شفافیت بازار سرمایه، شاه‌کلید حمایت از تولید

گروه اقتصاد خبرگزاری آنا_ محمد صادق پور؛ از زمانی که «ران لوترفِلد» در سال ۱۳۱۵ پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ تأسیس بورس در ایران، اساسنامه‌ داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد، تا به امروز بازار سرمایه کشورمان فرازوفرودهای فراوانی داشته است‌، اما امروز نقش آن در توسعه و حمایت از تولید داخلی انکارناپذیر است.
پس از وقوع انقلاب اسلامی در تاریخ معاصر کشورمان، تجدید فعالیت بورس از سال ۱۳۶۸ و در چارچوب برنامه پنج‌ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، با نگاهی به‌عنوان پیش‌زمینه اجرای خصوصی‌سازی آغاز شد . اما بررسی روند فعالیت بورس در دوره ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۵ نشان می‌دهد که روند یکنواختی بر فعالیت بورس حاکم نبود. بورس اوراق بهادار تهران از سال ۱۳۷۶، دورهٔ تازه‌ای از فعالیت خود را تجربه کرد و زمینه‌های تحولات بعدی بازار سرمایه با اعمال برنامه‌های اصلاحی از این سال پایه‌ریزی شد.

در این دوره جدید یکی از مهم‌ترین چشم‌اندازها و اهداف بورس، ایجاد موتور محرک رشد اقتصادی کشور و تأمین مالی فعالیت‌های مولد اقتصادی بود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابتدای سال ۹۹ ، با تأکید بر اینکه تولید مسئله کلیدی در کشور محسوب می‌شود، این سال را با عنوان "جهش تولید" نام‌گذاری کردند و این امر موجب توجه بیشتر مدیران و فعالان سرمایه به تأثیرگذاری این بازار به روند تولید، شد.

ایشان سال ۱۴۰۰ را نیز «تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» نام‌گذاری کردند و در این باره خاطر نشان ساختند: «حرکت انقلابیِ جهش تولید در سال ۹۹ آغاز و با استقبال مردم مواجه شد و این حرکت باید در سال ۱۴۰۰ که در واقع آغاز یک قرن جدید است، ادامه پیدا کند.»

این فرمایشات توجه فعالان در بازار سرمایه را به نقش بیشتر این بازار در حمایت از تولید جلب کرد اما سؤالی که در این میان مطرح است چگونگی ایفای نقش این بازار و راهکارهای آن برای حرکت در جهت اهداف کلان کشور است.
چگونگی ایفای نقش

سؤال این است که ایفای این نقش چگونه رقم خواهد خورد؟

حامد حامدی‌نیا، کارشناس بازار سرمایه در این باره به خبرنگار آنا گفت: موضوع حمایت از تولید از طریق بورس به‌طور مستقیم با ۲ روش تأمین مالی از بازار سرمایه که خود به ۲ نوع کلی سرمایه‌ای و بدهی تقسیم می‌شود امکان‌پذیر است.

وی در این باره افزود: با ورود پول به بورس، از تولید حمایت می‌شود؛ زیرا اگر صندوق‌های پروژه، صندوق‌های زمین و ساختمان و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه بتوانند پول جذب کنند، نقش کمک‌کننده‌ای در حمایت از تولید خواهند داشت.

مبالغ این صندوق‌ها صرف تأمین مالی پروژه‌ها خواهد شد.

همچنین کسب‌وکارهای نوپا می‌توانند توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه حمایت شوند و کسب‌وکار خود را ارتقا دهند.

حامدی نیا تصریح کرد: با ورود پول به بورس، نقدینگی به سمت کالاهای غیر مولدی مانند سکه، مسکن و حتی ارز نمی‌رود و مانع از پیامدهای منفی ورود نقدینگی به بازارهای مختلف می‌شود.

اسماعیل درگاهی، مدیرعامل گروه مالی بانک شهر نیز با اشاره به اینکه تأمین مالی تولید، جزو مهم‌ترین فاکتورهای پشتیبانی است گفت: انتخاب شعار «تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌ زدایی‌ها» توسط مقام معظم رهبری به‌عنوان شعار سال ۱۴۰۰، نشان از اهمیت موضوع تولید در نگاه ایشان و سیاست‌گذاران نظام دارد.

وی افزود: بازار سرمایه نقش اصلی در این زمینه دارد و می‌تواند با پشتیبانی از تولید و مانع زدایی در این حوزه، کمک قابل توجهی ارائه دهد.

درگاهی عنوان کرد : تقویت شفافیت و صحت قیمت‌گذاری از طریق مکانیسم بورس کالا با عرضه بخش عمده کالاهای تولیدی در داخل کشور، کمک به تشکیل سرمایه ثابت و رونق تولید از طریق ایجاد طرح‌هایی مانند صندوق پروژه و صندوق‌های زمین و ساختمان از جمله راه‌های حمایت بازار سرمایه از تولید است.
اهمیت شفافیت

در این میان نباید از نظر دور داشت که سازمان بورس به عنوان نماد شفافیت به عنوان نماد امنیت در اقتصاد کشورمان مطرح است.

