در گفت‌وگو با آنا بررسی شد؛
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، صحبت از دانشگاه بدون توجه به اصلی‌ترین رکن آن بی‌فایده است. هر تحول مثبتی در دانشگاه بدون‌شک برای دانشجویان آورده روشنی خواهد داشت و در زندگی آنها تاثیرگذار خواهد بود. دانشگاه آزاد اسلامی درطول چندسال اخیر تلاش کرده مفهوم به‌روزتری از دانشگاه در حوزه‌های مختلف ارائه کند. «فرهیختگان» این تحولات را از جنبه‌های مختلف در گزارش‌های پیشین خود مورد بررسی قرار داده است، اما بخشی از این برنامه‌های تحولی به شکل ویژه برای دانشجویان رقم خورده که مرور آنها خالی از لطف نیست. دانشگاه آزاد اسلامی در طول سه‌سال گذشته تلاش کرده با تدوین و ابلاغ آیین‌نامه‌های مختلف، به نیازهای اصلی دانشجویان در هرکدام از حوزه‌ها پاسخ دهد. تغییر در شیوه‌های آموزشی به‌خصوص در ایام کرونا، بسترسازی برای حمایت از فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه دانشجویان، تدوین برنامه‌های مختلف فرهنگی، ارائه تسهیلات مختلف مالی، راه‌اندازی سامانه‌هایی برای بهبود فعالیت دانشجویان، تقویت ارتباطات و تعامل با دانشجویان ازجمله اقداماتی بوده که درجهت تقویت نقش دانشجو، افزایش اثرگذاری و کاهش مشکلات و چالش‌ها رقم خورده که توضیحات کامل‌تر آن را در ۱۰محور می‌خوانید.
آموزش کاربردی دانشجویان در دل صنعت با طرح پویش
یکی از اقداماتی که مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی طی سال‌های اخیر برای دانشجویان کرده‌اند، کمک به حل معضل بیکاری آنها بعد از فارغ‌التحصیلی است. سه سال پیش بود که مسئولان دانشگاه در جلسه با اتاق بازرگانی اصفهان درخصوص اینکه چرا فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در جذب اشتغال موفق نیستند بحث و گفت‌وگو کردند که نتیجه این جلسه، اجرای طرحی با عنوان «پویش» در دانشگاه آزاد بود. بر همین اساس شهریور سال گذشته طرح «پویش اشتغال همزمان دانشجو با تحصیل متناسب با رشته تحصیلی» در دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان (خوراسگان) کلید خورد و بعد از اجرای موفق آن در چندین استان، چند روز پیش هم یک همایش ملی تحت عنوان پویش اشتغال در همین راستا برگزار شد. پویش، طرحی دانشجومحور در راستای تقویت توانمندی و کارورزی دانشجویان در ارتباط با صنعت است که به تربیت دانشجویی فناور و کارآفرین کمک کرده و درنهایت زمینه اشتغال آنها را نیز فراهم می‌کند.
دانشجویان با اجرای این طرح مهارت‌هایی به‌دست می‌آوردند که پیش از این نداشته‌اند؛ درواقع نیروهای ماهرتری برای صنعت و بنگاه‌های اقتصادی تربیت می‌شوند و براساس اعلام نیاز صنایع، دانشجویان علاقه‌مند می‌توانند همزمان با تحصیل وارد بازار کار شوند. در چنین شرایطی دانشجویان دیگر دغدغه بیکاری بعد از فارغ‌التحصیلی را نخواهند داشت. هدف نخست این طرح آشنایی دانشجو با محیط کار و صنعت است و اینکه دانشجو صرفا در محیط‌های ایزوله‌شده دانشگاهی نباشد، بلکه وارد بسترهای واقعی کار در جامعه شود. با اجرای طرح پویش دانشجویانی بامهارت تربیت می‌شوند که همزمان با تحصیل در صنایع و نهادهای مختلف کار کرده و مهارت‌های لازم را کسب می‌کنند و دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان دانشگاه مساله‌محور، تأثیر زیادی در تربیت فارغ‌التحصیلان با مهارت کافی و کارآفرین در کشور خواهد گذاشت.
بیشتر بخوانید:
دانشگاه آزاد اسلامی در اجرای سند تحول و تعالی دانشگاه به دنبال تغییر فرهنگ سازمانی است
در این مدت، صنایع استقبال خوبی از طرح پویش کرده‌اند و ازطریق سرای مشترک دانشگاه آزاد اسلامی و اتاق بازرگانی، دانشجوها به صنایع معرفی شدند. فروردین‌ماه امسال بود که گام دوم این طرح نیز آغاز شد و ۱۰ استان برای اجرای این طرح انتخاب شدند. گام دوم طرح پویش که یک طرح محوری در پشتیبانی از تولید است، با مشارکت استان‌های البرز، آذربایجان‌شرقی، زنجان، خراسان رضوی، خوزستان، کرمان، قزوین، مرکزی، یزد و واحدهای شهرقدس، شهریار و رباط کریم کلید خورده است. چندروز پیش هم همایشی با عنوان طرح ملی پویش اشتغال در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) برگزار شد و از چند دانشجوی برتر این طرح تجلیل شد. دانشجویان برتری که در این همایش از آنها تجلیل شد معتقدند این طرح باید در تمام کشور حتما اجرا شود؛ چراکه تضمین آینده کاری، کمک‌هزینه تحصیل دانشجو و آموزش عملی خوب درکنار آموزش تئوری از محاسن این طرح است.
سحر کرمان‌پور، یکی از برگزیدان همایش ملی پویش اشتغال و دانشجوی رشته کارشناسی ایمنی صنعتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان معتقد است طرح پویش ازنظر مهارتی و اشتغال طرح بسیار خوبی است؛ زیرا باعث می‌شود دانشجویان درکنار درس و تئوری به‌صورت عملی و تجربی در رشته تحصیلی خود پیشرفت کنند و مهارت و توانایی‌شان را ارتقا و افزایش بدهند. به گفته او تضمین آینده کاری، کمک‌هزینه تحصیل دانشجو و آموزش عملی درکنار آموزش تئوری ازجمله ویژگی‌های مهم طرح پویش است.
