شمارش معکوس برای اعلام عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای

به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران روز گذشته در بدو ورود به دوشنبه اعلام کرد که تهران برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای اهمیت بسیاری قائل است و سازمان همکاری شانگهای یکی از سازمان‌های فعال برای همکاری‌های منطقه‌ای است که جمهوری اسلامی ایران در آن حضور فعال خواهد داشت.

این گفته رئیسی که با اطمینان از حضور فعال ایران در اس.سی.او خبر می‌داد گزارش‌های مختلف در خصوص اعلام عضویت دائم و کامل ایران در اس.سی.او را تا حد زیادی تأیید می‌کند.

البته روز چهارشنبه اداره اطلاعات و مطبوعات وزارت امور خارجه تاجیکستان به‌عنوان یک ‌نهاد رسمی اعلام کرد که انتظار می‌رود وقتی روز ۱۷ سپتامبر ( ۲۶ شهریور) سران کشورهای عضو در اجلاس سازمان همکاری شانگهای در شهر دوشنبه گرد هم‌آیند، الحاق ایران به این سازمان به‌عنوان یک عضو کامل و دائم به تصویب خواهد رسید.

ایران شریک قابل‌اعتماد و حامی تمامیت ارضی کشورهای عضو اس.سی.او

لازم به یادآوری است که سازمان همکاری شانگهای یک سازمان بین‌المللی بین دولتی دائمی است که توسط رهبران قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان تأسیس‌شده است. اعلامیه ایجاد اس.سی.او در نشست سران ۶ کشور در شانگهای در ۱۵ ژوئن ۲۰۰۱ امضا شد. در ۹ ژوئن ۲۰۱۷، رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای تصمیم پذیرش هند و پاکستان در این سازمان را امضا کردند. کشورهای ناظر در سازمان همکاری شانگهای در حال حاضر افغانستان، بلاروس، ایران و مغولستان و کشورهای شریک جمهوری آذربایجان، ارمنستان، کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا هستند.

سازمان همکاری شانگهای در قالب " شانگهای پنج" شکل گرفت که شامل مجموعه‌ای از جلسات در سال‌های ۱۹۹۶-۱۹۹۷ در مورد مسائل مرزی بین چین و کشورهای جداشده از اتحاد جماهیر شوروی سابق ازجمله روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان بود. در سال ۲۰۰۱، ازبکستان برای تأسیس رسمی سازمان همکاری شانگهای به آن‌ها ملحق شد تا دامنه این اتحادیه به همکاری‌های اقتصادی، فرهنگی و امنیتی باهدف مبارزه با آنچه پکن آن را "سه شر" یعنی تروریسم، جدایی‌طلبی و افراط‌گرایی معرفی می‌کرد بسط یابد.

ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای همیشه از تمامیت ارضی کشورهای اس.سی.او حمایت کرده است بنابراین عضویت کامل به‌عنوان وسیله‌ای برای تهران برای تحکیم روابط منطقه‌ای تلقی می‌شود

عضویت دائم ایران در اس.سی.او از چنان اهمیتی برخوردار است که بسیاری از کارشناسان منطقه‌ای و بین‌المللی به چندوچون آن پرداخته و توضیح می‌دهند چه امتیازاتی این سازمان برای ایران در بر خواهد داشت و یا اس.سی.او از چه جایگاه والاتری با حضور ایران به‌عنوان عضو دائم برخوردار خواهد شد.

به‌عنوان‌مثال نیکول گراجوسکی یکی از استادان امنیت بین‌الملل در دانشگاه هاروارد ویکی از ستون نویسان برجسته نشریه "واشنگتن اینستیتو" در مقاله‌ای تحت عنوان " عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای: انگیزه‌ها و مفاهیم" به بررسی این رخداد مهم پرداخته است.

وی معتقد است که حضور سید ابراهیم رئیسی در اجلاس اس.سی.او به‌عنوان اولین سفر خارجی وی بر اهمیت اعلام عضویت کامل ایران در این سازمان افزوده است.

بیشتر بخوانید:

نشست سران سازمان همکاری شانگهای با حضور رئیس‌جمهور ایران آغاز شد

وزرای خارجه ایران و هند در دوشنبه دیدار کردند

گراجوسکی به اظهارنظر بختیار حکیموف نماینده دائم روسیه در اس.سی.او هم اشاره می‌کند که گفته بود موضوع اصلی اجلاس این دوره عضویت کامل ایران در این سازمان است.

گراجوسکی می‌افزاید که حتی عدم حضور ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین که براثر احتمال ابتلا به کرونا در قرنطینه به سر می‌برند از اهمیت این اجلاس نکاسته است.

گراجوسکی ادامه می‌دهد که ایران در سال ۲۰۰۸ به‌صورت رسمی خواستار عضویت کامل در اس.سی.او شد اما این امر با تأخیر چندساله روبرو شد. عوامل متعددی ازجمله پیوستن سایر اعضا (هند و پاکستان) و مخالفت برخی اعضاء تحت‌فشار آمریکا در این تأخیر نقش داشتند. به‌عنوان‌مثال در سال ۲۰۱۰ در اجلاس تاشکند اس.سی.او اعلام کرد که کشوری که قرار است عضو این سازمان شود نباید تحریم هیچ تحریم شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار داشته باشد.

