«تومان» سلبریتی نه اما بازیگرانی درخشان دارد/ سوژه داغ و جذاب سینمایی برای دوستداران فوتبال

به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، یکی از فیلم‌های در حال اکران این روزهای سینمای ایران «تومان» است، فیلمی به تهیه‌کنندگی سعید سعدی و کارگردانی مرتضی فرشباف که سه سال پیش تولید شد و اولین بار در سی‌وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر (۱۳۹۸) به نمایش درآمد. فیلم «تومان» سومین تجربه مرتضی فرشباف در زمینه کارگردانی است. او این اثر را بعد از «سوگ» و «بهمن» ساخت و از همان اولین اکران در جشنواره، با اقبال خوبی از جانب اهالی رسانه، منتقدان و مخاطبان سینما مواجه شد.

قهرمان قصه «تومان» داوود (میرسعید مولویان) است، جوان کارگری که سودای ثروتمند شدن در سر دارد و برای رسیدن به این خواسته، دست به شرط‌بندی و قمار می‌زند. داوود از اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در طبقه پایین جامعه است بهترین راه برای یک شبه پولدار شدن و رد کردن خط فقر را در انجام کارهایی مثل قمار می‌داند.

او و دوست صمیمی‌اش، عزیز (مجتبی پیرزاده) در گنبدکاووس زندگی می‌کنند و کارگران یک کارخانه تولید لبنیات هستند. از آنجایی که مسابقات سوارکاری در گلستان، یکی از مهم‌ترین رویدادهای سال است، شرط‌بندی روی اسب‌ها و سوارکارهای حاضر در این مسابقات، یکی از تفرحات اصلی آنهاست. (مثل بسیاری از جوانان آن خطه). اما قهرمان داستان «تومان» به این مقدار بسنده نمی‌کند و با حضور پررنگ در سایت‌های شرط‌بندی فوتبال، در این حوزه فعال می‌شود. داوود دل در گروی آیلین (پردیس احمدیه) دارد، دختری ترکمن که داوود دائما به او فکر می‌کند و منتظر این است که با خوردن دری به تخته و پولدار شدن، به خواستگاری او برود، اما اوضاع آنطور که او فکر می‌کند، پیش نمی‌رود.

نمره قبولی فرشباف

«تومان» یکی از فیلم‌های خوب در حال اکران سینماست، اثری که ریتم مناسب و فضاسازی ویژه‌ای دارد و فرم روایی آن، در جذاب شدنش نقشی اساسی ایفا کرده است. شاید نتوانید در این فیلم دیالوگ شاهکاری بشنوید و اما مولفه‌های بیشتری برای مورد اقبال واقع شدن دارد.

فیلم «تومان» روایتی در چهار فصل سال دارد که در دل هرکدام از آنها، حال و روز شخصیت‌های اصلی داستان یعنی داوود و عزیز را نظاره می‌کنیم. یکی از برگ برنده‌های اصلی این فیلم بازی خوب میرسعید مولویان و مجتبی پیرزاده است، بازیگرانی که اگرچه در سینما چهره‌های مطرحی نیستند، اما در تئاتر به اندازه‌ کافی شناخته شده‌اند و با همین سابقه خوب تئاتری از پس ایفای این نقش‌های خاص برآمده‌اند. مخصوصا مولویان که در نقش داوود خوش درخشید و به نوعی یکی از غافل‌گیری‌های جشنواره فیلم فجر در دو سال اخیر بود.

این روزها به واسطه بازی در سریال «خاتون»، چهره مولویان در فضای رسانه‌ای جدید و بیلبوردهای شهری زیاد دیده شد، اما «تومان» اولین سکوی پرتاب این کارگردان و بازیگر تئاتر در هنر هفتم بود. شخصیت‌های داوود و عزیز در طول هر چهار پرده و چهار فصل فیلم، کاملا تغییر می‌کنند و این تغییر شخصیت، در منش و بازی این دو بازیگر به خوبی هویداست و شاید همین موارد بود که نامزدی برای دریافت سیمرغ جشنواره را هم برای این دو نفر به ارمغان آورد.

بیشتر بخوانید:

مولویان برای دیده شدن عجله نکرد و موفق شد

اکران عجیب پاییزی و فیلم‌هایی که احتمالا قربانی می‌شوند

سوژه داغ و گروه فوق‌العاده

سایت‌های شرط‌بندی فوتبال، چند سالی می‌شود که به یکی از آفت‌های طرفداری در این ورزش تبدیل شده است، آفتی که گاهی مشخص می‌شود خود فوتبالیست‌ها، مربیان و داوران این رشته ورزشی نیز در تکثیر آن نقش دارند. «تومان» دست روی همین سوژه جذاب گذاشته است، سوژه‌ای که در هیچ فیلم سینمایی پیش از آن، به این وضوح به آن پرداخته نشده بود. جنبه‌های روانشناختی افتاد در ورطه شرط‌بندی، تغییراتی که این سبک زندگی، در بلوغ شخصیتی افراد ایجاد می‌کند و فجایعی که می‌تواند در پی داشته باشد، همه به طرزی هنرمندانه به تصویر کشیده شده است، طوری که شما با تماشای این فیلم، به هیچ وجه احساس نمی‌کنید که پند و پیام اخلاقی دریافت می‌کنید یا یکی قرار است به شما بگوید که شرط‌بندی بد است و اگر گرفتارش شوید زندگی‌تان نابود می‌شود.