چتر حمایتی دانشگاه آزاد اسلامی بالای سر دانشجویان فناور
دانشگاه آزاد اسلامی درطول یکی‌دو سال اخیر، یکی از رسالت‌های خود را حمایت همه‌جانبه از دانشجویانی قرار داده که در عرصه فناوری فعال بوده و توانسته‌اند در رشته‌های خود، فعالیت‌های فناورانه داشته باشند. در این راستا نیز واحدهای مختلف دانشگاه آزاد تلاش کرده‌اند به سهم خود نقش تسهیل‌کننده را برای این دانشجویان ایفا کنند. امکان استفاده از آزمایشگاه، حمایت از آنها توسط مراکز رشد و هسته فناور و... ازجمله اقداماتی است که درطول سال‌های اخیر شاهد آن بودیم. اما نکته قابل‌توجه اینجاست که دانشگاه در سال‌جاری تصمیم گرفته سیاست مدونی را برای حمایت از فناورانی که در زمره دانشجویان قلمداد می‌شوند، داشته باشد تا از این طریق دانشجویان همه واحدها، چه آنهایی که در استان‌های مرزی هستند و چه دانشجویانی که در واحدهای پایتخت به تحصیل می‌پردازند، به یک میزان از حمایت‌های دانشگاه بهره‌مند شوند. مسئله‌ای که ۲۵ مردادماه امسال با ابلاغ آیین‌نامه حمایت از فعالیت‌های فناورانه دانشجویان رنگ‌وبوی رسمی به خود گرفت. طبق این آیین‌نامه، تسهیلات ویژه‌ای به دانشجویان فناور تعلق می‌گیرد و همین مولفه نه‌تنها باعث انگیزه‌دهی به این دانشجویان خواهد شد، بلکه می‌تواند دیگر دانشجویان را نیز به انجام فعالیت‌های فناورانه ترغیب کند. براساس این آیین‌نامه، اگر صلاحیت دانشجویی در زمینه فعالیت‌های فناورانه برای مسئولان واحدهای دانشگاهی تایید شود، می‌تواند از امتیازات قابل‌توجهی مانند دریافت فضای استقرار شرکت، بهره‌مندی از حمایت مالی، تسهیل در دریافت مجوزها، ورود به مقاطع بالاتر بدون آزمون، دریافت امتیاز معادل با نگارش مقاله، امکان استفاده از محیط آزمایشگاهی و کارگاهی دانشگاه آزاد با تخفیف و دریافت مشاوره برای تجاری‌سازی محصول بهره‌مند شوند؛ موضوعی که طبیعتا به آنها در راستای تجاری‌سازی محصول نهایی‌شان، کمک ویژه‌ای خواهد کرد. البته باید این مساله را نیز مدنظر قرار داد که مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی تنها به ابلاغ چنین آیین‌نامه‌ای بسنده نکردند، بلکه روز گذشته با انتشار خبر راه‌اندازی سامانه ساجد، نشان دادند که قرار نیست حمایت از دانشجویان فناور صرفا در حد یک حرف باقی بماند. به‌عبارت دیگر این سامانه به دانشجویان امکان بهره‌مندی از مزایای آیین‌نامه حمایت را می‌دهد. ازطرف دیگر طبق اعلام مسئولان، قرار است در سامانه پژوهشیار نیز امکان ثبت دفاع محصولات فناورانه فراهم شود؛ اقدامی که ویژه دانشجویان مقطع دکتری است و آنها را در راستای بهره‌مندی از حمایت‌های مالی برای محصولات و تجاری‌سازی آنها یاری می‌کند. در این میان صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی هم‌قدم با دانشجویان فناور برای تجاری‌سازی محصولات فناورانه حرکت خواهد کرد تا در حد امکان، موانع سر راه دانشجویان را کنار بزند.
تقویت تعامل دانشجویان و دانشگاه درقالب شورای تعامل
مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی در دوره رشد و تحول، شورایی را تحت عنوان شورای تعامل در دانشگاه راه‌اندازی کرده‌اند. سال گذشته به‌صورت آزمایشی، چهار استان خوزستان، خراسان رضوی، یزد و اصفهان مامور تشکیل این شورا شدند و بعد از یک‌سال و در مهرماه امسال با گزارش معاونت فرهنگی و دانشجویی، شورای معاونین مصوب کرد که این شورا در سراسر کشور تشکیل شود. تا پیش از این جای شورای تعامل در دانشگاه آزاد اسلامی خالی بود و لزوم تشکیل یک شورا برای بیان مشکلات صنفی، آموزشی و پژوهشی به‌صورت رودررو با مسئولان دانشگاه و همچنین حل مشکلات دانشجویان به‌شدت احساس می‌شد. درواقع ایجاد یک فضای مدیریتی پاسخگو به‌شدت احساس می‌شد که با تشکیل شورای تعامل به این نیاز پاسخ داده شد. با راه‌اندازی شورای تعامل، پلی بین دانشجو و مدیریت دانشگاه ایجاد و باعث شد ارتباط بین دانشجو و دانشگاه شکل بگیرد. حالا با این شورا ارتباط بین دانشجویان و ریاست دانشکده‌ها نیز شکل گرفته و روسای واحدها بیشتر با دانشجویان ارتباط دارند. مدیران دانشگاه آزاد اسلامی می‌گویند در دانشگاه مدیریت باید مشارکتی بوده و نمی‌خواهند فقط «یک نفر» تصمیم‌گیرنده باشد. درواقع مسئولان دانشگاه در دوران رشد و تحول خود تلاش دارند دانشجویان با مسائل صنفی و رفاهی درگیر شده و از نظرات آنها برای حل مشکلات استفاده شود.
