حمایت‌های دولتی از تئاتر در دوران کرونا بیشتر توهین‌آمیز بود/ اغلب تئاتری‌ها به فکر شغل دوم‌اند

به گزارش خبرنگار حوزه تئاتر گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، در میان هنرهای نمایشی، تئاتر جایگاه ویژه‌ای دارد. در سالن‌های تاریک تئاتر هنرمند نفس به نفس تماشاگر ایفای نقش می‌کند و دیگر خبری از پرده نقره‌ای و جعبه جادویی نیست که هنرمند از آن طریق مخاطبش را پیدا کند. این نکته شاید جذاب‌ترین بخش تئاتر باشد، اما حالا همین مسئله به پاشنه آشیل این هنر تبدیل شده است. شاید سالن‌های سینما بتوانند با رعایت پروتکل‌ها و فاصله گذاری بازگشایی شوند، اما سختی این ماجرا برای مخاطبان و هنرمندان تئاتر دوچندان است.

شاید به همین دلیل باشد که این روزها تئاتر ایران شرایط دشواری را تجربه می‌کند و تمام هنرمندان این حوزه، روی این مسئله اتفاق نظر وجود دارد که کسی دلش برای تئاتر و تئاتری‌ها نمی‌سوزد. در این شرایط سخت اما دست‌اندرکاران این هنر سعی می‌کنند با ایده‌های مقطعی (مثل پرداخت بهای بلیط نیمی از سالن برای نمایش‌های در حال اجرا، پرداخت کمک هزینه نقدی، برگزاری جشنواره فجر و...) تئاتر را زنده نگه دارند، اما آنطور که از شواهد پیداست، این ایده‌ها مثمر ثمر نبوده است. عباس غفاری یکی از چهره‌های مطرح تئاتر است که سال گذشته در جشنواره سی‌ونهم تئاتر فجر هم با نمایش «سگدو» جوایزی کسب کرد. با این کارگردان جوان درخصوص حال و اوضاع این روزهای تئاتر گفتگو کردیم.

تعطیلی، تماشاگران را مشتاق‌تر کرد

این کارگردان تئاتر با بیان این نکته که مردم ما تشنه تئاتر هستند و اگر فرصت پیدا کنند برای تماشای نمایش به سالن‌ها می‌آیند، گفت: در حال حاضر برخلاف سالن‌های دولتی که طبق دستورالعمل وزارت بهداشت و وزارت ارشاد تعطیل هستند، حدود ۸۰ درصد سالن‌های خصوصی باز هستند و بر اساس پروتکل‌های بهداشتی اجرا دارند. من خودم در این مدت چند نمایش دیده‌ام که استقبال واقعاً خوبی از آن‌ها شده بود و تماشاگران با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از ماسک، پنجاه درصد از ظرفیت سالن را پر کرده بودند.

وی افزود: تعطیلی طولانی مدت سالن‌های نمایش باعث شده که تماشاگر پیگیر این هنر برای دیدن تئاتر مشتاق‌تر شود چون الان به دلیل شیوع ویروس کرونا اتفاق فرهنگی خوبی نداریم. بسیاری از تهیه کنندگان که فیلم‌هایشان را برای اکران به سینماها نمی‌دهند یا مدیران سالن سینما اصلاً حاضر نیستند در این شرایط سینماهای خود را باز کنند، در زمینه موسیقی هم که دیگر کنسرتی برگزار نمی‌شود و به همین دلیل معتقدم تماشاگر برای دیدن کار فرهنگی و به خصوص تئاتر مشتاق‌تر است.

