادر پزشکی را زیاد می‌کند و همین امر موجب می‌شود تعدادی از بیماران تحت تاثیر این خطاهای پزشکی قرار بگیرند.

با توجه به اینکه کشور ما از جمله کشورهای بحران‌خیز منطقه است، ‌ موضوع احتمال وقوع خطای پزشکی بیش از قبل اهمیت پیدا می‌کند. یکی از مواردی که در خصوص کمبود کادر پرستاری و پزشکی بسیار مشهود و غیرقابل کتمان بود در دو سال اخیر است که ویروس کرونا در کشور جولان می‌دهد اگرچه در این ایام تعداد زیادی پزشک و پرستار را از دست دادیم اما اگر همراهی و همکاری آنها نبود شرایط بحرانی‌تر می‌شد از سویی دیگر هم این موضوع را باید مد نظر داشته باشیم که افزایش و تعدد کادر درمان و متخصص این حوزه می‌توانست شرایط را قابل کنترل کند.

سازمان نظام پزشکی کشور هم با بحث افزایش ظرفیت پزشکی مخالف نیست و به گفته محمد رئیس زاده رئیس این سازمان، نظام پزشکی که موافق افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی است، «این کار باید با شیب منطقی و متناسب با زیرساخت‌ها و با در نظر گرفتن کیفیت خدمات افزایش پیدا کند»

رفع مشکلات پزشکی کشور، با افزایش ظرفیت جذب دانشجوی پزشکی

همین بحران‌خیز بودن کشور و کمبود پزشک در نقاط مختلف کشور، می‌طلبد که مسئولان بهداشت و درمان به‌خصوص وزارتخانه مربوطه فکری به حال افزایش ظرفیت دانشجویان پزشکی کنند تا با توجه به رشد جمعیت و مهاجرت پزشکان و پرستاران و کادر درمان از کشور به خاطر نبود شرایط رفاهی لازم، در آینده دچار مشکلات متفاوت نشویم.

اختلاف مجلس و سازمان نظام پزشکی در ظرفیت پزشکان کشور

البته بهتر است در نظر داشته باشید که سازمان نظام پزشکی کشور هم با بحث افزایش ظرفیت پزشکی مخالف نیست و به گفته محمد رئیس‌زاده، رئیس این سازمان، نظام پزشکی که موافق افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی است، «این کار باید با شیب منطقی و متناسب با زیرساخت‌ها و با در نظر گرفتن کیفیت خدمات افزایش پیدا کند».

طبق گزارش اعلامی از سوی مجلس شورای اسلامی ۱۱.۷ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت در کشور وجود دارد و این آمار با استانداردهای جهانی فاصله چشمگیری دارد. اما رئیس سازمان نظام پزشکی اعلام کرده که آمار ۱۱.۷ مورد تأیید ما نیست و آماری که ما تایید می‌کنیم، ۱۵.۹ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت است که مورد تایید وزارت بهداشت هم قرار گرفته است.

چه تعداد پزشک در کشور فعالیت دارد؟

در حال حاضر در کشور ما ۱۴۸ هزار و ۹۳۲ پزشک عضو سازمان نظام پزشکی هستند و این آمار کفاف کشوری مثل ایران را نمی‌دهد و نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز اعلام کرده‌اند که تعداد پزشکان کشور باید بیش از این مقدار باشد. در همین راستا چندی پیش برخی از نمایندگان مجلس طرحی را با عنوان اصلاح نظام آموزش پزشکی و ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات درمانی ارائه دادند.

این طرح مجلس شورای اسلامی که به نفع مردم است، بعد از ارائه با موج و انتقادات وزارت بهداشت و سایر فعالان صنف پزشکی همراه بود و در ادامه گزارش درباره جزئیات طرح اصلاح نظام آموزش پزشکی توضیحاتی خواهیم داد.

طرح اصلاح نظام آموزش پزشکی مجلس شورای اسلامی چه اهدافی دارد؟

بهتر است بدانید که این طرح به امضای ۹۷ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در کمیسیون‌های مختلف رسیده و مهم‌ترین عنوان آن بر لزوم ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات سلامت اشاره داشته، چراکه همانطور که گفته شد طبق آمار میزان پزشکان در کشور ما بسیار پایین‌تر از کشورهای منطقه و کشورهای پیشرفته است.

در حال حاضر طبق مستندات اعلام‌شده، میزان پزشک متخصص در ۲۳ استان کشور کمتر از ۵ پزشک به ازای ۱۰ هزار نفر است و این موضوع مشکلات زیادی را نه تنها در روزهای بحرانی، بلکه در روزهای عادی نیز برای مردم ایجاد می‌کند و برای مثال افزایش هزینه خدمات، سفرهای اجباری مردم به مراکز استان‌ها برای درمان و ... را در پی خواهد داشت.