حالا از مهرماه امسال شورای عامل جایگزین شورای صنفی در واحدهای این دانشگاه شده است تا محملی برای درگیرکردن دانشجویان با مسائل صنفی و رفاهی و استفاده از نظرات آنها باشد. آیین‌نامه «شورای تعامل و هم‌اندیشی دانشجو و دانشگاه» هم در همین راستا با محورهای «صنفی و رفاهی» و «خدمات آموزشی» ابلاغ شده است. اهداف تدوین و ابلاغ آیین‌نامه شورای تعامل و هم‌اندیشی دانشجو و دانشگاه شامل مواردی ازجمله تعامل مؤثر دانشجویان در حل مسائل مرتبط با محورهای «صنفی و رفاهی» و «خدمات آموزشی» برای اعتلای دانشگاه در تمام سطوح و ایجاد بستر ارتباط مستقیم دانشجویان با مسئولان واحدهای دانشگاهی استانها و سازمان مرکزی دانشگاه است. شورای تعامل وظایفی را دنبال می‌کند که برگزاری جلسات هر دوهفته یک‌بار، طرح پیشنهادات و ارائه گزارش از وضعیت موجود و تبادل‌نظر و هم‌اندیشی با دانشجویان و دیگر اعضای شورا، هماهنگی و یکپارچه‌سازی پیشنهادات، انتقادات و راهکارهای دانشجویان در محورهای مطروحه و... ازجمله این وظایف است. نکته دیگر اینکه این شورا جنبه مشورتی و تعاملی برای اداره هرچه بهتر دانشگاه و ایجاد ارتباط سازنده مسئولان دانشگاه با دانشجویان دارد. اعضای شورای تعامل و هم‌اندیشی دانشجو و دانشگاه شامل معاون فرهنگی و دانشجویی واحد (رئیس شورا)، معاون آموزشی واحد (عضو)، مدیر دانشجویی واحد (دبیر شورا)، ۳ تا ۷ دانشجو به انتخاب دانشجویان براساس جمعیت دانشجویی واحد و ۲ تا ۵ عضو هیات‌علمی واحد به پیشنهاد مدیران گروه آموزشی و انتخاب رئیس شورا براساس جمعیت هیات‌علمی واحد هستند.
پایان‌نامه‌ها دیگر خاک نمی‌خورند
اصلاح روند پژوهش‌های دانشجویی نیز اتفاق دیگری بود که طی سال‌های اخیر توسط مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی رقم خورد؛ اتفاقی که باعث شد پایان‌نامه‌های دانشجویان دیگر در کتابخانه‌ها خاک نخورند؛ اجرای طرح پایش نیز در همین راستا کلید خورد و آذر سال ۹۷ از طرح (پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای) که با نام اختصاری پایش شناخته می‌شود رونمایی شد. طرح «پایش آزاد» به‌دنبال تبدیل چالش‌های کلان کشور به زمینه‌های پژوهشی است تا استاد و دانشجو بتوانند براساس آن موضوع پایان‌نامه یا رساله را تعریف کنند. در مدت اجرای آزمایشی این طرح، ۱۱۲ استاد، ۱۵۵ دانشجو و ۱۷۴ پژوهشگر به سامانه مراجعه و موضوعات خود را انتخاب کردند. طرح پایش آزاد سامانه یکپارچه‌ای است که تمام پروپوزال‌های دانشگاه آزاد اسلامی در آن ارائه و موضوعات پژوهشی که اولویت‌های کشور است، به اساتید و دانشجویان معرفی می‌شود. الان چند سالی است طرح پایش با هدف تبدیل چالش‌های کلان کشور به زمینه‌های پژوهشی در دانشگاه آزاد اسلامی آغاز به کار کرده و در آن استاد و دانشجو براساس چالش‌هایی که مطرح می‌شود، موضوع پایان‌نامه یا رساله خود را تعریف می‌کنند.
بعد از حدود یک‌سال از رونمایی این طرح نیز سامانه‌ای تحت‌عنوان «پایش آزاد» در این دانشگاه راه‌اندازی شد. مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی در همان روزهای ابتدایی اعلام کردند ثبت و مستندسازی پایان‌نامه‌ها ازجمله کارکردهای این سامانه است؛ سامانه‌ای که از پایان‌نامه‌فروشی و کپی‌کاری جلوگیری می‌کند. حالا دیگر پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان به‌جای خیابان انقلاب، از دانشگاه جهت داده می‌شوند. تقریبا سه سال از راه‌اندازی طرح پایش می‌گذرد و برنامه‌های علمی زیادی نیز در این طرح تعریف شده‌اند. البته فقط تعریف برنامه علمی در این طرح کافی نبود؛ چراکه برنامه‌های علمی در برخی استانها هنوز فعال نشده‌اند؛ بنابراین باید راهکاری اتخاذ می‌شد تا برنامه‌های علمی فعال از غیرفعال شناسایی شوند. رتبه‌بندی نظام موضوعات استانها همان راهی بود که در این خصوص اتخاد شد.
بر همین اساس برنامه‌های علمی دبیرخانه پایش آزاد براساس شاخص‌هایی رتبه‌بندی شدند که افزایش استقبال دانشجو و استاد از نظام موضوعات و همه‌جانبه دیدن چالش‌ها از سوی آن برنامه علمی از معیارهای این رتبه‌بندی بود. هدف نهایی از این رتبه‌بندی نیز این بود که برنامه‌های علمی فعال در کشور شناسایی شوند، زیرا مسئولان دانشگاه می‌خواهند طرح پایش را بهتر پیش برده و این نظام موضوعات بتوانند مشکلی را از جامعه حل کنند. بر همین اساس در این رتبه‌بندی‌ها، برنامه علمی پدافند غیرعامل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال توانست رتبه اول کشوری را براساس یک‌سری از شاخص‌ها به خود اختصاص دهد.