کارگردان نمایش «سگدو» درباره حمایت‌هایی که در این ایام تعطیلی از هنرمندان این حوزه شده اظهار کرد: حمایتی که از بچه‌های تئاتر شده در حد صفر است. کل کمکی که شده ۲میلیون تومان بوده که یک میلیون تومان مربوط به سال قبل است و یک میلیون تومان هم امسال که آن هم به همه بچه‌ها نرسیده و فقط به کسانی که عضو خانه تئاتر یا صندوق اعتباری هنر بودند، پرداخت شده. مگر چه تعداد از بچه‌های تئاتری ما عضو خانه تئاتر هستند؟ کل اعضای خانه تئاتر با اغماض ۲ تا ۳ هزار نفر هستند، درحالی که علاوه بر تهران، در شهرستان‌ها هم هنرمندان زیادی داریم که در این دو سال بیکار بودند. با این تفاوت که در تهران سالن‌های خصوصی کج‌دار و مریز باز بوده اما بچه‌هایی که در شهرهای مختلف غیر از تهران کار می‌کنند، این اجراهای محدود را هم نداشتند. یعنی آنجا سالن‌ها کلاً در این دو سال تعطیل بوده است.

تئاتر و کالبدی رنجور از وعده‌ها

او اضافه کرد: دو سال پیش وزیر محترم ارشاد قول یک بسته حمایتی برای هنرمندان را داد که آن بسته نه‌تنها به دست هنرمندان تئاتر که به هنرمندان سینما، تجسمی، موسیقی و... هم نرسید و اصلاً هیچ کسی نفهمید که آن بسته حمایتی بالاخره چه بود؟ یا سال گذشته آقای قادر آشنا در اداره کل هنرهای نمایشی اعلام کردند چون ۵۰ درصد سالن باید بلیط فروشی شود، هزینه ۵۰ درصد دیگر به گروه‌های نمایشی اهدا می‌شود که این هم بعداً با تبصره‌هایی که به آن اضافه کردند عملاً انجام نشد. یا مورد دیگر اطلاعیه‌ای بود که مرکز هنرهای نمایشی منتشر کرد و خبر از حمایت از گروه‌های تئاتری داد که بعداً‌ اعلام کردند قرار است کلاً ۳ میلیون تومان به این بچه‌ها پرداخت کنند. این رقم خنده‌دار و برای آن گروه بیشتر توهین‌آمیز است. کارگردان آن ۳ میلیون تومان را باید چه کار کند؟ با چه کسی تقسیم کند؟ اصلاً کجای ضررهای آن گروه را می‌گیرد؟ گروهی که ۶ بازیگر داشته، طراح صحنه و طراح لباس داشته و به سبب کرونا اجرایش تعطیل شده، با آن ۳ میلیون تومان باید چه کار کند؟ من می‌دانم که خیلی از بچه‌ها این ۳ میلیون تومان را نگرفته‌اند!

غفاری درباره سایر مشکلات بروبچه‌های تئاتر نیز اضافه کرد: این مواردی که گفتم صرفا مشکلات مالی بود ولی هنرمندی که دو سال کار نکرده، مشکلات عدیده روحی پیدا کرده است. وقتی یک بازیگر یا کارگردان نتواند کار کند یا یک نوازنده نتواند ساز بزند مشکلات فراوانی برایش پیش می‌آید. در دو سال گذشته دولت قبلی حمایت چندانی از هنرمندان نکرد.

وی در رابطه با این موضوع که برخی از هنرمندان حرفه‌ای تئاتر این روزها به فکر شغل دوم هستند و این هنر را تا حدودی کنار گذاشته‌اند، افزود: قبل از کرونا هم بچه‌های تئاتر مشکلی مالی داشتند و خیلی از آنها شغل دوم داشتند. شیوع ویروس کرونا سبب شد که یکسری از بچه‌ها که به هر حال پرکارتر بودند هم به شغل دوم فکر کنند. من می‌دانم که در این دو سال خیلی از بچه‌های تئاتر راننده اسنپ شدند، می‌دانم که بعضی‌ها کتاب‌های که برایشان خیلی ارزش داشت را بالاجبار فروخته‌اند یا بعضی دیگر کنار خیابان دستفروشی می‌کنند. البته من هیچ موقع به دستفروش‌ها، راننده اسنپ یا کسی که کتاب می‌فروشد توهین نمی‌کنم، اینها شغل‌های شریف و قابل احترامی است اما می‌گویم یک بازیگر، کارگردان، طراح لباس یا طراح صحنه که کارش حرفه‌ای و تخصص‌اش تئاتر بوده چرا برای اینکه بتواند روزگار خودش را سپری کند مجبور شده به سراغ این شغل‌ها برود؟

