در گفت‌وگو با آنا بررسی شد؛
متخصصان در پاسخ به آنا؛
راه برون رفت از عوامل تهدید کننده سلامت روان در دوران کرونا چیست؟/ لزوم تحول در فرهنگ ارائه خدمات مشاوره در کشور
شیوع ویروس کرونا و بروز زیست‌بوم جدید، کاهش سلامت‌روان را به دنبال داشته و نبود فرهنگ مراجعه برای دریافت خدمات مشاوره نیز در دراز مدت مخاطراتی را برای جامعه به دنبال می‌آورد.
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ بر اساس آمار نرخ سلامت روان در کشور کاهش یافته و این مساله در افزایش نزاع‌های خیابانی، نرخ طلاق، بیکاری، عدم‌توانایی در تامین معاش خانوار قابل مشاهده است. در این شرایط از مسئولان و تصمیم‌گیران امر انتظار می‌رود تا در زمینه ارتقای سلامت روان در جامعه اقدامات متعدد در دستور کار قرار بگیرد. از سوی دیگر با وجود استرس‌های روزافزون در میان همگان انتظار آموزش مهارت‌های زندگی از سوی نهادهای تصمیم‌گیر وجود دارد تا بتوان ارتقای سلامت اجتماعی را در اولویت قرار داد.
استرس، اضطراب، افسردگی و ... از جمله مسائل تهدیدکننده همگان در شرایط زندگی است. از سوی دیگر با شیوع کرونا و بروز زیست بوم جدید در کشور شاهد کاهش سلامت‌روان در جامعه هستیم. در کشور ما از دیرباز آنطور که باید فرهنگ مراجعه به مشاوره وجود نداشته است. از سوی دیگر بر اساس تصمیمات مسئولان امر در سنوات گذشته فارغ‌التحصیلان روانشناسی و دیگر رشته‌های مرتبط با اخذ مدرک دانشگاهی در رشته روانشناسی مجوز تاسیس مرکز مشاوره را اخذ کرده و می‌توانستند به ارائه خدمات بپردازند. برای ارائه خدمات مشاوره فرد باید از تحصیلات و تبهر لازم برخوردار و مورد تایید نهادهای دانشگاهی و علمی کشور باشد تا بتوان در زمینه حل مسائل و مشکلات مردم در سطح جامعه راهکار مناسب و راهگشا را ارائه دهد. احمد حاجبی، مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درباره صدور پروانه‌های مطب روانشناسان می‌گوید: «در حوزه روانشناسی، سازمان نظام روانشناسی بر اساس اساسنامه از پیش تعیین شده پروانه‌های این افراد را صادر می‌کند و دانش آموختگان رشته‌های مرتبط با سلامت‌روان که مدرک کارشناسی ارشد به بالاتر دارند می‌توانند پروانه دفتر کار داشته باشند. با این وصف نظارت بر این دفاتر و افراد با سازمان نظام روانشناسی است که با توجه به اساسنامه خود مجوزهای کار را صادر می‌کند. این سازمان دغدغه‌های جدی در این زمینه دارد و مکانیسم صدور پروانه را سخت‌تر از گذشته کرده است.» هرچند با وجود اقدامات هنوز هم بسیاری از افراد با عنوان مشاوره به رغم کسب مهارت لازم فعال هستند و راهکارهای نادرستشان مشکلات متعدد را برای افراد به دنبال دارد.
دوره‌های بازآموزی صلاحیت‌های حرفه‌ای مشاوره‌ای را مشخص می‌کند
شیوا دولت‌آبادی درباره ارائه خدمات مشاوره‌ای در مراکز مشاوره و اینکه برخی از افراد در مراکز مشاوره به‌رغم اخذ مهارت و تحصیلات مرتبط به فعالیت می‌پردازند، به آنا می‌گوید: «امیدوارم که بعد از انتخابات پیش‌رو شورای مرکزی و مدیریت منتخب به این مهم بیش از پیش توجه مبذول بدارند که این هم از اهداف اصلی اساس‌نامه‌ای نظام و هم از حقوق گیرندگان خدمات است.»
وی می‌افزاید:«از جمله نکات مورد توجه باید به کیفیت ارائه خدمات نیز اهمیت داده شود.»
