بومی‌سازی دستگاه طیف‌سنج تحرک یونی/ دانش‌بنیان‌ها تحریم را دور زدند

گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، طیف‌سنج تحرک یونی ابزاری آزمایشگاهی برای آنالیز کمی و کیفی مواد شیمیایی است که با نام دستگاه تجزیه و تحلیل نیز شناخته می‌شود. این ابزار قادر به ارزیابی و اندازه‌گیری انواع مواد شیمیایی در محیط‌های مختلف است، برای مثال می‌تواند وجود مواد منفجره، مواد مخدر، داروهای مختلف، باقی‌مانده سموم کشاورزی، آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر مواد آلاینده را در محیط شناسایی کند.

طیف‌سنج تحرک یونی یکی از نخستین کالاهای تحریمی بود چراکه در آنالیز مواد منفجره و گازهای شیمیایی به کار می‌رود. حال یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی موفق به طراحی و ساخت این ابزار کمکی شده است. این شرکت دانش‌بنیان که در سال ۱۳۹۳ تأسیس شده انواع طیف‌سنج تحرک یونی با منابع یونیزاسیون مختلف تولید می‌کند. دستگاه ایران‌ساخت حساسیت و دقت تشخیص بالایی در حد پیکوگرم (۱۰ به توان منفی ۱۲) دارد و می‌تواند مقادیر ناچیزی از انواع مواد شیمیایی را در محیط شناسایی کند.

بیشتر بخوانید:

کنترل کیفی داروهای زیستی با کیت‌های ایرانی

اارئه خدمات مرکز داده به کسب‌وکارهای آنلاین

رسوخ قدرت علم ایرانی در صنایع

از دستگاه طیف‌سنج تحرک یونی در آزمایشگاه‌های کنترل کیفی، آزمایشگاه‌های پژوهشی، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی استفاده می‌شود. این دستگاه همچنین در صنایع شیمیایی، مواد غذایی و کشاورزی برای کنترل کیفی محصولات کاربرد دارد. با استفاده از این ابزار می‌توان غلظت محصولات نانویی را نیز اندازه‌گیری کرد، درواقع ابزاری کمکی برای کنترل و نظارت بر پروسه تولید نانومواد است.

اساس کار طیف‌سنج تحرک یونی

به گفته محمدتقی جعفری، مدیرعامل شرکت سازنده این دستگاه؛ طیف‌سنج تحرک یونی شبیه به طیف‌سنج جرمی کار می‌کند با این تفاوت که نیازی به سیستم خلأ ندارد. طیف‌سنجی جرمی یکی از روش‌های طیف‌سنجی است که شامل جداسازی یون‌های یک یا چند اتمی بر پایه تابعی از نسبت جرم به بار است. طیف‌سنج تحرک یونی برای شناسایی و اندازه‌گیری ترکیبات شیمیایی در یک محیط استفاده می‌شود. برای مثال وقتی یک ماده دارویی وارد این دستگاه می‌شود، بر اثر حرارت به بخار تبدیل شده و مولکول‌های دارو در حالت گازی به سوی منبع یونش هدایت می‌شوند.

منبع یونش در طیف‌سنج تحرک یونی، تخلیه کروناست، نمونه دارو در این بخش یونیزه شده و سلول‌های طیف‌سنج تحرک یونی عملیات آشکارسازی را روی آن انجام می‌دهند که در نتیجه آن سیگنالی تولید می‌شود. این سیگنال توسط یک کامپیوتر ردیابی شده و با توجه به شدت آن، غلظت ترکیب شیمیایی مشخص می‌شود. هر چه غلظت ترکیب شیمیایی مورد نظر بیشتر باشد، سیگنال نیز قوی‌تر است.

پدیده تخلیه کرونا چیست؟

وقتی گرادیان (میدان برداری) ولتاژ در سطح یک هادی بیش از شدت دی‌الکتریک هوای اطراف هادی شود، منجر به یونیزه شدن هوای اطراف هادی می‌شود. اگر گرادیان ولتاژ بیش از ۳ کیلو ولت بر میلی‌متر باشد، پدیده کرونا شکل می‌گیرد. در این حالت میدان الکتریکی در نزدیکی ماده رسانا می‌تواند به حدی متمرکز شود که هوای مجاور خود را یونیزه کند. این امر منجر به تخلیه جزئی انرژی الکتریکی می‌شود که پدیده تخلیه کرونا نام دارد.

مزایای طیف‌سنج تحرک یونی ایران‌ساخت چیست؟

در طیف‌سنج تحرک یونی ایران‌ساخت از هر دو یون مثبت و منفی تخلیه کرونا استفاده می‌شود. این در حالی است که در نمونه‌های خارجی از منبع یونش رادیواکتیو استفاده می‌شود که برای انسان مضر است و در صورت به‌کارگیری منبع تخلیه کرونا نیز تنها از یون مثبت آن استفاده می‌شود چراکه دانش استفاده از یون منفی کرونا را ندارند. قیمت نمونه خارجی بین ۵۰ تا ۶۰ هزار دلار است که تقریبا یک و نیم میلیارد تومان می‌شود، این در حالی است که نمونه ایران‌ساخت ۵۰۰ تا ۶۰۰ دلار قیمت دارد.

تمامی قطعات مورد نیاز برای ساخت این طیف‌سنج تحرک یونی در کشور تولید می‌شود و این ابزار کمکی به طور کامل بومی‌سازی شده است. بنابراین خدمات پس از فروش، تعمیر قطعات و نگهداری به راحتی در دسترس مشتریان قرار دارد. علاوه‌بر این شرکت دانش‌بنیان، یک شرکت داخلی دیگر نیز دستگاه طیف‌سنج تحرک یونی تولید می‌کند با این حال محصول دانش‌بنیان مزایای قابل‌توجهی در مقایسه با دیگر نمونه داخلی دارد. طیف‌سنج تحرک یونی دانش‌بنیان توانایی شناسایی طیف گسترده‌تری از ترکیبات شیمیایی را دارد و از حساسیت و دقت تشخیص بالایی برخوردار است.

این شرکت دانش‌بنیان انواع طیف‌سنج تحرک یونی با منابع یونیزاسیون مختلف از جمله تخلیه کرونا، الکترواسپری و پلاسمای سرد تولید می‌کند. این دستگاه‌ها قابلیت اتصال به دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی و مایع را دارند که درنتیجه دستگاهی با قدرت جداسازی و اندازه‌گیری مواد شیمیایی بسیار قوی ایجاد می‌شود. دستگاه کروماتوگرافی یا سوانگاری روشی برای جداسازی اجزای یک مخلوط در علم شیمی است.

انتهای پیام/۴۰۲۱/پ