محیط شفاف، تحت نظارت و کاملاً رقابتی بورس ، بازار سرمایه را هم‌راستا با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مورد تأکید مقام معظم رهبری و شعار سال قرار می‌دهد.

فعالیت بورس سبب مردمی شدن اقتصاد، توزیع ثروت و کوچک‌سازی دولت می‌شود و زمینه را برای حضور تمامی آحاد جامعه در پذیره‌نویسی فراهم می‌کند.

از سوی دیگر شفافیت بورس در فعالیت‌های اقتصادی، روزنه‌های دور زدن قانون را مسدود می‌کند به هر میزان که محیط اقتصاد شفاف‌تر شود، اعتماد عمومی برای سرمایه‌گذاری در این بازار افزایش می‌یابد و این امر خود موجب هدایت نقدینگی به بورس و حمایت از تولید خواهد شد.

موانع کدام است؟

نباید از نظر دور داشت که مواجهه بنگاه‌های اقتصادی با تنگنای اعتباری در تأمین مالی سرمایه‌گذاری و سرمایه در گردش، از معضلات و مشکلات دیرینه مدیریت بنگاه‌های اقتصادی در ایران است.

اما با وجود پتانسیل بالا، بازار سرمایه هنوز نتوانسته نقش مناسبی در تجهیز منابع مالی به‌سوی سرمایه‌گذاری مولد داشته باشد.

امین شاکری، کارشناس مسائل اقتصادی در این باره گفت : متأسفانه نظام مالی مسلط بر بازار مالی ایران، به دلیل عدم توسعه بازار سرمایه، نظام بانک محور بوده و این در حالی است که مهم‌ترین مشکل در این رویه ، محدودیت‌ها از جمله محدودیت میزان اعتبارات، عدم تناسب نرخ سود سپرده‌ها با نرخ تورم و غیره است.

وی تأکید کرد: هزینه تأمین مالی در بازار سرمایه با استفاده از ابزارهای تأمین مالی متعدد آن می‌تواند بسیار کمتر از تأمین مالی از مسیر نظام بانکی باشد.
توسعه بازار سرمایه و راهکارهای پیش رو

اقتصاددانان بر این باورند که تفاوت اقتصادهای توسعه‌یافته و توسعه‌نیافته، نه در تکنولوژی پیشرفته توسعه‌یافته‌ها بلکه در وجود بازار سرمایه یکپارچه فعال و گسترده است.

بنابراین در شرایط کنونی اقتصاد کشور، بازار سرمایه فرصتی طلایی است که می‌توان از آن به منظور تحقق اهداف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، استفاده کرد. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که اصلاحات سیاستی می‌تواند تأمین مالی تولیدکنندگان از طریق بورس را آسان‌تر کند.

کارشناسان تأکید دارند، شناسایی و برطرف کردن موانع توسعه و تعمیق بازار سرمایه، تداوم حمایت نهادهای حاکمیتی از بازار سرمایه و تدوین قوانین بالادستی به‌منظور حمایت از این بازار و جذب سرمایه‌های خارجی، خروج دولت و بانک‌ها از بنگاه‌داری و عرضه سهام مالکیتی و مدیریتی‌شان در بازار سرمایه، فراهم کردن امکانات لازم نظیر تنوع ابزارهای مالی و ایجاد شبکه گسترده معاملات و همچنین تقویت زیرساخت‌های فناوری و تکنولوژی لازم ‌منظور شبکه‌سازی میان سرمایه‌گذاران و سرمایه پذیران و ارائه آموزش‌های لازم و فرهنگ‌سازی مناسب، می‌تواند کمک شایانی به توسعه بازار سرمایه در کشور کند.

این گروه تأکید دارند ورود به بورس با انگیزه سفته‌بازی نقش مؤثری در حمایت از تولید ندارد و افزایش قیمت سهام شرکت‌ها به‌طور مستقیم به تأمین مالی شرکت‌ها و افزایش تولید منجر نمی‌شود، اما استفاده از روش‌های نوین سرمایه‌گذاری، ابزارهای نوین مالی و اتخاذ راهکارهایی چون عرضه اولیه شرکت‌ها در بورس، انتشار اوراق بدهی، حمایت از طریق صندوق‌های بورسی از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، استفاده از سهام شرکت‌ها به‌عنوان وثیقه سرمایه‌گذاری، از جمله مواردی است که می‌تواند نقش بازار سرمایه را در حمایت از تولید پررنگ کند.

از سوی دیگر اگر بازار سرمایه به‌گونه‌ای عمق پیدا کند که بتواند سهام شرکت های بیشتری را پذیرش کند و تحمل حجم بالای نقدینگی از این طریق را داشته باشد، مانع از انتقال نقدینگی به سمت بازارهای غیر مولد شده و مانع از پیامدهای منفی آن در اقتصاد کشور می‌شود.

در نهایت نباید فراموش کرد توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری و خرید سهام شرکت‌های تولیدی از سوی علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در بخش بورس و سهام بسیار دارای اهمیت است.

انتهای پیام/۴۱۲۷