دولت یا درس عبرت

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، سخنان روز چهارشنبه مقام معظم رهبری در مورد برجام، مذاکره با غرب و اعتماد به غرب با اینکه جدید نبود و در هشت سال گذشته همواره مورد اشاره و تاکید ایشان بوده، اما بدون تردید فصل جدیدی را در مناسبات برجامی ایران و کشورهای غربی (طرف‌های برجام) ایجاد خواهد کرد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای روز چهارشنبه در آخرین دیدار رئیس‌جمهور و اعضای دولت دوازدهم با ایشان، با تبریک عید سعید غدیر به عموم مسلمانان به ویژه ملت عزیز ایران، گفتند: «هر کاری که در جهت خدمت به مردم و با نیت الهی و اخلاص انجام شده باشد، قطعا در دیوان الهی فراموش شدنی نیست و ذخیره واقعی دوران مسئولیت چنین کارها و تلاش‌هایی است.»

حضرت آیت الله خامنه‌ای لزوم استفاده از تجربه‌های دولت‌های یازدهم و دوازدهم در آینده را خاطرنشان کردند و افزودند: «یک تجربه بسیار مهم در این دوران عبارت است از بی‌اعتمادی به غرب که آیندگان باید از آن استفاده کنند.در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد و آن‌ها کمک نمی‌کنند و هرجا که بتوانند ضربه خواهند زد و اگر جایی هم ضربه نمی‌زنند به این دلیل است که نمی‌توانند.»

رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: «مطلقا نباید برنامه‌های داخلی را به همراهی غرب منوط کرد زیرا حتما شکست خواهد خورد.» حضرت آیت الله خامنه‌ای خطاب به رئیس جمهور و اعضای دولت افزودند: «هر جا که کارها را منوط به غرب و مذاکره با آن و آمریکا کردید ناموفق بودید و هر جا که بدون اعتماد به غرب، حرکت و از آن‌ها قطع امید کردید موفق بودید و پیش رفتید.»

این سخنان احتمالا آخرین صحبت‌های رهبری در مورد دولت یازدهم و دوازدهم نخواهد بود و دور از ذهن نیست که در روز تنفیذ حکم ریاست جمهوری، رئیس‌جمهور منتخب نیز رهنمودهای تازه‌ای در این حوزه، از سوی ایشان، به دولتمردان در دولت سیزدهم، ارائه شود.

چند نکته کلیدی را می‌توان از بیانات رهبر انقلاب در مورد برجام احصاء کرد که هر کدام می‌تواند رمز شکل‌دهی به رویکردی جدید در دولت در حال استقرار در پاستور باشد.

برجام‌ در ویترین

نکته اول، به عنوان یک ناظر بی‌طرف می‌توان از هم اکنون پیش‌بینی کرد که بدیهی‌ترین ترجمه صحبت‌های رهبری در نوع نگاه دولت سیزدهم به برجام «بی‌میلی» به این توافق و فاصله گرفتن از «میل و اشتیاق» زائدالوصف به این توافقنامه خواهد بود.

رهبر انقلاب اسلامی به مذاکرات اخیر وین نیز اشاره کردند و ضمن ابراز رضایت از زحمات دیپلمات‌ها و عملکرد خوب بعضی از آن‌ها در این مذاکرات، گفتند: «آمریکایی‌ها در این مذاکرات، بر سر موضع عنادآمیز خود محکم ایستادند و یک قدم هم جلو نیامدند.آمریکایی‌ها در زبان و وعده می‌گویند تحریم‌ها را بر می‌داریم اما تحریم‌ها را برنداشتند و برنمی‌دارند، ضمن آنکه شرط هم می‌گذارند و می‌گویند که باید در همین توافق جمله‌ای بگنجانید که بعداً درباره برخی موضوعات صحبت شود و گرنه توافقی نخواهیم داشت.» حضرت آیت الله خامنه‌ای گفتند: «آن‌ها می‌خواهند با گذاشتن این جمله، بهانه‌ای برای دخالت‌های بعدی خود درباره اصل برجام و مسائل موشکی و منطقه‌ای فراهم کنند و اگر ایران حاضر به بحث درباره آن‌ها نشود بگویند توافق را نقض کرده‌اید و توافق، بی‌توافق.»

نباید از این نکته غافل شد که برجام هم اکنون و همچنان توافقی فیمابین ایران و ۵ کشور (۴ کشور دارای حق وتو و یک کشور مهم در روندهای بین‌المللی) خواهد بود. بی‌میلی ایران به برجام به معنی خروج از این توافق نخواهد بود. ایران برجام را به همین وضعیت کنونی ادامه خواهد داد. نه تحریمی برداشته خواهد شد و نه ایران به تعهدات برجامی خود برخواهد گشت. ایران برجام را در ویترین روبه روی خود قرار خواهد داد تا همگان ناظر آن باشند.

