سختی‌های ساخت فیلمی از بسکتبالیست فقید/ صمد نگران فرجام مستند «آیدین» بود

به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، سینمای هنر و تجربه، این روزها به نسبت خود سینما و زیرمجموعه‌هایش روزهای به مراتب سخت‌تری را تجربه می‌کند. فیلم‌هایی که در این گروه سینمایی پخش می‌شدند، معمولا همگی جزء آثار خاص‌پسندی بودند که محتوای هنری آنها به دور از رنگ و لعاب‌های معمول فیلم‌های گیشه پسند، صرفا در چند سینمای خاص به اکران در می‌آمدند. همین ویژگی باعث شده بود که آثار هنر و تجربه تاحدود زیادی مهجور باشند و حالا با شیوع کرونا و تعطیلی گاه و بیگاه سینماها، این شرایط سخت گروه هنر و تجربه، سخت‌تر نیز شده است.

با تمام این شرایط سخت اما هنروتجربه هنوز زنده است و آثار خود را اکران می‌کند، مستند «آیدین» یکی از آثاری است که در جدول اکران این گروه قرار گرفته و در استان‌های مختلف تهران، البرز، خراسان رضوی، کرمان و... به نمایش درآمده است. این مستند روایتی است درباره ستاره فقید تیم ملی بسکتبال کشورمان، آیدین نیکخواه بهرامی که در اوج جوانی و درخشش در ورزش، به دلیل سانحه رانندگی جان خود را از دست داد. در روزهای اکران این مستند از سینماهای مختلف هنر و تجربه در سراسر کشور، با سازنده آن گفتگو کردیم.

اشکان مهریار سازنده مستند «آیدین» درباره ایده‌ای که او را به سمت ساخت این مستند فرستاد، اظهار کرد: رشته ورزشی خودم بسکتبال است و از قدیم در این رشته بودم. بعد هم عکاس تیم ملی بسکتبال شدم و در المپیک هم حضور داشتم، به همین دلیل با این رشته آشنایی کامل دارم. روزی که خبر درگذشت آیدین را شنیدم بسیار ناراحت شدم. تا مدت‌ها بعد دوست داشتم برای او کاری انجام دهم، حتی سال‌های اول در سالگردش سعی می‌کردیم با بچه‌ها عکس‌های آیدین را جمع کنیم، کلیپ درست کنیم و برایش مراسم بگیریم. زمان که بیشتر گذشت احساس کردم توانایی‌اش را دارم که یک کار بزرگتر انجام دهم. تقریباً هفتمین سالگردش بود که این ایده به ذهنم رسید که می‌شود برای آیدین یک مستند ورزشی ساخت.

وی افزود: مستند ورزشی در کشور ما کم ساخته شده، مخصوصاً در بسکتبال که اصلاً چنین چیزی در آن نداشتیم. به همین دلیل هم گفتم اگر قرار باشد مستندسازی برای یک نفر در این رشته ورزشی انجام شود، چه کسی بهتر از آیدین نیکخواه بهرامی که واقعاً قهرمان بزرگی بود و زود هم ما را ترک کرد. این شد که باوجود تمام سختی‌هایی که مستندسازی دارد این اثر را ساختم، کار واقعا سختی بود ولی تک تک لحظه‌هایش برایم شیرین گذشت.

همه برای آیدین، آیدین برای همه

مهریار در مورد ارتباطش با مرحوم آیدین در زمانی که هنوز زنده بود و بازی می‌کرد، گفت: آن‌قدر که در حال حاضر با بچه‌هایی مثل صمد نیکخواه بهرامی و حامد حدادی و... ارتباط دارم، آن زمان با آیدین نداشتم ولی از سال‌های آخر بازی کردنم و همان ماه‌های اولی که شروع به عکاسی کردم، با او در ارتباط بودم. یادم هست اکثرا در زمین قیطریه یا اکباتان با هم بسکتبال بازی می‌کردیم. از همان ایام آیدین برایم قابل احترام بود و از طرفداران پروپاقرص‌اش بودم. آن زمان که بازی می‌کرد همیشه برای تماشای مسابقات تیم «صباباتری» به سالن می‌رفتم. به همین دلیل هم روزی که آن اتفاق برای آیدین افتاد، یکی از تلخ‌ترین روزهای زندگی من بود.

کارگردان مستند آیدین با بیان این موضوع که صمد، برادر آیدین نسبت به نتیجه نهایی کار می‌ترسید، اظهار کرد: دلیل ترس صمد شاید این بود که این پروژه اولین کار من در حوزه مستند بود و نمی‌دانست که می‌توانم از پس آن بربیایم یا خیر. ولی به او گفتم اگر اجازه دهد این کار را بسازم، از نهایت توانم استفاده می‌کنم و بهترین چیزی که می‌توانم را انجام می‌دهم. خدا را شکر هم در اکران خصوصی سال گذشته و هم در اکران عمومی که دو هفته است آغاز شده، استقبال خوبی از این مستند صورت گرفته و نظر اکثر کسانی که آن را دیدند مثبت بوده.

