توقف در مرزهای دانش ماحصل مصوبه جنجالی

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، ۲۰ تیر ماه بود که محمدرضا آهنچیان، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی در نامه‌ای به دانشگاه‌ها اعلام کرد بر اساس مصوبه شورای سنجش و پذیرش کشور، از سال ۱۴۰۱، سنجش و پذیرش داوطلبان در آزمون ‌کارشناسی ارشد فقط از بین دانش‌آموختگان دوره کارشناسی رشته‌های «مرتبط» امکان‌پذیر خواهد بود.

اما با بالا گرفتن نقدهای کارشناسان، استادان و دانشجویان دانشگاه‌ها به این تصمیم عجولانه و کارشناسی نشده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، آهنچیان به فاصله یک روز و در ۲۱ تیرماه در یک عقب‌نشینی عنوان کرد: تصمیم‌گیری درباره تغییر در رشته‌های مرتبط برای داوطلبان ورود به دوره کارشناسی ارشد، به انجام مطالعات و بررسی‌های بیشتر موکول شده است.

در بخشی از نامه دکتر محمدرضا آهنچیان آمده است؛ بر اساس مصوبه هفدهمین جلسه «شورای سنجش و پذیرش دانشجو»، آزمون کارشناسی ارشد به روال سال‌های گذشته انجام می‌شود و تصمیم‌گیری درباره تغییر در رشته‌های مرتبط برای داوطلبان ورود به دوره کارشناسی ارشد، به انجام مطالعات و بررسی‌های بیشتر، موکول شده است.

مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی عنوان کرد که این دفتر مرجع تصمیم‌گیری درباره آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها نیست و تصمیمات مقتضی در خصوص اجرای مصوبه «شورای سنجش و پذیرش دانشجو در تحصیلات تکمیلی» پس از انجام بررسی‌های کارشناسی در سطح کارگروه‌های تخصصی و طرح و تصویب در شورای گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی اتخاذ خواهد شد.

وی در ادامه اظهار کرد: نامه‌ای که از طرف اداره‌کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی این وزارت برای کارگروه‌های تخصصی دانشگاه‌ها ارسال شده است، در ادامه و تبیین مواد مصوبه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در سال ۹۷ بوده که حوزه معاونت آموزشی را موظف کرده است ارتباط بین رشته‌ها در کارشناسی و کارشناسی ارشد را روشن کند.

مصوبه‌ای که لغو نشد

اعوجاج رفتاری وزارت علوم در موضوع پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد از رشته غیر مرتبط به همین جا ختم نشد و خاکی صدیق، معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در اظهاراتی که حکایت از عدم لغو مصوبه ممنوعیت پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد از رشته‌های غیرمرتبط داشت. وی در گفت‌وگو با شبکه خبر اعلام کرد: مصوبه‌ای لغو نشده است. مصوبه‌ای مربوط به شورای سنجش و پذیرش دانشجو در سال ۹۷ است که در آنجا ذکر شده دانش‌آموختگان رشته‌های مرتبط کارشناسی می‌توانند در کارشناسی ارشد شرکت کنند و تعیین ارتباط بین رشته‌ها و بین موضوعات کار تخصصی است و نیاز به بررسی دقیق دارد که در حوزه کاری مدیریت دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی است. نامه‌ای که مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی برای کارگروه‌های تخصصی فرستاده بود، دقیقا به همین منظور بود و در آن ذکر شده بود که این ارتباط را بررسی کنند و برای معاونان آموزشی نامه‌ای از سوی مدیر کل برنامه‌ریزی نامه‌ای رفته است که آنها هم روی این موضوع کار کنند و ببینند که رشته‌های مرتبط کدام هستند.

وی افزود: در این مصوبه سال اجرای لغو پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد از رشته‌های غیرمرتبط مشخص نشده است. بنا نبود که این مصوبه شورای سنجش و پذیرش در سال ۱۴۰۰ اجرا شود که بخواهیم آن را لغو کنیم و در نامه‌ای که برای کارگروه‌های تخصصی رفته سال اجرا مشخص نشده است و فرآیند به این صورت است که نظرات کارشناسی کارگروه‌های تخصصی و صاحب نظران حوزه آموزش و معاونان آموزشی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی گردآوری شده و بعد از تحلیل، نتایج آن به شورای ذی‌ربط منعکس می‌شود. جایی که می‌تواند مصوبه را لغو یا اجرا کند، شورایی است که آن را تصویب کرده یا شورای گسترش آموزش عالی است.