ایران راه خود را از برجام جدا نخواهد کرد اما، برای ادامه راه اداره امور کشور، منتظر برجام نخواهد ماند. این موضوع یعنی در گام نخست دست آژانس نیز از ادامه نظارت و بازرسی‌های بی‌حساب و کتاب بر فعالیت‌های هسته‌ای کوتاه خواهد ماند. در صورتی که مذاکرات وین برای بازگشت به برجام اولیه، مطابق میل تمامی طرف‌های آن پیش نرود، یعنی آژانس نیز از آنچه تا امروز از آن برخوردار بوده است، بی‌بهره خواهد شد.

کیفیت در مذاکرات و عدم اعتماد به حرف

نکته دوم تاثیر مستقیم صحبت‌های رهبری بر کیفیت مذاکرات است. ایشان با تأکید بر اینکه آمریکایی‌ها کاملاً ناجوانمردانه و خباثت آلود برخورد می‌کنند، افزودند: «آمریکا هیچ ابایی از نقض قول و تعهدات خود ندارد همان‌طور که یکبار توافق را نقض کردند و کاملاً هم بی‌هزینه بود.»

حضرت آیت الله خامنه‌ای گفتند: «اکنون هم که به آمریکایی‌ها گفته می‌شود، تضمین دهید که توافق را در آینده نقض نخواهید کرد، می‌گویند تضمین نمی‌دهیم.» ایشان در جمع بندی این بخش از سخنان خود تأکید کردند: «این یک تجربه بسیار مهم برای دولت و دولتمردان آینده و همچنین برای همه فعالان در صحنه سیاسی است، البته این تجربه همواره از اول انقلاب وجود داشته اما در این دولت بیشتر از گذشته بوده است.»

تاکید بر بی‌اعتمادی چندین ساله به آمریکا

تاکید بر «بی‌اعتمادی» چندین ساله به آمریکا، این بار، به صورتی کامل مشخص و با اشاراتی مستقیم مورد توجه قرار گرفت. یعنی اعتماد کردیم ولی عمل نکردند، از این پس هم عمل نخواهند کرد. پس یعنی دیگر خبر از «اعتماد به حرف» نیست. دیگر خبر از امضا بی‌اثر وزیر خارجه نیست. تجربه خروج بی‌هزینه (به تعبیر رهبری) آمریکا از برجام، تجربه‌ای گرانسنگ برای ایران شد.

شروع مذاکرات برای بازگشت کامل تمام طرف‌ها به تعهدات برجامی نشان داد ایران اراده اجرای کامل آن را همانند تمام ۶ سال گذشته دارد اما، تجربه همین ۶ سال، می‌گوید عقل سلیم در این است که محکم کاری‌ها فراتر از امضا یک وزیر خارجه باشد.

جایی که حتی قطعنامه شورای امنیت (۲۲۳۱) هم نتوانست مانع خروج آمریکا و عدم پایبندی آن به تعهداتش شود، یعنی باید راهی دیگر پیدا کرد. چیزی که آمریکایی‌ها زیربارش نمی‌روند؛ در مقابل، انتظار دارند بازگشت آن‌ها به برجام، مشروط به پذیرش شرطی کم سابقه برای مذاکره بر روی دیگر موضوعات مرتبط با ایران شود.

شرطی که بدون تردید از سوی ایران پذیرفته نخواهد شد و صحبت‌های رهبری نشان داد که دلیل به نتیجه نرسیدن مذاکرات برجام نیز در واقع همین شرط عجیب و غریب آمریکایی‌ها بوده است.

بی‌میلی ایران نسبت به برجام

نکته دیگر در این است که آمریکایی‌ها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری به صراحت اعلام کرده بودند که تغییر دولت در ایران تاثیری بر اراده این کشور برای ادامه مذاکرات نخواهد داشت و از نظر مقامات جدید کاخ سفید، دیدگاه‌های رهبری عالی ایران اهمیت دارد و تعیین کننده است.

مواضع رهبری همچون همیشه به صراحتی کامل، در صحبت‌های روز چهارشنبه ایشان بود. حالا آمریکایی‌ها به خوبی پیام صریح و مستقیم رهبری را دریافت کرده‌اند که چرا ایران به زودی وارد فضای «بی‌میلی» نسبت به برجام خواهد شد. دوران اجرای کامل و یک طرفه تعهدات ایران به پایان رسیده و ایران دیگر تمایلی ندارد آنگونه که در تمام سال‌های گذشته، تمام امور خود را به سرنوشت برجام گره زده بود، به دنبال این توافق بدود.

