در گفت‌وگو با آنا بررسی شد؛
بخش اول/ کوشکی در گفت‌وگوی مشروح با آنا:
بی‌اعتنایی مسئولان به مردم در حکومت دینی فساد است/ فساد مسئولان روحیه پاک‌دامنی و درستکاری را در جامعه از بین می‌برد
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران گفت: در حکومت دینی، بی‌اعتنایی مسئولان به مردم، اهانت به مردم و نادیده گرفتن مردم جزء فساد است.
گروه سیاست خبرگزاری آنا، یکی از خواسته‌های اصلی مردم در مقطع کنونی مبارزه با فساد است و حجت‌الاسلام رئیسی نیز با همین شعار و با توجه با سوابقش در این حوزه، در انتخابات ریاست‌جمهوری نظر مردم را جلب کرد. به همین دلیل رویکرد دولت سیزدهم از ابتدای تشکیل، مبارزه با فساد در زمینه‌های مختلف است و حجت‌الاسلام رئیسی سعی دارد جدیت خود در این زمینه را با بیان اینکه، شخصاً هیچ خط قرمزی در میان اطرافیانش ندارد، نشان دهد.
حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی در جلسه چهارشنبه (۱۲ آبان) هیئت دولت، با تأکید بر اینکه مبارزه با فساد به نوعی شرط ضمن رأی مردم به این دولت بوده است، گفت: «حتماً باید نسبت به احتمال بروز فساد حساس باشیم و به هیچ‌وجه از مبارزه با مصادیق آن غفلت نکنیم.»
رئیس‌جمهور با بیان اینکه اگر فسادی در مجموعه دولت محرز شد، اول مسئولان با فرد خاطی برخورد کنند و سپس او را برای طی مراحل قانونی به مراجع قضائی معرفی نمایند، گفت: «بنده هیچ خط قرمزی ندارم؛ نه دفترم، نه معاونانم و نه وزرا هیچ‌کدام خط قرمزی برای بنده نیستند.» (اینجا بخوانید)
بیشتر بخوانید:
آخرین گمانه‌زنی‌ها از انتخاب سخنگوی دولت سیزدهم/ جایگاه سخنگویی دولت چه اهمیتی دارد؟
انتخاب بیش از ۲۰ استاندار دولت سیزدهم نهایی شد/ تخصص‌محوری و شایسته‌سالاری اصلی‌ترین معیار
این نوع برخورد حجت‌الاسلام رئیسی در مقابل عملکرد برخی رؤسای جمهور پیشین، تعبیر می‌شود؛ به عنوان مثال حسن روحانی و محمود احمدی‌نژاد با حساسیتی که نسبت به اطرافیان و اقوام‌شان داشتند، تا جای ممکن مانع تجسس در امور آن‌ها و برخورد با تخلفات‌شان می‌شدند، اما حجت‌الاسلام رئیسی با بیان صریح اینکه خط قرمزی ندارد، نشان داد در این خصوص نگاه متفاوتی دارد.
تعریف فساد صرفاً به مسائل مالی محدود نمی‌شود
در همین رابطه، محمدصادق کوشکی، تحلیلگر مسائل سیاسی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاست خبرگزاری آنا، در پاسخ به این پرسش که برخورد مصداقی با فساد چه اهمیتی دارد، گفت: اولین نکته برای برخورد با فساد این است که باید تعریف فساد با دقت بیان شود. یک بخش از فساد، تخلف از قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌ها است. ما در دولت و ساختار حکومت، یک سری قوانین مصوب مجلس داریم، مقرراتی داریم که هیئت دولت وضع می‌کند و همچنین آیین‌نامه‌هایی داریم که دستگاه‌ها وضع می‌کنند که تمام این‌ها تابع یک سلسله مراتبی است.