تغییر جایگاه انجمن‌های علمی از حاشیه به متن دانشگاه
دانشگاه آزاد اسلامی در چند سال اخیر، نگاه ویژه‌ای به انجمن‌های علمی و دانشجویی داشته تا جایی که جایگاه آنها از حاشیه به متن دانشگاه آمده است. انجمن‌های علمی و دانشجویی یک نهاد مستقل هستند که نقش اساسی در پیشبرد اهداف علمی و توسعه دانش‌های نوین دارند. دانشگاه آزاد اسلامی بیش از ۲۴۰۰ انجمن علمی و دانشجویی و البته ۳۱۰ انجمن فعال دارد که در دوره رشد و تحول دانشگاه، نگاه ویژه‌ای به آنها شده است. مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی در دوره جدید فعالیت خود، ارتقای کیفی و هدفمندسازی فعالیت انجمن‌ها را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند. در همین راستا چندی پیش ارزیابی عملکرد انجمن‌های علمی و دانشجویی با شاخص‌های دقیق در دستورکار قرار گرفت تا از هرکدام از انجمن‌ها متناسب با نحوه فعالیت آنها حمایت شود. مسئولان باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی معتقدند پرورش و هدایت صحیح این دانشجویان در قالب انجمن‌ها می‌تواند بازوهای توانمند باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی را تقویت کند. دانشگاه آزاد اسلامی در همه رشته‌های دانشگاهی خود انجمن علمی دارد که وظیفه آنها فعال کردن جو علمی دانشجویی است.
مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون دو اقدام اساسی برای تحول در فعالیت این انجمن‌ها کرده‌اند تا آنها در مسیر درست حرکت کنند. در اقدام اول این انجمن‌ها سال گذشته ارزیابی و رتبه‌بندی شدند و در اقدام دوم اساسنامه انجمن‌ها تغییرات اساسی به خود دید. مسئولان دانشگاه در اقدام اول خود یا همان رتبه‌بندی انجمن‌ها تلاش کردند انجمن‌های فعال شناخته شده تا هر انجمنی که غیرفعال باشد از گردونه خارج شود. در اقدام دوم یا همان تغییر اساسنامه نیز اتفاقات خوبی رقم خورد. پیش از این، درخصوص تشکیل هر انجمن علمی دانشجویی یک اساسنامه وجود داشت که یک‌سری ایرادات بر آن وارد بود. بر همین اساس و برای رفع این نواقص چندی پیش اساسنامه جدید این انجمن‌ها تدوین و به واحدهای سراسر کشور ابلاغ شد. اساسنامه جدید براساس رویکردهای جدید انجمن‌های علمی تدوین و هشت محور جدید فعالیت برای آنها تعریف شد. به‌طور مثال در اساسنامه جدید عضویت در انجمن تنها برای دانشجویان از همان واحد دانشگاهی و قبول عضویت فقط با یک درخواست خواهد بود. اساسنامه جدید به پنج رکن افزایش پیدا کرد و استادمشاور به‌عنوان یک رکن در نظر گرفته شد. همچنین برنامه‌های فرهنگی درآمدزا برای انجمن‌های علمی و امکان عضوگیری در روز انتخابات میسر شد.
توجه دانشگاه آزاد اسلامی به توانمندی دانشجویان خلاق
توجه به توانمندی دانشجویان خلاق از دیگر اقداماتی است که در دوره رشد و تحول دانشگاه آزاد اسلامی رقم خورده است. مسئولان دانشگاه می‌خواهند دانشجویان خلاق را شناسایی کرده و توانمندی آنها را جهت‌دهی کرده و از آنها حمایت کنند. البته در این مسیر باید مهارت نیروی انسانی و تجاری‌سازی را به دانشجویان آموزش داد تا بتوان اقتصاد دانش‌بنیان را رقم زد. در همین راستا نخستین رویداد ملی صنایع خلاق و فناوری‌های فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی نیز با همکاری معاونت فناوری و نوآوری و معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
دانشگاه آزاد اسلامی یک شبکه ملی و فراملی دارد که این شبکه باید در خدمت هنرِ فکر و دست جوان ایرانی قرار گیرد؛ بنابراین مسئولان دانشگاه می‌خواهند منابع مالی را به پشتوانه دانشجویان خلاق و نوآور خود هدایت کنند، زیرا معتقدند سرمایه‌های دانشگاه آزاد اسلامی منابع مالی آن نیست، بلکه سرمایه دانشگاه، نیروی انسانی موثر و شبکه یکپارچه دانشگاه است.
یکی از ویژگی‌های نخستین رویداد ملی صنایع خلاق و فناوری‌های فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی توجه به توانمندسازی بود و تنها یک جشنواره صرف نبود، بلکه مسئولان دانشگاه به‌دنبال اهدافی همچون خوشه‌سازی، حمایت، شبکه‌سازی و... هستند. در جشنواره صنایع خلاق فرهنگی در دانشگاه آزاد اسلامی از بین ۶۰۰ تیم، ۶۰ تیم انتخاب شدند، درنهایت ۱۴ نفر در جلسه برگزیده شدند. حالا وظیفه معاونت فرهنگی شناسایی و حمایت افراد و استفاده از ظرفیت‌های آن در جامعه است. مصطفی جعفری از واحد نجف‌آباد، فاطمه تاج‌الدینی از واحد نجف‌آباد، محمد معصومی از واحد ملایر، متین خرامانی از واحد سمنان، غزه قربانی از واحد قزوین، فاطمه فولادگر و مهسا شجاعی از واحد خمینی‌شهر، ایران پبدنی از واحد سنجان، فراست کرمی از واحد کرمانشاه، بهنام الیاسی از واحد زنجان، امید سیفی از واحد همدان، مریم نعمتی از واحد اردبیل، زینب سعیدی از واحد مشهد، آیدین شهبازی از واحد قزوین و بهاره ریگی از واحد خاش آثار خود را ارائه کردند.
امید سیفی از واحد همدان، بهاره ریگی از واحد خاش، آیدین شهبازی از واحد قزوین، مریم نعمتی از واحد اردبیل و ایران پبدنی از واحد زنجان به‌عنوان نفرات رویداد معرفی شدند که از آنان تقدیر به عمل آمد.