با در نظر گرفتن تحولات ماه‌های اخیر، ارکان رویکرد ایران نسبت به برجام را می توان در سه مورد اصلی خلاصه کرد: «بی‌میلی» ایران به برجام، ادامه اجرای «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» در خصوص بازرسی‌ها، و «ادامه مذاکرات» بر پایه جبران نواقص قبلی برجام.

پیشبرد امور کشور براساس این سه اصل حتما شرایط کشور را با سختی‌هایی روبه رو خواهد کرد؛ امری که مردم ایران با آن چندان بیگانه نیستند و نجیبانه تمام این سختی‌ها را به جان خریده‌اند و وقتی سختی‌های ناشی از تحریم‌ها، با برخی کوتاهی‌ها، منازعات سیاسی بی‌حاصل و بی‌تدبیری های مدعیان تدبیر همراه می‌شود، حتما به حق اعتراضاتی هم خواهند داشت که باید به آن‌ها حق داد.

اعتراضاتی که ممکن است مورد سوء استفاده گروه‌ها، افراد و جریان‌های معاند و بدخواهان ایران نیز قرار گیرد، ولی مانع آن نمی‌شود که مقامات عالی رتبه کشور از رهبری گرفته تا دیگر شخصیت‌های کشور، نسبت به سختی‌ها و مشکلات مردم بی‌توجه باشند و آن‌ها را نادیده بگیرند و نسبت به تمام مشکلاتی که با آن روبه رو هستند خود را به بی‌توجهی و به تعبیری، بی‌خیالی بزنند.

آثار تحریم و بدعهدی آمریکا

با وجود تحریم‌های ظالمانه چندین ساله و بسیار پیچیده علیه بخش‌های مختلف اقتصادی و حیاتی کشور که طی چندین دهه تبدیل به شبکه‌ای در هم تنیده از تحریم‌های مختلف شده است، نمی‌توان منکر آثار قطعی این حجم از تحریم‌ها بر برنامه‌های توسعه‌ای کشور شد. بدون تردید این تحریم‌ها بر معیشت، درآمدها، اقتصاد و برنامه‌های توسعه ای کشور و حتی در کار و تعامل با دیگر کشورها تاثیر مستقیم منفی گذاشته است و علاوه بر آن، تحریم‌ها تحقق اهداف اقتصادی کشور را سخت‌تر، پرهزینه‌تر و با مشکلات بیشتری نسبت به حالت عادی روبه رو کرده است.

ما به ازای لغو کامل تحریم‌ها از سوی آمریکا و کشورهای حامی واشنگتن که بی‌چون و چرا این تحریم‌ها را اعمال می‌کنند، «تسلیم و عقب نشینی ایران» در برابر زیاده خواهی‌های آن‌هاست. امری که تاکنون موفق به تحقق آن نشده‌اند. در ورای تسلیم، راه دیگری براساس مذاکرات چندین ساله شکل گرفت که از دل آن «برجام» زاده شد.

با وجود تمام انتقاداتی که نسبت به برجام وجود داشت، ایران همواره پایبند به آن بوده است. دولت تدبیر و امید در هشت سال گذشته تنها راه برون رفت از مشکلات اقتصادی و معیشتی را برجام دانست و آن را به عنوان تنها گزینه و انتخاب، در برابر مردم قرار داد. انتخابی که رهبر انقلاب در سخنان خود به درستی اذعان کردند که دولت یازدهم و دوازدهم خود را چندین سال معطل آن کرد و باعث شد نتواند به بسیاری از وعده‌ها و برنامه‌های خود عمل کند.

با فرمایشات رهبر انقلاب، راه سومی متشکل از سه اصل (بی میلی به برجام، اجرای طرح مجلس و همزمان ادامه مذاکرات) در برابر مردم گذارده خواهد شد. راه سومی که به نظر می‌رسد حلقه گم شده تمام این سال‌ها بوده است و باید منتظر ماند دولت سیزدهم بر مبنای آن، راه خود را از دوگانه «تسلیم» و «برجام»، به سمت و سویی جدید، در پیش بگیرد راه مقاومت، نه برای مذاکره که برای یافتن مسیرهایی جدید ورای مذاکره‌ای که حتی در صورت توافق، به توافقات آن نتوان اعتماد کرد؛ در این راه، حتما چالش‌های جدیدی بروز خواهد کرد. باید برای تمام این چالش‌ها برنامه‌های مدون و دقیق داشت. باید ثابت کرد بعد از تسلیم، برجام نیز تنها راه برون رفت از مشکلات کشور نیست.

منبع: روزنامه رسالت

انتهای پیام/