وی افزود: تخلف از این قوانین و مقررات فساد است و امکان دارد این فساد جنبه مالی، سیاسی یا اجرایی داشته باشد؛ یعنی از هر اتفاق غیرقانونی، ضدقانون و مغایر با قانون در بافت دولتی تعبیر فساد می‌کنیم، اما این تعریف که فساد صرفاً جنبه مالی داشته باشد، تعریف ناقصی است که عمده جامعه همین را تعریف فساد می‌دانند؛ یعنی اینکه یک مسئولی سوءاستفاده مالی کرده و اموالی را جابه‌جا کرده باشد ولی این تعریف ناقص است.
عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در تشریح مفهوم گسترده فساد اظهار کرد: گاهی اوقات برخی از مسئولان فردی را در جایگاهی منصوب می‌کنند که این فرد لیاقت، شایستگی، تجربه، دانش و فهم آن جایگاه را ندارد؛ در آن جایگاه این فرد ممکن است ریالی به نفع خودش، خانواده‌اش یا دوستانش مالی را جابه‌جا نکند، اما تصمیماتی می‌گیرد، دستوراتی می‌دهد و رفتارهایی می‌کند که این تصمیمات، زیان‌های جدی را به مملکت وارد می‌کند. این فرد در این تعریف ناقص، فاسد و مفسد حساب نمی‌شود در حالی که بسیاری از اوقات زیان تصمیمی که این فرد می‌گیرد، ده‌ها و شاید صدها برابر بیشتر از آن تخلفات مالی است؛ بنابراین وقتی می‌گوییم فساد، هر حرکت مغایر با قانون، مقررات و آیین‌نامه‌ها، مانند یک حرکت، رفتار، کم‌کاری یا حتی یک سکوت را شامل می‌شود.
کوشکی ادامه داد: گاهی اوقات ممکن است فساد خودش را در قالب کم‌کاری نشان دهد، مانند مسئولی که انجام وظیفه نمی‌کند یا مسئولی که در جای خودش حرکت انجام نمی‌دهد و کنش و واکنش ندارد.
تحلیلگر مسائل سیاسی با بیان اینکه درواقع تعریف فساد کم‌کاری، بی‌توجهی و غفلت در عرصه‌های مالی، اجرایی و سیاسی است، اظهار کرد: گام اول برای مبارزه با فساد این است که تعریف دقیق فساد مشخص شود و تعریف کامل و مُوَسّع از فساد و نه تعریف مُضَیّق از آن داشته باشیم. تعریف مُضیّق می‌گوید صرفاً تخلف مالی به نفع خود فرد یا خانواده‌اش فساد است؛ این تعریف کوتاه و خیلی محدود است اما تعریف موسّع فساد یعنی گاهی اوقات ممکن است مسئولی رفتاری را انجام دهد که آن رفتار باعث یک بدعتی در جامعه شود؛ به طور مثال فرض کنید یک مسئولی میلیون‌ها تومان هزینه دفتر کارش می‌کند، دکوراسیونش را تغییر می‌دهد و یا برخورد ناشایستی با مردم و زیردستانش می‌کند.
وی تصریح کرد: فساد گاهی اوقات می‌تواند این باشد که مسئولی درون خودرو بنشیند و بدون توجه به اینکه مردم با او کار دارند، به راننده‌اش بگوید که حرکت کند و به مسیر ادامه دهد، در حالی که حتی ممکن است مردم زیر چرخ ماشین قرار گیرند.
گام اصلی مبارزه با فساد این است که راه شکل‌گیری آن مسدود شود
کوشکی ادامه داد: در حکومت دینی، بی‌اعتنایی کردن مسئولان به مردم، اهانت به مردم و نادیده گرفتن مردم جزء فساد است؛ پس قدم اول برای مبارزه با فساد این است که ما این پدیده شوم را فقط تخلف مالی به نفع خود مسئول یا خانواده‌اش نبینیم، زیرا مفاسد انواع و اقسام مختلف دارد. گام اصلی برای مبارزه با فساد این است که دولت منابع فساد و راه شکل‌گیری آن را مسدود کند و مجازات مفسدان در درجه بعد قرار می‌گیرد.
عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در پاسخ به این پرسش که از این جمله حجت‌الاسلام رئیسی که مردم فقر را تحمل می‌کنند ولی فساد را نه، چه تحلیلی می‌توان داشت، تصریح کرد: نکته این است که مفاسد یک زیانی به حاکمیت و زیانی هم به روند اجتماعی و فکری جامعه وارد می‌کند، وقتی یک فرد مفسد حرکتی را در ساختار حاکمیت انجام می‌دهد، روحیه قانون‌گرایی در جامعه را تضعیف می‌کند؛ در این حالت مردم می‌گویند یک مسئولی که پاسبان و نگهبان قانون بوده، تخلف کرده، پس چرا ما که شغل و منصبی نداریم تخلف نکنیم!؟
وی افزود: در واقع فساد یک مسئول یا مسئولان یا دستگاه‌های دولتی و حکومتی، مجوز قانون‌شکنی به مردم می‌دهد و آن‌ها را به قانون‌شکنی و فساد تشویق می‌کند. نکته دیگر این است که فساد، روحیه سلامت زیستن را از مردم می‌گیرد زیرا آن‌هایی که قانون‌شکن نیستند و تخلف نمی‌کنند، احساس می‌کنند عقب افتاده‌اند. این احساس به آن‌ها دست می‌دهد که هرکسی تخلف می‌کند در زندگی مادی پیش افتاده و هر کسی تخلف نمی‌کند، عقب افتاده است. این حس، حسِ سرکوب شدن پاک زیستن در جامعه است، به همین خاطر فقر قابل تحمل است.
فساد بنیان جامعه را به هم می‌زند
تحلیلگر مسائل سیاسی با تأکید بر اهمیت برابری و مبارزه با تبعیض در جامعه گفت: ما می‌توانیم سال‌ها فقط نان خالی بخوریم ولی در صورتی که همه این کار را انجام دهند و تبعیضی نباشد؛ این امکان وجود دارد که یک جامعه برای گذر از تهدیدها، موانع و مشکلات در دوران دشواری اقتصادی همگی نان خالی بخورند، ماه به ماه گوشت نخورند، اما در هیچ شرایطی تبعیض قابل تحمل نیست. اینکه گفته می‌شود مردم فقر را تحمل می‌کنند، مردم اگر تبعیضی نباشد فقر را تحمل می‌کنند، برای اینکه هدف برای‌شان محترم و مقدس است. مردم برای رسیدن به هدف، سختی‌ها را تحمل می‌کنند اما وقتی که تبعیض وجود نداشته باشد، یعنی ببینند از رئیس‌جمهور تا عادی‌ترین فرد مملکت این شرایط را دارند، فقر را تحمل می‌کنند، اما فساد را تحمل نمی‌کنند زیرا فساد، بنیان جامعه را به هم می‌زند.
وی ادامه داد: البته فساد فقط این نیست که یک مسئولی حقوق نجومی بگیرد یا از بیت‌المال برای مصرف خودش استفاده کند، فساد مسئولان روحیه پاک‌دامنی و درستکاری را در جامعه از بین می‌برد و روحیه تخلف و زیر پا گذاشتن قانون را ترویج می‌دهد، در نتیجه جامعه به سمت فساد و تباهی می‌رود و از درستکاری فاصله می‌گیرد.
کوشکی با تأکید بر اینکه تحمل سختی و فقر در راه رسیدن به اهداف مقدس یک افتخار است ولی فاسد شدن جامعه قابل تحمل نیست، گفت: به همین خاطر جامعه می‌تواند در راه رسیدن به اهدافش، بدون تبعیض فقر را تحمل کند، اما تحمل کردن فساد ممکن نیست، زیرا وقتی فساد از سوی مسئولان وجود داشته باشد، همه اعضای جامعه به فساد آلوده می‌شوند و به تباهی خواهند رفت.
انتهای پیام/پ
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