بیشتر بخوانید:

به آینده اجراهای تئاتر امیدوارم

سعی کردم «تئاتر در خیابان» کتاب جامعی باشد

بودجه جشنواره تئاتر را خرج هنرمندان کنید

این کارگردان ادامه داد: فقط هم این قبیل کارها نبوده برخی از دوستان به شرکت‌های تبلیغاتی رفته‌اند و آنجا کار می‌کنند و خیلی‌ها را هم می‌شناسم که چون نمی‌توانستند اجاره مسکن و هزینه‌های تهران را بپردازند، کوچ کردند و به شهرهای خودشان برگشتند، یا به خانه پدری یا جایی که حداقل بتوانند هزینه‌های خود را تأمین کنند. اینها واقعیت‌هایی ملموس است و چیزی نیست که بخواهیم پنهانش کنیم.

همه را به یک چوب نرانید

غفاری اضافه کرد: خیلی از مردم یا مسئولین تصورشان از حرفه کارگردانی و بازیگری محدود به بعضی از بازیگرانی است که اصطلاحاً سلبریتی شده‌اند. (که من این واژه را هم زیاد قبول ندارم) ما چهار، پنج بازیگر خوب و فعال داریم که همه فکر می‌کنند تمام بازیگران شبیه آنها هستند درحالی که اصلاً این‌طور نیست. در همین تهران خودمان نزدیک ۳ هزار بازیگر داریم که از این تعداد حدودا هزار و سیصد نفر عضو انجمن بازیگری خانه تئاتر هستند. چند نفر از این بازیگران واقعاً فعالند؟ چند نفر مشغول بازی در یک نمایش، سریال یا فیلم سینمایی هستند؟ همه ما را با یک چوب نزنید چون خیلی از این بچه‌ها حتی آن موقع که کرونا هم نبود دستمزد آنچنانی نداشتند. مگر تئاتر برای یک بازیگر، کارگردان، طراح صحنه یا دستیار کارگردان چقدر دستمزد داشت؟

وی افزود: فقط این بچه‌ها نیستند که مشکل دارند، بسیاری از نمایشنامه‌نویسان ما دو سال است که بیکارند! چون نمایشنامه‌ای از آنها روی صحنه نرفته پس دستمزدی هم نداشتند. یا بچه‌هایی که در بخش تدارکات (سینما و تئاتر) کار می‌کردند، این عزیزان بدون پروژه نمی‌توانند جوابگوی خانواده‌شان باشند. اگر آمار بگیرید می‌بینید در این دو سال نزدیک به ۷۰ درصد این بچه‌ها کار نکرده‌اند، خیلی‌هایشان شغل دوم هم نداشتند. مسئولان تصمیم‌گیر در وزارت ارشاد، در کمیسیون فرهنگی مجلس و در شورای شهر تهران باید به اینها فکر کنند. اگر قرار است بسته حمایتی باشد باید به این گروه تعلق بگیرد. متأسفانه در این مدت هیچ حمایتی در نبوده و خیلی از بچه‌ها وام گرفتند اما حالا در بازپس دادن این وام‌ها مانده‌اند، چون پروژه‌ای در کار نبوده و عملا شغلی نداشتند. این چیزایی که گفتم همگی واقعیت‌های ملموس است، نه سیاه‌نمایی و نه چیز دیگری.

عباس غفاری در انتهای این گفتگو درباره نتایج تجمع چند ماه پیش اعضای خانه تئاتر در مقابل مجلس نیز اظهار کرد: متأسفانه این حرکت هیچ نتیجه عملی نداشت و اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس بعداً که به خانه تئاتر آمدند، گفتند دولت باید بودجه را افزایش دهد تا ما بتوانیم حمایت کنیم. دولت هم دیدیم که در بودجه امسال افزایش چندانی در بخش فرهنگ و هنر نداشت و این حرکت اعتراضی اهالی تئاتر هم به در بسته خورد.

انتهای پیام/۴۱۰۴/