سرقت اطلاعات از یارانه شخصی چه جرمی دارد؟

گروه جامعه خبرگزاری آنا- مسعود عمرانی وکیل پایه یک دادگستری و کارشناس مسائل حقوقی- در یادداشت‌های قبلی به موضوع جرائم رایانه‌ای پرداخته‌ایم که در این یادداشت نیز به تشریح مصادیق مجازات‌های جرائم رایانه‌ای پرداخته شده است.

متن یادداشت مسعود عمرانی به شرح زیر است:

سرقت رایانه‌ای

پیشرفت روزافزون علم و فناوری باعث شده که شیوه انجام امور مختلف همچون خرید، پرداخت قبوض، رزرو بلیط، هتل، هماهنگی ویزیت پزشک و هزاران کار روزمره دیگر تغییر کند. در حال حاضر تمامی این امور در بستر اینترنت و از داخل منزل انجام پذیر هستند و میتوانند در عین فراهم کردن راحتی افراد باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه آنها نیز شوند. اما برخی افراد در استفاده از این تکنولوژی نیز همچون هر فناوری دیگری، سوء‌استفاده را بر استفاده صحیح ترجیح می‌دهند و از این رو ممکن است به دلیل ارتکاب جرم در این حوزه متحمل مجازات شوند. یکی از این جرائم، سرقت رایانه‌ای است.

سرقت رایانه‌ای را می‌توان در یک تعریف ساده، ربودن دیتاهای متعلق به اشخاص دیگر به صورت غیرمجاز تعریف کرد که در قانون دو حالت برای مجازات مرتکب این جرم پیش‌بینی شده است؛ حالت اول زمانی است که این دیتاها در اختیار صاحب آنها باشند که در این صورت مجازات در نظر گرفته شده برای سارق رایانه‌ای جزای نقدی از شش تا پنجاه میلیون ریال در نظر گرفته شده است و حالت دوم که مجازات سنگین‌تری نیز دارد زمانی اتفاق می‌افتد که دیتاها از دسترس صاحب اصلی آنها خارج شده باشند، در این حالت قانونگذار ممکن است شخص سارق رایانه‌ای را به تحمل حبس از ۹۱ روز تا یک سال محکوم نماید و یا جزای نقدی از شش تا پنجاه میلیون ریال را برای او در نظر بگیرد، در مواردی نیز ممکن است سارق محکوم به تحمل هر دو مجازات حبس و جزای نقدی شود که این موضوع به شدت جرم، اهمیت اطلاعات ربوده شده و نظر قاضی مربوطه بستگی دارد.

همچنین در این مورد افراد آشنا با رایانه می‌دانند که اگر در انجام سرقت رایانه‌ای فرد سارق بخواهد اطلاعات را به‌طور کامل از دسترس صاحب آن خارج کند از طریق کات (Cut) کردن آنها، اقدام به سرقت می‌کند و در حالت دیگر از کپی (Copy) کردن جهت سرقت اطلاعات و محتواها استفاده می‌کند که در این حالت داده‌ها در اختیار صاحب اصلی نیز قرار می‌گیرند و هر چند که شخص دیگری نیز به آنها دسترسی پیدا می‌کند، اما دسترسی صاحب اصلی اطلاعات نیز محفوظ باقی می‌ماند.

دقت داشته باشید همانطور که در بالا خواندید، قانونگذار در مورد سرقت رایانه‌ای اشاره‌ای به ارزش مالی اطلاعات ربوده شده ندارد و این ماده قانونی بیشتر اقدامی علیه محرمانگی افراد محسوب می‌شود. از این رو اطلاعات ربوده شده اعم از اطلاعات مالی یا غیر مالی ممکن است مصداق سرقت رایانه‌ای به شمار رفته و فرد سارق را از نظر قانونی به عنوان مجرم بشناسانند. این مورد یعنی داشتن ارزش مالی در مورد سرقت به شیوه سنتی اهمیت دارد و می‌تواند بر نظر دادگاه و قاضی در مورد حکم فرد سارق تأثیر بگذارد.

به عنوان مثال در نظر داشته باشید که سرقت رایانه‌ای در مورد ربودن عکس‌های دیجیتالی خصوصی و خانوادگی افراد اتفاق افتاده باشد، این عکس‌ها که همان دیتاهای ربوده شده محسوب می‌شوند دارای ارزش مالی نیستند اما مصداق سرقت رایانه‌ای محسوب می‌شوند و از جمله سرقت‌های رایانه‌ای بسیار متداول نیز محسوب می‌شوند که برخورد قانونی با شخص سارق در این مورد حتمی و قطعی است.

ارتکاب جرم سرقت رایانه‌ای از طریق فیشینگ

در مورد ارتکاب جرم سرقت رایانه‌ای در نظر داشته باشید که فردی به صورت غیرمجاز وارد خانه یا دفتر کاری شده و اطلاعات رایانه یا رایانه‌های موجود در آنجا را سرقت کند این سرقت شباهت زیادی به سرقت به شیوه سنتی دارد اما در آن به جای اموال، اطلاعات ربوده می‌شوند.

اما روش دیگری جز این نیز برای ارتکاب جرم سرقت رایانه‌ای وجود دارد و آن سرقت از طریق فیشینگ است. فیشینگ زمانی اتفاق می‌افتد که فرد سارق به عنوان مثال برای سرقت اطلاعات بانکی یک شخص، صفحه جعلی درگاه بانکی ایجاد کند و به هنگام خرید اینترنتی اطلاعات او را برباید. افراد سارق رایانه‌ای همچنین با ارسال ایمیل‌های جعلی نیز ممکن است اقدام به ارتکاب جرم سرقت رایانه‌ای نمایند و در تمام این شیوه‌ها و حالات آنچه به عنوان سرقت رایانه‌ای به شمار رفته و فرد را حائز مجازات قانونی در نظر گرفته شده می‌کند چیزی جز ربایش اطلاعات نیست.

انتهای پیام/