بیشتر بخوانید:
مواد مخدر زودتر از پیتزا به دست جوانان می‌رسد
دوره‌های بازآموزی صلاحیت‌های حرفه‌ای مشاوره ای را مشخص می کند/ لزوم ارائه با کیفیت خدمات روانشناسی
بازرسی‌ها از مراکز مشاوره در حال انجام است
نائب رئیس انجمن روانشناسی ایران درباره روند بررسی فعالیت مراکز مشاوره ادامه می‌دهد: «بازرسی‌ها در حال انجام است. برای مثال در برخی مواقع هم افراد مدرک روانشناسی نداشتند، اما در زمینه خدمت مشاوره‌ای به فعالیت می‌پرداختند که مداخلاتی در این زمینه انجام شده است.»
متخصص روانشناسی عمومی درباره اقدامات برای ارتقای مشاوره و خدمات روانشناسی می‌گوید: «در کنار تغییرات در فعالیت‌های سازمان نظام روانشناسی و ایجاد نظم بیشتر با اعضا در مجمع عمومی داشته و اظهارنظرهای اعضاء را اخذ کرده و خود را در معرض ارزیابی قرار دهند. این مسائل بیش از قبل در سازمان نظام روانشناسی مورد توجه قرار بگیرد. مساله کیفیت ارائه خدمات باید مورد چاره‌اندیشی قرار بگیرد.»
دولت‌آبادی می‌افزاید:«دوره‌های بازآموزی برای اشخاص دارای پروانه برگزار شود و کیفیت کار این افراد از ابعاد مختلف سنجیده شود و درجات مختلف از مهارت باید تعریف و حیطه‌های تخصصی و مرزهای حرفه‌ای تعریف شود تا صلاحیت‌های حرفه‌ای مشخص شود.»
به گفته نائب رئیس انجمن روانشناسی ایران امیدواریم در آینده این سازمان با کارایی بیشتر به ارائه خدمات با کیفیت‌تر بپردازد.
بیکاری بیش از ۳۰۰هزار فارغ‌التحصیل رشته روانشناسی در کشور
در ۵۰ سال اخیر نرخ افسردگی و اختلالات روانی در جهان رو به افزایش بوده و از سال ۲۰۱۶ این آمار به دو برابر هم رسیده است. مسعود کمبرانی درباره اقدامات در راستای روند ارتقای خدمات مشاوره در گفت‌وگو با خبرنگار آنا می‌گوید: «مرکز مشاوره روانشناسی جهت» در جهاد دانشگاهی تهران به ارائه خدمات مشاوره می‌پردازد. برای فعالیت این مرکز روال، روش و طرح جدید ارائه شده است. در این اقدام متقاضیان می‌توانند به آنجا مراجعه و از مشاوران خدمات دریافت کنند.»
وی می‌افزاید: «بر اساس بررسی‌های انجام شده تا پایان سالجاری حدود ۱۰۰ هزار مشاور روانشناسی، ۳۰۰ هزار فارغ‌التحصیل رشته روانشناسی در کشور فعالند که اغلب‌شان بیکار هستند یا در رشته خودشان صاحب شغل نیستند.»
کمبرانی تاکید می‌کند: «در ایران با توجه شرایط موجود در مقوله کرونا و مشکلات اقتصادی نیاز به مشاوره‌های روانشناسی فراوان است.»
مراجعه به روانشناس به فرهنگ تبدیل شود
رئیس جهاد دانشگاهی استان تهران دیدگاه‌ها فرهنگی را از جمله دلایل عدم مراجعه یا کمبود مراجعان به روانشناسان و مشاوران می‌داند و می‌افزاید:«برای مثال اگر هر فردی در کشور به‌دلیل مسائل فرهنگی برای دریافت خدمات مشاوره به دفتری مراجعه کند حتماً انگ‌های متعدد به او می‌زنند در صورتی که این‌طور نیست. هر فردی باید مشاوره داشته و در صورت بروز هر مشکل می‌تواند از خدمات مشاوره‌ای بهره‌مند شد.»
