آیا تزریق دو نوع واکسن کرونا بدن را ایمن می کند؟

به گزارش خبرنگار بهداشت ‌ودرمان گروه جامعه خبرگزاری آنا، بیماری کووید ۱۹ از اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی تاکنون جان تعداد زیادی از مردم جهان را گرفته است.

این بیماری از طریق قطرات ریز تنفسی افراد مبتلا به سایر افراد سرایت می‌کند و از طریق پوشیدن ماسک، شستن دست‌ها و سایر تدابیر بهداشتی می‌توان تا از انتقال آن جلوگیری کرد.

همه‌گیری کرونا سبب آشفتگی و تنش بسیار در سیستم‌های بهداشتی، اقتصادی و سیاسی دنیا شده و تأثیرگذاری آن بر اجتماع، سیاست دولت‌ها را به سمت حمایت از تولید دارو و واکسن‌های مرتبط، سوق داده است.

به گفته متخصصان و صاحبنظران کووید ۱۹ ایمنی جمعی این بیماری تنها از طریق واکسیناسیون همگانی امکان پذیر است از این‌رومحققان تولید واکسن از همه روش های مختلف کار بر روی ویروس کرونا را آغاز کردند تا هرچه سریعتر به واکسن موثر علیه این بیماری دسترسی حاصل شود. در حال حاضر بیش از ۲۱۱ شرکت تحقیقاتی علمی در کشورهای متعدد در حال تحقیق و تولید واکسن کرونا هستند. برخی از شرکتها موفقیت بیشتری داشته و توانسته اند به مراحل مطالعات انسانی نیز برسند و کارآزمایی‌های بالینی روی انسان آغاز شده است.

بیشتر بخوانید:

ویروس کرونا در حال تکامل است تا بیشتر در هوا معلق بماند

واکسن کووپارس چه زمانی وارد چرخه واکسیناسیون می‌شود؟

اگرچه هدف همه واکسن‌ها ایجاد پاسخ ایمنی است، اما مکانیسم اثر آن‌ها متفاوت است در اسپوتنیک و استرازنکا از آدنوویروس به عنوان حامل ژن کروناویروس به داخل بدن استفاده شده است؛ اما در باهارات و سینوفارم واکسن‌ها بر پایه وجود ویروس غیرفعال شده ساخته شده اند.

در مورد تولید واکسن مقررات و استانداردهای خاصی وجود دارد که تا پیش از اطمینان نسبت به ایمنی بالا وارد بازار نمی‌شود؛ کارآیی واکسن‌های فوق نیز همگی در دستیابی به اهداف اصلی واکسیناسیون کووید ۱۹ (پیشگیری از مرگ و میر و ابتلاء به فرم شدید بیماری) بالای ۹۰ درصد است.

اکثر واکسن‌های کووید ۱۹ برای ایجاد ایمنی بهتر باید حداقل در ۲ نوبت تزریق شوند و هم اکنون ۵ نوع واکسن اسپوتنیک، سینوفارم، استرازنکا و باهارات و کووبرکت در ایران در حال تزریق است.

تمام واکسن‌هایی که فعلاً برای مقابله با ویروس کرونا در دنیا استفاده می‌شود، به‌غیراز واکسن جانسون - جانسون، دو دوز با فاصله زمانی سه تا چهار هفته دارند.

دوز اول واکسن، دوز اصلی و شروع‌کننده پاسخ ایمنی است و دوز دوم واکسن به‌عنوان تقویت‌کننده

دوز اول واکسن، دوز اصلی و شروع‌کننده پاسخ ایمنی است و دوز دوم واکسن به‌عنوان تقویت‌کننده مطرح می‌شود که باعث تقویت پاسخ ایمنی در بدن شده و پاسخ ایمنی قوی (از لحاظ کمی و کیفی) و ماندگارتری ایجاد می‌کند.

بدون در نظر گرفتن جهش‌های ویروس، با تزریق دوز اول واکسن ایمنی نسبی در حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد ایجاد می‌شود، اما برای ایجاد ایمنی کامل حداقل باید دو هفته از تزریق دوز دوم واکسن‌ها گذشته باشد تا ایمنی بدن بتواند کامل شود، بنابراین تزریق هر دو دوز واکسن توصیه می‌شود.

کیت اوبراین، رئیس واحد واکسن در سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: «همه واکسن‌های تاییدشده کووید-۱۹ در سراسر جهان طوری طراحی شده‌اند که دستگاه ایمنی را برای تولید آنتی‌بادی‌های ضد ویروس تحریک کنند، گرچه شیوه عمل آنها را برای تحریک دستگاه ایمنی متفاوت است.

وی می‌گوید: «بر اساس اصول اساسی چگونگی عمل واکسن، به نظر ما ترکیب کردن دو نوع واکسن کرونا هم موثر خواهد بود. تا به حال شواهد محدود به دست آمده نشان داده‌اند که تزریق دوز اول از نوع واکسن آسترازنکا و سپس تزریق دوز دوم از نوع واکسن فایزر بی‌خطر و موثر بوده به نظر می‌رسد ترکیب این دو نوع واکسن با احتمال اندکی بیشتر عوارض جانبی مانند درد بدن و لرز همراه باشد.»