اعطای وام تسهیلات کسب‌وکار ۱۰۰میلیون تومانی از صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی، اختصاص دفتر کار رایگان و تجهیزات مراکز رشد برای آغاز کسب‌وکار، معرفی به معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و بهره‌مندی از تسهیلات امریه و کسر خدمت سربازی و مشاوره و حمایت و منتورینگ ایده‌های برتر برای بازاریابی و فروش محصولات و فناوری‌های فرهنگی ازجمله حمایت‌ها و تسهیلات دانشگاه آزاد اسلامی در این جشنواره است.
ارتباطی که دیگر یک‌طرفه نیست
دانشجویان تمام دانشگاه‌ها با مشکلاتی از روند انتخاب واحد، گرفتن مدرک، شهریه، خوابگاه، سرویس رفت‌وآمد، مشکلات تشکل‌های دانشجویی و... برخوردار هستند. اینکه مسئولان دانشگاه صدای دانشجویان را شنیده و پای درد و دل آنها بنشینند، از آن نیازهایی است که همواره احساس می‌شود. مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی بر این باورند که حل مشکلات دانشجویان باید اولویت اصلی باشد، زیرا این دانشگاه از مردم و برای مردم بوده و با شنیدن صدای دانشجویان می‌توان به عدالت اجتماعی نزدیک‌تر شد.
بر همین اساس، در دوره جدید دانشگاه آزاد اسلامی ارتباط دانشجویان و مسئولان رنگ‌وبوی دیگری به خود گرفته و به یک ارتباط دوسویه و رودررو تبدیل شده است. مدیران این دانشگاه معتقد به مدیریت مشارکتی هستند؛ مدیریتی که تمام کارکنان در روند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌ها با مدیریت دانشگاه مشارکت می‌کنند. این روزها دانشگاه آزاد اسلامی تصمیم گرفته است که دارای بالاترین سطح دموکراسی و آزاداندیشی باشد تا دیگر «یک نفر» تصمیم‌گیرنده نباشد. می‌توان گفت فصل جدیدی از تعامل میان بدنه و مدیریت در دانشگاه آزاد اسلامی گشوده شده و تصمیم‌گیری‌ها دیگر پشت درهای بسته اتفاق نمی‌افتد.
جلسات روز دانشجو در دوران مدیریت دکتر طهرانچی و جلسات گوناگون با اعضای تشکل‌های دانشجویی، تریبون‌ها و سخنرانی‌های دانشجویان در اختتامیه‌های جشنواره‌های مختلف دانشجویی را می‌توان در همین راستا تعریف کرد. جلساتی که در آن، دانشجویان فرصت بیان نظرات خود را پیدا کردند. سفرهای استانی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و سایر معاونان دانشگاه نیز در همین راستا صورت گرفته است. در این سال‌ها دیدار صمیمی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و معاونان و مدیران او با دانشجویان و دانشگاهیان یک دستاورد عمده به‌دنبال داشته است؛ در این نشست‌ها، مسئولان دانشگاه از نزدیک با مسائل و مشکلات و کاستی‌ها دانشجویان آشنا شده و برای رفع آن تلاش کردند.
افزایش حمایت‌ها از تشکل‌ها و فعالیت‌های دانشجویی
حمایت از تشکل‌ها و فعالیت‌های دانشجویی نیز از آن‌دسته اقداماتی است که در چندسال اخیر در دانشگاه آزاد اسلامی دنبال شده است. راه‌اندازی تشکل‌های جدید و حمایت از آنها نیز به‌عنوان یکی از اولویت‌های دانشگاه در واحدهای دانشگاهی دنبال شد. برگزاری نخستین جلسه هیات نظارت بر تشکل‌های دانشگاهی و اصلاح آیین‌نامه‌های فرهنگی مربوط به فعالیت‌های دانشجویی نیز در همین راستا صورت گرفته است. حالا معاونان فرهنگی و دانشجویی و نمایندگان ریاست دانشگاه در هیات نظارت از طریق گفت‌وگو و تبادل‌نظر با فعالان دانشگاهی، زمینه را برای تاسیس تشکل‌های قوی فراهم می‌کنند؛ چراکه معتقدند نقش‌آفرینی تشکل‌های دانشجویی، موضوعی کلیدی و حیاتی است.
مسئولان دانشگاه در چندسال اخیر تلاش کرده‌اند دانشگاهی در تراز تمدن نوین اسلامی داشته باشند بنابراین اصلاح آیین‌نامه‌های تشکل‌ها را در دستورکار خود قرار دادند. به‌طور مثال آیین‌نامه تشکل‌ها از قدیم وجود داشته اما معاون فرهنگی در آن هیچ ورودی نداشته است. بنابراین معاون فرهنگی به‌عنوان دبیر هیات نظارت وارد تشکل شد. در آیین‌نامه بیان شده تشکل باید حداقل ۳درصد جمعیت، حداقل ۵۰نفر داشته باشد. به گفته فرزاد جهان‌بین، معاون فرهنگی دانشگاه این جمعیت یکباره جمع نمی‌شود. بنابراین تشکل موقت یا دارای موافقت اصولی ایجاد شد. در این حالت تشکل درخواست می‌دهد و درصورت داشتن صلاحیت مجوز دریافت می‌کند.
تمرین آزاداندیشی در بستر دانشگاه
کرسی‌های آزاداندیشی مهم‌ترین گعده دانشجویی به‌شمار می‌رود که در آن، این فرصت به دانشجو داده می‌شود تا با صراحت لهجه، دیدگاهش را نسبت به مسائل مختلف بیان کند؛ فرصتی که با توجه به جنس دانشجو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به‌طوری که مقام‌معظم‌رهبری در دیدارهای مختلف خود با دانشگاهیان به ضرورت احیای کرسی‌های آزاداندیشی اشاره کرده بودند؛ اما در عمل نظام آموزش عالی چندان توجهی به آن نداشت و این مساله نیز همیشه به‌ویژه در دوران پیش از کرونا مورد انتقاد جدی دانشجویان قرار می‌گرفت. اما در این میان دانشگاه آزاد اسلامی در راستای بهادادن به افکار دانشجویان و همچنین فراهم‌سازی فرصت گفت‌وگو و تعامل میان این قشر، برای اولین‌بار اقدام به برگزاری جشنواره کرسی‌های آزاداندیشی کرد. سال گذشته بود که با وجود بیماری کرونا، مسئولان این دانشگاه، انتظار رهبری درباره کرسی‌های آزاداندیشی را به مرحله عمل رسانده و اولین دوره جشنواره کرسی‌های آزاداندیشی را با حضور بیش از ۲هزار کرسی و مشارکت ۸۰۰عضو هیات‌علمی به‌عنوان داور برگزار کردند. درنهایت نیز ۳تیم برتر معرفی شدند.