کمبرانی می‌افزاید: «اگر رسم مراجعه به مشاوره در کشور عادت شود. افراد می‌توانند به‌طور سالانه یک یا دو بار برای دریافت خدمات مشاوره روانشناسی برای دریافت این نوع خدمات اقدام کنند. امیدواریم سازمان‌های بیمه‌گر از مشاوره‌های روانشناسی پشتیبانی و دریافت این نوع خدمات در صورت نیاز اجبار شود.»
۱۰۰ هزار فارغ‌التحصیل روانشناسی عضو «روانشناسی جهت» می‌شوند
وی تاکید می‌کند: «بر اساس بررسی‌های انجام شده تا پایان سال ۱۰۰ هزار فارغ‌التحصیل روانشناسی را بتوانیم زیرپوشش «مرکز روانشناسی جهت» عضو کرد. تمامی افراد در سطح کشور تحت شبکه‌ای که جهاد دانشگاهی تهران ایجاد می‌کنند، این افراد مشاوره‌های ارزان ارائه می‌کنند و از طریق سایت در یک شبکه اطلاعاتی هدایت می‌شوند.»
کمبرانی در پاسخ به اینکه افراد جذب شده به عنوان مشاوره چه نوع مدرک تحصیلی در اختیار دارند، می‌گوید: «اغلب این افراد از مدرک فوق لیسانس و دکتری روانشناسی در زمینه‌های روانشناسی و مشاوره خانواده، مشاوره‌کاری، مشاوره حقوقی، مشاوره مالی و مشاوره‌های مختلف می‌توانند به ارائه خدمات بپردازند.»
وی درباره روند خدمات‌رسانی مشاوران در این مراکز می‌گوید: «هر فردی می‌تواند تماس گرفته و به سمت مشاوره در شهر، منطقه و استان خودشان هدایت شود و مشاوره خود را از نزدیک‌ترین افراد دریافت می‌کنند.»
رئیس جهاد دانشگاهی استان تهران درباره روند مهارت آموزی مشاوران ادامه می‌دهد: «مشاوران به صرف در اختیار داشتن مدرک مرتبط جذب می‌شوند، اما زیرنظر مشاوران ارشد دوره‌های تکمیلی را آموزش می‌بینند.»
فارغ التحصیلان رشته‌های روانشناسی چگونه می‌توانند به ارائه خدمات مشاوره بپردازند؟
به گفته وی بهترین روانشناسان کشور در مجموع به عنوان سوپروایزر فعالیت می‌کنند که در ۱۷ دپارتمان تخصص‌های مختلف را طی یک دوره سه ماهه آموزش می‌بینند و هر فرد با گذراندن آن دوره می‌تواند به عنوان مشاور در روستا، شهر یا استان به ارائه خدمات مشاوره بپردازد. هرچند که نظارت کامل از طریق مراکز مربوطه اعمال می‌شود.
خدمات مشاوره تحت پوشش بیمه‌ها قرار بگیرد
از دیگر دلایل برای کاهش مراجعه به مراکز مشاوره هزینه‌های گران این نوع خدمات است. مجید صفاری‌نیا در زمینه ارتقای خدمات مشاوره‌ای به آنا می‌گوید: «برخی از سازمان‌ها خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌دهند. برای مثال سازمان بهزیستی خدمات ارزان به متقاضیان ارائه و وزارت علوم هم خدمات رایگان مشاوره‌ای به دانشجویان و حتی خانواده‌های دانشجویان ارائه می‌دهد.»
رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران ادامه می‌دهد: «تلفن‌های مراکز بحران از سوی سازمان بهزیستی و مشاوره‌های تلفنی از سوی دانشگاه‌ها در حال ارائه خدمات هستند. اغلب خدمات مشاوره‌ای رایگان یا ارزان است. از سوی دیگر خدمات بخش خصوصی بر اساس تعرفه ارائه می‌شود.»
صفاری‌نیا تاکید می‌کند: «اگر تعرفه‌های روانپزشکی تحت حمایت بیمه‌های تکمیلی، تامین اجتماعی و سازمان خدمات درمانی قرار بگیرد نرخ مراجعه به مشاوره‌ها افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر اگر بیمه‌ها و خدمات درمانی بتوانند همچون پزشکان تعرفه‌های مشاوره را تحت بیمه قرار دهنده این خدمات گسترده شده و حمایت‌های بیشتری اتفاق می‌افتد.»
انتهای پیام/
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