ترکیب کردن دو نوع متفاوت واکسن کرونا می‌تواند پاسخ ایمنی قوی‌تری ایجاد کند

رئیس واحد واکسن در سازمان جهانی بهداشت با بیان این‌که ترکیب کردن دو نوع متفاوت واکسن کرونا می‌تواند پاسخ ایمنی قوی‌تری ایجاد کند عنوان می‌کند: «مقامات بهداشتی در برخی کشورها در شرایط معینی مخلوط کردن دو نوع واکسن کرونا را توصیه کرده‌اند.»

پس از آنکه واکسن کرونای شرکت آسترازنکا با یک عارضه نادر لخته شدن خون مرتبط شد، بسیاری از کشورهای اروپایی مانند آلمان، فرانسه و اسپانیا به افرادی که از این واکسن برای دوز اول واکسیناسیونشان استفاده کرده بودند، توصیه کردند، از واکسن مدرنا یا فایزر برای دوز دومشان استفاده کنند.

پژوهشگران دانشگاه آکسفورد اخیراً دریافتند که افرادی که ابتدا واکسن استرازنکا را دریافت کرده و سپس واکسن فایزر به آن‌ها تزریق شده (یا برعکس) «واکنش‌زایی» بیشتری در برابر ویروس دارند. این یعنی عوارض جانبی مانند تب، لرز، سردرد، دردهای بدنی و درد مفاصل در آن‌ها در مقایسه با افرادی که دو دوز را از یک نوع واکسن دریافت کرده‌اند بیشتر اتفاق می‌افتد. آن‌ها خاطرنشان کردند که هیچ‌یک از این افراد نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان پیدا نکردند زیرا این علائم کوتاه‌مدت هستند.

ترکیب واکسیناسیون مسئله جدیدی نیست

البته نکته حائز اهمین این است که ترکیب واکسیناسیون مسئله جدیدی نیست و قبلاً این مسئله را در مورد واکسن‌های آنفلوانزا و هپاتیت B انجام شده است، اما در مورد واکسن‌های کووید دلیل اصلی این ترکیب، کمبود برخی واکسن‌ها و کمک به افزایش واکسیناسیون در کشورها است. گفتنی‌است عوارض نادری که در مورد لخته خون در آسترازنکا دیده شد دلیل دیگری بود که برخی از کشورها به این روش روی بیاورند.

ترکیب واکسن‌هایی که اشاره شد بر اساس مطالعات بالینی بود که انجام گرفت، اما ضمن ستایش تلاش‌های محققان داخلی و اینکه در طولانی‌مدت برای کنترل کامل کرونا واکسن‌های داخلی یک ضرورت است، اینکه برخی از مسئولان چنین صحبتی مطرح کرده که بعد از دوز اول واکسن خارجی می‌توان دوز دوم را واکسن ایرانی تزریق کرد بسیار تعجب‌برانگیز است، چون کمترین اطلاعاتی در مورد فازهای بالینی واکسن‌های ایرانی نداریم و اثربخشی و عوارض واکسن‌ها مشخص نیست، حتی در مورد برخی واکسن‌ها، فازهای بالینی تکمیل‌نشده و مثلاً واکسن فخرا هنوز در فاز دوم بالینی است.

اما سویی دیگر برخی اعتقاد دارند جهش و تولید واریانت‌های جدید باعث می‌شود تزریق یک واکسن مشابه در دو دوز که بخش خاص و مشابهی از ویروس را هدف میگیرند، کم اثر شود در حالیکه به کار بردن دو واکسن متفاوت که بخش‌های مختلف ویروس را هدف گرفتند، محتملاً ایمنی موثرتری در مقابل واریانت‌ها میدهد.

در حالیکه اثرگذاری ترکیب واکسن‌های مختلف تقریبا در نتیجه اولیه مطالعات اثبات شده، محققین تاکید دارند بهتر است فقط بر روی افزایش اثرپذیری متمرکز نشویم و احتمال عوارض متفاوت و یا بدتر را هم مورد بررسی قرار دهیم.

مسیر علمی واکسیناسیون در دنیا مشخص است و شامل انجام آزمایش‌ها پیش بالینی، بالینی، گزارش نتایج، بررسی و انتشار آن‌ها و سپس تزریق همگانی واکسن می‌شود. از سوی دیگر شفاف‌سازی و جلب اعتماد عمومی برای پذیرش واکسن بسیار مهم است، اما چطور می‌توان بدون در نظر گرفتن این موارد مهم به واکسیناسیون همگانی و کنترل پاندمی به‌صورت مؤثر امیدوار باشیم؟ بنابراین امیدواریم با انتشار نتایج، شفاف‌سازی و جلوگیری از شتاب‌زدگی و تحت‌فشار قرار دادن سازمان‌های مربوطه مثل سازمان غذا و داروی کشور و وجود اطلاعات کافی بهتر بتوانیم در مورد واکسن‌های ایرانی اظهارنظر کنیم.

انتهای پیام/۴۱۶۱