البته کار تنها به اینجا ختم شد و امروز نیز مسئولان این دانشگاه درحال تدارک جهت برگزاری دومین دوره این جشنواره هستند. ۱۰مهرماه امسال بود که شیوه‌نامه اجرایی دور دوم این رویداد ملی توسط فرزاد جهان‌بین، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی به واحدها ابلاغ شد تا بار دیگر کرسی‌های مختلف از سراسر کشور ذیل موضوعات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با یکدیگر به رقابت بپردازند. شاید برگزاری چنین رویدادی مانند بسیاری از رویدادهای فرهنگی تلقی شود، اما زمانی می‌توان به اهمیت این مساله پی برد که به‌سراغ پیام رهبری به اولین رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی دانشگاه آزاد اسلامی برویم. ایشان در همان برهه، طی پیامی خطاب به دکتر محمدمهدی طهرانچی عنوان کردند: «اقدام عملی در راه‌اندازی کرسی‌های آزاداندیشی و رقابت گسترده گروه‌های دانشی بی‌گمان در شمار افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی ثبت خواهد شد. از مدیریت دانشگاه و دانشجویان متشکرم، این سنت حسنه باید در این دانشگاه و دانشگاه‌های دیگر ادامه یابد. ان‌شاءالله.»
طبیعی است فراهم‌سازی بستر برگزاری چنین گعده‌ای نشان از بازبودن فضای دانشگاه آزاد اسلامی برای نقد مسائل و همچنین طرح افکار ازسوی دانشجویان دارد. هرچند اولین دوره از جشنواره مرتبط با کرسی‌های آزاداندیشی سال گذشته برگزار شده، اما مسئولان این دانشگاه پیش‌تر نیز توجه خاصی به شنیدن نظرات دانشجویان ولو دیدگاه‌های انتقادی داشتند به‌طوری‌که دکتر طهرانچی در سال۹۸ و به‌مناسبت روز دانشجو، خطاب به جمعیت دانشجویی این دانشگاه خواستار نقد عملکرد یک‌ساله‌اش شده بود. جالب اینجاست که حتی از دانشجویانی که بهترین نقد را نسبت به رئیس دانشگاه آزاد اسلامی داشتند، جایزه نیز داده شد. قطعا چنین اتفاقی نشان می‌دهد نه‌تنها بستر تعامل میان دانشجویان در چنین حوزه‌ای باز است، بلکه امکان رشد افکار نیز فراهم شده و دانشجویان می‌توانند اندیشیدن درست را تمرین کرده و تاب‌آوری آنها درمقابل انتقادها هم افزایش پیدا کند.
تقویت تسهیلات دانشجویان؛ از افزایش وام‌ها تا انواع تخفیف‌ها
مسئولان دانشگاه آزاد در سه‌سال اخیر توجه زیادی به معیشت و رفاه دانشجویان خود داشته و معتقدند هیچ دانشجویی نباید به‌دلیل مشکلات مالی از تحصیل باز بماند. خرج و مخارج دانشجویی از آن دغدغه‌هایی است که طی سال‌های گذشته، فکر و ذهن دانشجویان را به خود مشغول کرده بود؛ دغدغه‌ای که با شیوع کرونا و تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها بیش از گذشته پررنگ شد. مدیران دانشگاه در سه‌سال اخیر برای رفع این دغدغه تلاش کرده و می‌گویند حل مشکلات دانشجویان باید اولویت اصلی دانشگاه باشد؛ چراکه حل مشکلات آنان موجب می‌شود دانشگاه در گام اول مسیر عدالت آموزشی قدم برداشته و در گام دوم دانشجویان بدون نگرانی به ادامه تحصیل بپردازند. پرداخت وام قرض‌الحسنه، تخفیف شهریه و انواع وام‌های بانکی همان راهی است که در این مدت در دانشگاه آزاد اسلامی دنبال شده است.
درحال حاضر ۳دسته وام برای دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در نظر گرفته شده است که تمام دانشجویان می‌توانند به‌صورت همزمان از تمام این وام‌ها استفاده کنند و منعی در این خصوص وجود ندارد. نوع اول از منابع داخلی دانشگاه پرداخت می‌شود و به‌محض درخواست دانشجو، در یک بازه زمانی کوتاه دراختیار او قرار خواهد گرفت. نوع دوم نیز پرداخت وام از طریق وام‌های بانکی خواهد بود. وام نوع سوم، وام وزارت علوم و وزارت بهداشت خواهد بود که پرداخت این وام نیز منوط به کار این وزارتخانه خواهد بود.
صندوق رفاه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی همچنین برای رفع دغدغه دانشجویان و خانواده‌های آنان برای تامین شهریه، زمینه‌های پرداخت شهریه به‌صورت اقساطی از طریق انعقاد تفاهمنامه با بانک‌های عامل، اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه و ارزان‌قیمت را نیز فراهم کرده است. درواقع برای پرداخت وام نوع دوم که همان وام‌های بانکی است با بانک‌های مهر، رسالت و بانک‌ملی تفاهمنامه امضا شده است و دانشجویان می‌توانند از این سه بانک وام دریافت کنند.
همچنین تعاملی با بانک‌های قرض‌الحسنه انجام شده تا تسهیلات برای کمک‌هزینه جهیزیه با کارمزد ۲درصد نیز به دانشجویان ارائه شود. وام‌های شهریه نیز از طریق منابع داخلی ارائه می‌شود و دانشجویان می‌توانند برای کل شهریه متغیر خود وام دریافت کنند.