وی درباره حضور ستارگان مطرح بسکتبال ایران در این اثر نیز گفت: هماهنگی با همه ستارگان بسکتبال برای حضور در این مستند کار سختی نبود، چون اسم آیدین به قدری برای همه بچه‌ها عزیز است که تا این سوژه را با آنها مطرح می‌کردم، همه سریعا قبول می‌کردند. نه‌تنها خانواده‌اش بلکه همه مربیان، بازیکنان و هر کسی که با آیدین ارتباط داشت با کمال میل وقتش را در اختیار من می‌گذاشت. باوجود اینکه ورزشکاران دغدغه‌های زیاد و زمان آزاد محدودی دارند و خیلی از اوقات در تمرین، مسافرت یا استراحت هستند ولی تقریباً تمام بازیکنان همکاری فوق‌العاده‌ای برای ساخت این اثر داشتند.

این مستندساز ادامه داد: حتی تعدادی از بازیکنان مطرح بسکتبال که در خارج از کشور بودند نیز همراهی خوبی با ما داشتند، مثل سامان ویسی در دانمارک، سعید ارمغانی در مجارستان و سعید طاعتی در کانادا که همگی فوق‌العاده بودند و درمجموع همه دست به دست هم دادند تا این فیلم ساخته شد.

هارد اکسترنالی که بعد از 10 سال پیدا شد

وی با اشاره به این موضوع که بزرگ‌ترین و سخت‌ترین چالش این کار، جمع‌آوری آرشیو بود، اضافه کرد: بخش خیلی کوچکی از تصاویر آرشیوی موجود در این مستند در صداوسیما موجود بود و بقیه‌اش را از فدراسیون‌های دیگر کشورها تهیه کردیم. در این میان تصاویر نابی هم به دستمان رسید، مثل فیلم آخرین بازی آیدین که در قزوین بود و تا قبل از این فیلم کسی آن را ندیده بود. من شخصا به قزوین رفتم، از تمام آنالیزورها و فیلمبردارهایی که آنجا حضور داشتند پرس‌وجو کردم و به آن نسخه رسیدم.

عکاس تیم ملی بسکتبال افزود: با بسیاری از فدراسیون‌های خارجی برای دسترسی به فیلم بازی‌ها نامه‌نگاری کردیم. مسابقاتی مثل بازی‌های ۲۰۰۶ دوحه قطر یا المپیک آسیایی که بعضا فیلم‌هایی به دستمان می‌رسید یا ناقص بود یا خیلی بی‌کیفیت. فیلم‌های مسابقات قطر از طریق فدراسیون این کشور و توسط یکی از بازیکنان‌شان به دست ما رسید. برخی از فیلم‌ها مثل بازی‌های توکوشیما را هم از ژاپن گرفتیم.

وی روایت جالبی هم از پیدا کردن هارد شخصی مرحوم نیکخواه بهرامی داشت: پیدا کردن هارد اکسترنال که متعلق به خود آیدین بود، خاص‌ترین اتفاق این پروژه بود. این هارد در کمد وسایل شخصی‌اش بود و بعد از ۱۰، ۱۲ سال که به همراه صمد آنجا را بررسی کردیم، این هارد را وصل کردیم و تصاویر و فیلم‌های شگفت‌انگیزی در آن دیدیم. آیدین آدمی بود که دوربین هندی‌کم شخصی‌اش همیشه دستش بود و به همین دلیل ما هم فیلم‌های عجیب و غریبی پیدا کردیم که خیلی از آنها را در مستند کار کردیم. هیچ‌وقت آن شب از ذهنم نمی‌رود. صمد هم خیلی به هم ریخت، بعضی مواقع می‌خندید، بعضی مواقع گریه می‌کرد و او هم حال عجیبی داشت.

اکرانِ زوری

کارگردان مستند آیدین درخصوص نحوه اکران این اثر در سینماهای هنروتجربه اظهار کرد: در وهله اول من دوست داشتم «آیدین» بعد از کرونا اکران شود. خیلی هم برای این مسئله درخواست دادیم و صبر کردیم ولی متأسفانه سینمای و هنر و تجربه هم مدت زمان محدودی کار را نگه می‌دارد و بعد از یک دوره توقف آن را اکران کرد. درست است که ما نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که چه زمانی کرونا در کشورمان به پایان می‌رسد ولی در واقع این فیلم در این ایام به اجبار اکران شد.

وی ادامه داد: ما مجبور شدیم اکران کنیم و در این شرایط بی نظمی‌هایی هم وجود دارد و برنامه اکران مستند در سینماها به طور کامل مشخص نیست. مثلاً از گرگان درخواست زیادی برای اکران فیلم داریم ولی سینماهای گرگان تعطیل است، شیراز هم همین‌طور یا اینکه قرار بود شنبه در کرمان مستند اکران شود، ولی به ما اعلام کردند سینماهای کرمان هنوز باز نشده و همه چیز کنسل است. اما صبح شنبه اعلام کردند سینماها باز شد و مستند آیدین در نوبت اکران قرار گرفت، در صورتی که ما دیگر زمان کافی برای تبلیغات هم نداشتیم.

این مستندساز جوان اضافه کرد: البته که اختیار تمام این بی‌برنامگی‌ها نه در دست هنر و تجربه و نه در دست سینمادارهاست، این بیماری همه چیز را به هم ریخته است. مطمئنم اگر در کرونا نبودیم با برنامه‌ریزی بهتر شاید خیلی بیشتر از این اثر استقبال می‌شد، ولی چه کنیم که چاره‌ای نیست.

انتهای پیام / ۴۱۰۴/