خاکی‌صدیق درحالی این مصوبه را نیازمند ارتباط و بررسی بین‌رشته‌ای می‌خواند که بسیاری از کارشناسان و مسئولان این تصمیم وزارت علوم را حذف مستقیم مطالعات بین‌رشته‌ای می‌دانند.

بیشتر بخوانید

حذف رشته‌های میان رشته‌ای ظلم به کشور است

لغو پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد از رشته‌های غیرمرتبط یک عقب‌گرد علمی است

حذف علوم بین‌رشته‌ای و توقف در مرزهای دانش

برخی تحلیل‌گران و کارشناسان معتقدند که ممنوعیت تغییر رشته دانشگاهی در مقطع تحصیلات تکمیلی علاوه بر آنکه به نوعی تضییع حقوق شهروندی در انتخاب مسیرهای رشد فردی و کسب دانش منجر می‌شود یک اشکال اساسی دیگر هم دارد و آن توقف در مرزهای دانش است.

امروزه بیشترین رشد دانش و گسترش مرزهای آن در شرایط امکان مواجهه و ترکیب علوم با سایر رشته‌های علمی و بهره‌گیری از دستاوردهای آنها رقم می‌خورد. استفاده از دستاوردهای علوم انسانی در علوم مهندسی و بالعکس بهره‌گیری از دانش مهندسی در مطالعات علوم انسانی امری رایج و توصیه شده در دانشگاه‌های جهان است. رشته‌های تحصیلی و علومی که به interdisciplinary مشهور هستند.

مثلا در university of florida یا auburn university در سال ۲۰۱۷ بیش از ۱۰۰ هزار نفر در علوم بین‌رشته‌ای مدرک گرفته‌اند.

جالب‌تر اینکه در university at montgomery امکان tailoring یعنی انتخاب و ترکیب رشته‌های متشکل از بسته‌های درسی بین رشته‌ای به صورت اختصاصی برای هر دانشجو فراهم است تا آنها به هر آنچه که می‌خواهند، مفید می‌دانند و هدف‌گذاری می‌کنند برسند.

نکته جالب دیگر ابداع رشته‌هایی از علوم انسانی با بهره‌گیری از علوم مهندسی است مانند: مهندسی سیاست‌گذاری عمومی و محاسبات، مهندسی سیاسی و ... .

به عنوان مثال دانشجویان در مهندسی سیاست‌گذاری عمومی دروس استفاده از مهندسی، علوم کامپیوتر، ریاضیات و علوم طبیعی برای حل مسائل در سیاستگذاری عمومی و همچنین اصول و روش‌هایی برای فرموله کردن سیاست‌گذاری عمومی، تصمیم‌سازی برای سیاست‌گذاری عمومی، مدل‌سازی سیاست‌گذاری عمومی، بهینه‌سازی عددی سیاست‌گذاری عمومی، دانش مهندسی و ریاضی و ... را می‌گذرانند.

یا می‌توان رشته اقتصاد رفتاری را مثال زد که ترکیبی از علوم اقتصادی، روانشناسی اجتماعی و جامعه‌شناسی است و در سیاست‌گذاری عمومی نقش مهمی دارد.

با این وصف و در نبود علوم بین‌رشته‌ای در ایران، تلاش وزارت علوم برای قطع حداقل‌ ارتباط‌ها بین رشته‌های تحصیلی مختلف چیزی جز غفلت از تحولات روز دنیا و ناکارآمدسازی سیستم آموزشی را به ذهن متبادر نمی‌سازد، موضوعی که از جذابیت علمی آموزش عالی ایران کاسته و در سال‌ها و به ویژه ماه‌های گذشته خروج بسیاری از دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی از کشور را به دنبال داشته است.

انتهای پیام/۴۱۶۲/