دانشجویان دکتری هم درکنار همه وام‌هایی که می‌توانند از آن استفاده کنند، وام ویژه خودشان را هم دارند، وامی که به‌صورت ماهانه به این دانشجویان تعلق گرفته اما نحوه پرداخت آن هر ۶ماه یک‌بار خواهد بود. این وام که سال گذشته رقم آن ۷۰۰هزارتومان بوده، برای نیمسال تحصیلی جدید به یک‌میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.
اما مبلغ این وام‌ها چقدراست؟ دانشجویان جدیدالورود و حتی پذیرفته‌شدگان سنوات گذشته طبق تفاهمنامه‌های منعقدشده با بانک‌های ملی و صادرات می‌توانند وام دریافت کنند. دانشجویان می‌توانند در مقطع کاردانی تا سقف ۵میلیون تومان، کارشناسی تا سقف ۱۰میلیون تومان، کارشناسی‌ارشد تا سقف ۱۵میلیون تومان و دکتری تخصصی و حرفه‌ای تا سقف ۴۰میلیون تومان از وام دریافت کنند. صندوق رفاه دانشجویان دانشگاه برای ترویج و احیای سنت قرض‌الحسنه و با توجه به لزوم ایجاد بستر مناسب برای حمایت‌های مالی از دانشجویان و خانواده‌های آنها، نسبت به تعامل و انعقاد تفاهمنامه با بانک‌های قرض‌الحسنه رسالت و مهرایران اقدام کرده است و دانشجویان می‌توانند از انواع تسهیلات براساس مقاطع تحصیلی تا سقف تعیین‌شده بهره‌مند شوند. در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ دانشجویان در مقطع کاردانی تا سقف دوونیم میلیون تومان، کارشناسی تا سقف هفت‌ونیم میلیون تومان، کارشناسی‌ارشد تا سقف ۱۰میلیون تومان و دکتری تا سقف ۲۰میلیون تومان می‌توانند از این تسهیلات برحسب نیاز استفاده کنند.
مهرماه امسال نیز کمیته امداد و دانشگاه آزاد اسلامی با هدف ارائه خدمات و تسهیلات به دانشجویان نیازمند و تحت حمایت، تفاهمنامه همکاری امضا کردند و دانشگاه آزاد اسلامی در این تفاهمنامه متعهد شد ۲۵درصد تخفیف شهریه تحصیلی، تقسیط و بهره‌گیری از تسهیلات صندوق رفاه و ارائه تخفیف در هزینه خوابگاه را با اولویت دانشجویان تحت حمایت کمیته امداد اجرایی کند.
تخفیف شهریه خانواده‌هایی که بیش از یک دانشجو در دانشگاه دارند نیز از دیگر تخفیف‌هایی است که مسئولان دانشگاه برای دانشجویان خود در نظر گرفته‌اند.
۷ برنامه دانشجویی امیدبخش دانشگاه آزاد اسلامی در سند تحول
دانشگاه آزاد اسلامی در فصل جدید خود که با رونمایی از سند تحول و تعالی این دانشگاه آغاز شده، تلاش می‌کند مانند چندسال اخیر با تعیین برخی سیاست‌ها و اجرای برنامه‌های راهبردی به حمایت همه‌جانبه از جمعیت دانشجویی خود بپردازد؛ برنامه‌هایی که تمام حوزه‌های دانشجویی اعم از فرهنگی، آموزشی، پژوهشی و صنفی را شامل می‌شوند. طبیعی است که تقویت حوزه‌هایی که به‌صورت مستقیم با دانشجو در ارتباط است، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در بسترسازی برای رشد همه‌جانبه دانشجویان داشته باشد. قشری که حلقه مهمی در تحقق ایده‌های کلان دانشگاه در حوزه‌های فناوری و نوآوری هستند و این نهاد را برای حرکت در لبه مرزهای علمی یاری می‌کنند.
بسترسازی برای تقویت قدرت ابتکار دانشجویان
یکی از راه‌کنش‌هایی که در این سند تحولی آمده، تغییر نظام تعالی استاد و دانشجو و افزایش انعطاف‌پذیری فرآیند آموزش مبتنی بر استعدادها و تقویت قدرت ابتکار و خلاقیت دانشجو است؛ اقدامی که ذیل ارتقای کیفیت و کارآمدی دوره‌های تحصیلی تعریف می‌شود و قرار است با تحقق آن، شاهد نهادینه‌سازی قدرت ابتکار، خلاقیت و رویکرد حل مساله در فرآیند آموزش باشیم. اتفاقی که تحققش نه‌تنها بحث اشتغال دانشجویان و دانش‌آموختگان در فعالیت‌های پژوهشی و خلاقانه را تغییر می‌دهد، بلکه باعث افزایش سرانه اختراعات یا روش‌های نوآورانه قابل‌ثبت توسط دانشجویان در مدت تحصیل می‌شود. نکته قابل‌توجه درباره این برنامه آن است که باعث می‌شود سهم اشتغال دانشجویان تا سال ۱۴۰۵ به ۴۰ درصد و سهم سرانه اختراعات نیز به ۲۰ درصد برسد.
حمایت همه‌جانبه از نهادهای دانشجویی
یکی از مسائل مهمی که دانشگاه آزاد اسلامی در این سند مدنظر قرار داده، ارتقای تربیت اخلاقی، معنوی و هویتی دانشجویان است. مولفه‌ای که می‌خواهد درکنار ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی، قانون‌مداری، خردورزی، اعتمادبه‌نفس را نیز در میان اعضای خود افزایش داده و بینش تمدنی، روحیه انقلابی و هویت ایرانی- اسلامی را نیز ارتقا دهد. یکی از برنامه‌ها برای تحقق این مسائل با تقویت و حمایت از شبکه‌های کارآمد و نهادهای دانشجویی برای تحقق الگوی شیوع و انتشار درون‌زا در بستر فعالیت‌های خودجوش فرهنگی و تربیتی است، فعالیت‌های خودجوشی که عموما توسط بدنه دانشجویی انجام می‌شود و پای کار آمدن ظرفیت‌های دانشگاه برای حمایت از این قبیل فعالیت‌ها، می‌تواند زمینه‌ساز اتفاقات مثبتی در آینده باشد. مساله‌ای که هر واحد دانشگاهی مجری اجرای آن بوده و تا پنج‌سال آینده باید سهم چنین فعالیت‌هایی به ۴۰ درصد برسد.