بیشتر بخوانید:

علت جهش‌های ویروس کرونا چیست؟ / لزوم تزریق دُز سوم واکسن کرونا برای افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند

مزایا و معایب دُز سوم واکسن کرونا چیست؟

سنین زیر ۱۸ سال چه واکسنی از کرونا دریافت می‌کنند؟

همانطور که گفته شد، در سال‌های آینده با توجه به افزایش سن جمعیت کشور، بسیاری از این ۱۴۸ هزار پزشک در سن بازنشستگی قرار می‌گیرند و بحث کمبود نیروی انسانی پزشک به‌خصوص پزشک متخصص در کشور بیش از گذشته ایفای نقش می‌کند که البته امید است در آینده وزارت بهداشت فکری برای رفاه جامعه پزشکی کشور کرده باشد تا دچار مهاجرت آن‌ها نباشیم.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با چه هدفی تشکیل شد؟

سال ۱۳۶۴ که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل شد، آموزش پزشکی با هدف افزایش ظرفیت پزشکی و تامین نیروی انسانی مورد نیاز بخش بهداشت و درمان کشور به این وزارتخانه منتقل شد، اما در حال حاضر با بررسی روند پذیرش دانشجوی پزشکی از ابتدای انقلاب تا به امروز، می‌توان دید که تنها سه سال پس از تصویب این قانون، این روند اجرا شده است.

بهتر است در نظر داشته باشید که ظرفیت پذیرش دانشجو رشته‌های پزشکی بعد از آن مدت تا به امروز بسیار کاهش یافته و همین امر می‌طلبد که در روند آموزش‌های پزشکی تغییرات لازم با هدف تامین نیاز کشور در حال و آینده انجام شود و این طرح نمایندگان مجلس هم می‌تواند کمک کننده همین امر باشد.

در ماده ۱ این طرح آمده: به منظور افزایش کیفیت آموزش و پژوهش پزشکی و افزایش ظرفیت آموزش پزشکی در راستای ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات درمانی در کشور، «آموزش و پژوهش پزشکی» از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، منتزع و به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منتقل می‌شود، در همین راستا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مکلف است از سال ۱۴۰۰ سالانه حداقل چهل درصد (۴۰%) به مجموع ظرفیت پذیرش دانشجو در هریک از رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی در مقطع عمومی و سالانه حداقل سی درصد (۳۰%) به مجموع ظرفیت پذیرش دانشجو در مقطع دستیاری تخصصی رشته‌های پزشکی اضافه کند.

با توجه به طرح مذکور ارائه شده از سوی مجلس شورای اسلامی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باید حداکثر ظرف مدت ۶ ماه، امکانات لازم در زمینه پذیرش دانشجو در رشته‌های پزشکی خانواده و انواع گرایش‌های طب سنتی از طریق آزمون سراسری را فراهم کند و این وزارتخانه مکلف شده به افرادی که دوره تحصیلی رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی را در خارج از کشور گذرانده‌اند، درصورتی‌که برخی شرایط لازم را داشته باشند، مجوز فعالیت حرفه‌ای دریافت کنند.

واکنش وزیر علوم نسبت به ادغام دانشگاه‌های علوم پزشکی با وزارت علوم

اما بعد از ارائه این طرح و مطرح شدن ادغام دانشگاه‌های علوم پزشکی با وزارت علوم، وزیر علوم با بیان اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی اصل تاسیس و کارکردش این است که فراتر از تعارض منافع و مسائل سیاسی باید موضوعات را پیگیری کند اظهار کرد: «در این‌ راستا هر چه زودتر آموزش دو وزارتخانه بهداشت و علوم با هم ادغام شوند، جلوی ضررهای بیشتر گرفته خواهد شد. اگر دانشگاه‌های وزارت بهداشت و وزارت علوم در کنار هم قرار بگیرند، رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران در ابعاد بین‌المللی فرق خواهد کرد.»

ابتدا فکری برای خیل عظیم فارغ‌التحصیلان بیکار وزارت علوم کنید و بعد به تقاضای تصدی آموزش پزشکی کشور بیندیشید!

بعد از این مصاحبه وزیر علوم، انتقادهای زیادی از سوی مسئولان درمانی کشور نظیر رئیس سازمان نظام پزشکی کشور مطرح شد و محمد رئیس‌زاده، رئیس این سازمان در صفحه کاربری توئیتر خود گفت: «جناب آقای زلفی‌گل! لطفا ابتدا فکری برای خیل عظیم فارغ‌التحصیلان بیکار وزارت علوم کنید و بعد به تقاضای تصدی آموزش پزشکی کشور بیندیشید! جامعه پزشکی در شرایط فعلی خسته‌تر از آن است که تاب فرمایشات [!] این چنینی داشته باشد. به حریم وزارتخانه‌های دیگر احترام بگذارید».