در کنار این خاص بودن سوژه، باید به بکر بودن فضای فیلم هم اشاره کرد. مخصوصا محل زندگی داوود در کلبه‌ای جنگلی که طراحی عجیب و جذابی دارد. این فیلم فضایی اجتماعی دارد، ولی به اندازه فیلم‌های تلخ اجتماعی درگیرکننده نیست و داستان آن نیز سیاه‌نمایی پررنگ این مدل آثار را ندارد. «تومان» داستان آدم‌هایی را روایت می‌کند که همه می‌دانیم وجود دارند، اما کمتر به آنها پرداخته می‌شود.

بعد از سوژه جذاب باید به بحث فنی تولید این فیلم نیز اشاره شود، مخصوصا فیلمبرداری استادانه مرتضی نجفی که او را به اولین سیمرغ کارنامه حرفه‌ایش رساند. این فیلم صحنه‌های جذاب فراوانی دارد، مخصوصا سکانس – پلانی که دوربین در بخش‌های مختلف کلبه سرک می‌کشد و با شخصیت‌های مختلف همراه می‌شود، یا صحنه نابود کردن پراید و تعقیب و گریزهایی که در پیست اسب‌دوانی رخ می‌دهد. صدابرداری و صداگذاری فیلم مرتضی فرشباف هم از نقاط مثبت این اثر است که این بخش هم نامزد دریافت سیمرغ جشنواره شد.

به نکات مثبت این فیلم اشاره کردیم، بد نیست چند نکته منفی را هم در رابطه با آن بیان کنیم. بزرگترین ایرادی که به فیلم مرتضی فرشباف وارد است، طولانی بودن آن است. این فیلم ۲ ساعت و ۱۰ دقیقه است که از متوسط فیلم‌های سینمایی در کشورمان و حوصله مخاطب ایرانی بالاتر است. اگرچه فیلمساز برای بسط دادن قصه‌ای که داشت و کامل کردن شخصیت‌پردازی‌اش مجبور به طولانی‌تر کردن داستان این فیلم بوده، اما برخی خرده روایت‌ها و اتفاقات فیلم هستند که زمان زیادی را به آنها اختصاص داده و می‌شد در تدوین مجدد، آن صحنه را حذف کرد.

زمان بد اکران

موضوع بعدی در خصوص سوژه و زمان اکران آن است. بخش مهمی از «تومان» به مسابقات جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۱۸ و به طور خاص بازی مهم ایران و مراکش (که با پیروزی ایران به پایان رسید) مربوط می‌شود. این ارجاعات مهم در حالی حالا در سینما به نمایش درمی‌آید که نزدیک به چهار سال از آن دوران گذشته و تیم ملی فوتبال ایران مشغول آماده‌سازی برای حضور در جام جهانی بعدی است. فیلم فرشباف باید خیلی زودتر از امروز به اکران درمی‌آمد، اگرچه ماجرای همه‌گیری کرونا باعث اخلال در اکران این فیلم (و کل سینما) شد، اما در همین امسال که اوضاع اکران بهتر شده هم زمان بهتری برای پخش فیلم وجود داشت، مثل اواخر بهار، یا اواسط تابستان.

دلیل دیگر برای نامناسب بودن زمان اکران «تومان» شلوغی بیش از حد اکران است. در حال حاضر فیلم‌های مهمی مثل «قهرمان»، «منصور»، «درخت گردو» و «دینامیت» در حال اکران است و قرار شده تا چند روز دیگر هم آثاری مثل «آتابای» و «گشت ارشاد» به روی پرده بیایند. به این فهرست مهم، بیش از ۱۰ فیلم دیگر که تا اواسط دی اکران می‌شوند را هم اضافه کنید. در چنین شرایطی، که سینماها شلوغ شده است، بُرد با فیلم‌هایی است که حتی اگر از نظر قصه و کارگردانی و بازی و... حرفی برای گفتن ندارند، از سلبریتی‌ها و بازیگران مطرح استفاده کرده‌اند و در این زمینه دست «تومان» خالی است، چون این اثر برخلاف دیگر فیلم‌های سینمایی در سال‌های اخیر، بار اصلی خود را روی دوش بازیگران تئاتری گذاشته و به دنبال این نبوده که با اسم و عکس بازیگران، برای خود مخاطب جذب کند.

با این عملکرد شورای صنفی نمایش و پخش همزمان چندین فیلم مهم در سینما، بعید به نظر می‌رسد که «تومان» باوجود ظرفیت‌های بالایی که دارد، در گیشه موفق باشد، مگر اینکه اتفاق خاصی بیافتد و سازندگان اثر، با تبلیغات شخصی و محیطی، برای این فیلم تماشاگر جذب کنند.

انتهای پیام/۴۱۷۳/