تامین تسهیلات رفاهی و خدمات فرهنگی برای دانشجویان
ارائه تسهیلات رفاهی و خدمات فرهنگی به دانشجویان آن هم با هدف ارتقای سلامت روحی و جسمی از دیگر راه‌کنش‌هایی است که با هدف ارتقای تربیت اخلاقی دانشجویان دنبال می‌شود؛ مساله‌ای که طبیعتا قرار است تغییرات عمده‌ای را در حوزه خوابگاهی و دیگر نیازهای فرهنگی دانشجویان اعمال کند. البته مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی تصمیم گرفته‌اند با توجه به شرایط ویژه اقتصادی این روزهای کشور، اقدامات قابل‌توجهی را در راستای تسهیل ازدواج این قشر انجام دهند. موضوعی که یک سمت آن به حمایت‌های مالی برمی‌گردد و شاید بد نباشد به آن هم اشاره شود که بار مسئولیت معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در راستای حمایت از دانشجویان به‌مراتب بیشتر از گذشته شده است.
حرکت به‌سمت نوآوری با افزایش پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی
البته حمایت‌های دانشگاه از دانشجویان صرفا به حوزه‌های فرهنگی معطوف نشده، بلکه برنامه‌هایی در راستای توسعه فناوری، نوآوری و کارآفرینی تدوین شده که ازجمله آن می‌توان به افزایش پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی اشاره کرد که به نوآوری و فناوری‌های کاربردی منجر می‌شود. از طرف دیگر قرار است طی پنج‌سال آینده سازوکارهای مالی حمایت از پژوهش و شرکت‌های پژوهشی تقویت شوند تا از این طریق گامی عملی در راستای ارتقای قابلیت حل مساله بودن دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از ظرفیت دانشجویی برداشته شود. در این بین یکی از اصلی‌ترین اقدامات راه‌اندازی سامانه داده‌کاوی اطلاعات علمی است تا از این طریق امکان پایش هوشمند و همچنین ایجاد ظرفیت ارائه پیشنهاد به کسب‌وکارهای کوچک فراهم شود که عموما توسط دانشجویان راهبری می‌شود.
برنامه دانشگاه آزاد برای کارآمدسازی پژوهش‌ها
یکی دیگر از اقدامات مهمی که قرار است نویدبخش اتفاقات مهم در حوزه پژوهشی باشد، کیفیت‌بخشی و کارآمدسازی فعالیت‌های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی است؛ مساله‌ای که با بازنگری آیین‌نامه جذب استعدادهای درخشان همراه خواهد بود. همچنین قرار است آیین‌نامه دفاع از پایان‌نامه بازنگری شود و با رویکرد ارزش‌گذاری بر خروجی‌های کارآمد پژوهشی دنبال باشد. تعریف و اجرای دوره‌های تحصیلات تکمیلی پژوهش و مساله‌محور هم از دیگر اقداماتی است که توسط دبیرخانه پایش دنبال می‌شود. مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه قرار است بر جذب دانشجویان توانمند در انجام فعالیت‌های پژوهشی برون‌سازمانی متمرکز شود و سازوکار پویایی نیز برای تقسیم موضوعات کلان برون‌دانشگاهی و تبدیل آنها به موضوعات قابل‌انجام در قالب پایان‌نامه‌های تحصیلات تحصیلاتی در نظر گرفته شود. اقداماتی که می‌تواند ظرفیت عظیم دانشجویان این مقطع را در راستای حل مشکلات کشور بیش‌ازپیش فعال کند.
مشارکت دادن دانشجویان در کارآفرینی
لزوم حرکت به‌سمت تربیت نیروی کارآفرین توسط دانشگاه‌ها، مساله‌ای است که از مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی تلاش می‌کنند تا با برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی برای این قشر و همچنین اساتید رشته‌های مختلف، بستر لازم برای ترغیب و فعال‌سازی آنها را در کارآفرینی فراهم کنند. وظیفه‌ای که هر واحد دانشگاهی باید بنابر فراخور ظرفیت‌هایش آن را عملیاتی کرده و تا پایان مرداد ۱۴۰۵، ۶۰درصد اساتید و دانشجویان هر واحد در این زمینه مشارکت جدی داشته باشند؛ طبیعی است که چنین برنامه‌ای می‌تواند نگاه دانشجویان را به موضوع اشتغال متفاوت کرده و هرکدام از آنها را به مهره‌های مهمی در ثبت ایده‌های جدید در حوزه کارآفرینی تبدیل کند.
تغییر شیوه پذیرش؛ راهی برای کاهش بیکاری دانشجویان
یکی دیگر از اقدامات مهم دانشگاه که صرفا در راستای تامین منافع دانشجویان صورت می‌گیرد، اصلاح فرآیندهای جذب دانشجو در تمامی مقاطع است؛ موضوعی که بناست با توجه به زمان، آمایش سرزمین و ظرفیت‌های استانی و واحدهای این دانشگاه صورت بگیرد. قطعا تحقق آن از تحصیل دانشجویان در رشته‌هایی جلوگیری خواهد کرد که کارآیی لازم را در محل تحصیل ندارند و همین مهم به افزایش اشتغال دانشجویان کمک شایانی خواهد کرد. هرچند دانشگاه آزاد اسلامی طی سال‌های اخیر با بررسی ظرفیت‌ها و نیازهای استانی، اقدام به جذب و راه‌اندازی رشته‌های مورد نیاز هر استان کرده و طبیعتا تغییر شیوه پذیرش در همین راستا دنبال خواهد شد.
منبع: فرهیختگان
انتهای پیام/