وی ادامه می‌دهد با انعقاد توافق هسته‌ای بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت در سال ۲۰۱۵ که به برجام موسوم شد بحث‌های زیادی در خصوص پذیرش کامل ایران در اس.سی.او شد.

به عقیده گراجوسکی اس.سی.او یک سازمان ضد غرب یا ضد ناتو است اما به‌هرحال با عضویت بعضی از کشورها مانند هند و پاکستان که روابط نسبتاً خوبی با غرب دارند از قدرت مانور و چانه‌زنی خوبی هم برخوردار است.

به گفته دوست و دشمن حتماً ایران به سطحی از توانمندی پایدار نظامی، دیپلماتیک، اقتصادی و اجتماعی رسیده است که اعضای سازمان منطقه‌ای بسیار مهمی همچون اس.سی.او در اعلام عضویت کاملش به اجماع رسیده‌اند

وی می‌افزاید:" بنابراین، ازنظر عملی، اعطای عضویت به ایران پیامدهای قابل قبولی برای اس.سی.او در بر خواهد داشت. تهران اکنون می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های اس.سی.او، ازجمله تهیه و امضای اسناد، مشارکت داشته باشد. با وجود اتکای این سازمان به اجماع در تصمیم‌گیری‌ها، به نظر نمی‌رسد که ایران قصد داشته باشد تغییری اساسی در وضعیت این سازمان ایجاد کند زیرا چین و روسیه در ساختار سیاست خارجی تهران بسیار مهم هستند و احتمالاً تهران در موضوعات مهم با این دو کشور همانند گذشته همسو خواهد بود.

گراجوسکی می گوید که امتیازاتی که ایران ممکن است از عضویت در اس.سی.او به دست آورد از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. پیوستن به سازمان همکاری شانگهای یک هدف دیرینه برای تهران بوده است - نه به‌عنوان جنبه‌ای از رویکرد سیاسی ایران در قبال خاورمیانه، بلکه به‌عنوان گسترش تلاش‌هایش برای تقویت روابط با شرق. در بیشتر موارد، ایران به‌عنوان یک قدرت در آسیای میانه عمل کرده است، و هژمونی مسکو و پکن هم را کنار گذاشته و از تمامیت ارضی کشورهای اس.سی.او حمایت کرده است. عضویت کامل به‌عنوان وسیله‌ای برای تهران برای تحکیم این روابط منطقه‌ای تلقی می‌شود.

عضویت کامل ایران در اس.سی.او روند زوال امپریالیسم آمریکا را سرعت خواهد داد

چنین تلاش‌هایی با توجه به مبارزه مداوم تهران علیه ایالات‌متحده اهمیت بیشتری یافته است. مقامات ایرانی تمایل دارند سازمان همکاری شانگهای را به‌عنوان نمادی از تغییر پویایی قدرت جهانی از آمریکا به غیر غربی نشان دهند. پیش‌ازاین، چین و کشورهای آسیای مرکزی تمایل بیشتری داشتند که نگرانی‌های ایالات‌متحده در مورد اجازه دادن ایران به مشارکت بیشتر در اس.سی.او را برطرف کنند، به‌ویژه در دوران محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور سابق. بااین‌حال، دولت جو بایدن رئیس جمهور آمریکا ممکن است نتواند یا مایل به گرفتن چنین امتیازاتی با توجه به روابط تنگاتنگ خود با مسکو و پکن باشد.

بیشتر بخوانید:

معامله برد-برد ایران و سازمان شانگهای رقم خواهد خورد؟/ پویایی دیپلماسی اقتصادی با سفر آیت‌الله رئیسی به «دوشنبه»

هم‌افزایی کشورهای عضو شانگهای در گرو عضویت دائم ایران است

الحاق کامل ایران به سازمان همکاری شانگهای - فرآیندی که به‌طور رسمی تا دو سال به طول خواهد انجامید - بعید است که تغییرات اساسی را در خود سازمان ایجاد کند. در عوض، این حرکت را باید در چارچوب تلاش‌های تهران برای گسترش روابط دوجانبه و چندجانبه با روسیه، چین و کشورهای آسیای مرکزی بررسی کرد. عضویت کامل ایران در اس.سی.او همچنین نقش تهران را در مدیریت امنیت منطقه تقویت خواهد کرد.

به‌هرحال ایران به گفته دوست و دشمن حتماً به سطحی از توانمندی پایدار نظامی، دیپلماتیک، اقتصادی و اجتماعی رسیده است که اعضای سازمان منطقه‌ای بسیار مهمی همچون اس.سی.او در اعلام عضویت کاملش به اجماع رسیده‌اند.

باید منتظر ماند و دید که این سازمان از امتیازات بی‌بدیل ایران چگونه در پیشبرد اهداف خود سود خواهد برد و نیز تهران چگونه با اتکاء بر این سازمان برنامه‌های داخلی خود را در همه زمینه‌ها رشد خواهد داد و جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی خود را نیز بیش‌ازپیش ارتقاء خواهد داد.

انتهای پیام/۴۱۵۵/