اما واکنش‌ها به اینجا ختم نشد و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مخالفت خود را در مقابل افزایش ظرفیت پذیرش ۳ هزار دانشجوی پزشکی در سال اعلام کرد و به گفته معاون آموزشی این وزارتخانه؛ افزایش سالیانه ۳ هزار نفر مغایر با بررسی‌های کارشناسی وزارت بهداشت و تهدیدکننده سلامت مردم است و در ادامه واکنش‌هایی هم از سوی رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور منتشر کرد و نامه‌ای را برای رئیس جمهور ارسال کردند.

ریشه افزایش ندادن سرانه دانشجویان پزشکی در کجاست؟

با توجه به این برخوردهای مسئولان بهداشتی_درمانی کشور، احساس می‌شود که امضاکنندگان طرح اصلاح نظام آموزش پزشکی ریشه افزایش ندادن سرانه پزشک و این مخالفت‌ها با افزایش ناگهانی ظرفیت پزشکی را در تعارض منافع سیاستگذاران وزارت بهداشت، درمان و آموزش درمانی دیده‌اند که همین امر می‌طلبد حوزه‌های آموزشی از این وزارتخانه، به وزارت علوم انتقال داده شود.

در صورتی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی چنین نگاهی در حوزه سلامت داشته باشد و به فکر منافع خودشان باشند، باید نمایندگان مجلس شورای اسلامی فکری هم برای وزیر این وزارتخانه کنند، چراکه با این دسته از اتفاقات مشخص می‌شود که وزیر پزشک تنها به فکر منافع پزشکی خود و سیاستگذاران این وزارتخانه است و سلامت مردم دیگر اهمیتی ندارد.

پیگیری‌های شورای عالی انقلاب به کجا رسید؟

در روزهای اخیر هم اخبار متفاوتی از ورود جدی شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوع افزایش ظرفیت پزشکی شنیده می‌شود و این شورا هم معتقد است که سالانه ۳ هزار دانشجوی پزشکی باید به این ظرفیت اضافه شود. البته شورای عالی ۲ سالی می‌شود که به‌شدت درگیر موضوع کمبود پزشک است.

در ماده واحده شورای عالی انقلاب فرهنگی دو تبصره وجود دارد و در حال حاضر به وزارت بهداشت دو ماه فرصت داده شده تا مبتنی بر عدالت و آمایش، طرح خود را برای توزیع متناسب با افزایش ظرفیت پزشکی ارائه کند و شورا ۲ سال است که با وزارت بهداشت جلسات متعدد کارشناسی برگزار کرده است و نباید مسئولان بهداشت و درمان کشور به این فکر باشند که با افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی تعداد پزشکان در جامعه افزایش پیدا می‌کند و این اتفاق باعث کاهش مراجعان آن‌ها می‌شود.

اتفاق جالب دیگری که این روزها شنیده و منتشر شده، رفتار و برخورد برخی از پزشکان کشور است و آن‌ها با کمال بی انصافی گفته‌اند که تعداد پزشکان در کشور زیاد است و گویا سری به سایر شهرها نزده‌اند، همانطور که گفته شد در حال حاضر در بسیاری از شهرستان‌ها و مناطق محروم یک متخصص بیماری خاص هم وجود ندارد و در ۲۳ استان کشور به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت، تنها ۵ پزشک وجود دارد.

همچنین سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۸۵۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی که روز گذشته برگزار شد می‌گوید: «در این جلسه مقرر شد که تعداد افزایش ظرفیت دانشجوی پزشکی یک بار دیگر در ستاد نقشه جامع علمی کشور طرح شود، به بحث گذاشته شود و مجدداً نظرات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخذ شود و بعد از رأی‌گیری طرح مجددی در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گیرد. بنابراین اصل و کلیات ماده واحده به تصویب رسید و درباره تعداد بنا شد تمرکز بیشتری در ستاد نقشه جامع علمی کشور صورت بگیرد. البته در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۰ روز زمان بررسی جمع‌بندی تعداد افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی مهلت داده شده است و در جلسه بعدی شورای عالی انقلاب فرهنگی آمار قطعی مصوبه افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکیِ ستاد نقشه جامع علمی کشور اعلام می‌شود.»

امید است مجلس شورای اسلامی و مسئولان مربوطه در این زمینه گام‌های جدی‌تری بردارند تا در آینده شاهد کمبود پزشک و مشکلاتی از این دست در کشور نباشیم.

انتهای پیام/۴۱۷۲/پ