حل مشکلات حوزه زنان و خانواده با ورود علمی و پرهیز از کار غیراصولی

گروه استان‌های خبرگزاری آنا، حسین عقابی؛ دانشگاه آزاد اسلامی دفتر امور زنان و خانواده را ۲۷ شهریور ۱۳۹۷ -که تا قبل از آن با عنوان «شورای زنان فرهیخته» فعالیت داشت- تشکیل داد و نفیسه فیاض‌بخش با حکم دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه به‌عنوان مشاور ریاست دانشگاه در امور زنان و خانواده و رئیس کارگروه ویژه این امور منصوب شد تا دانشگاه با هدف تبیین جایگاه شایسته زن تراز اسلام در راستای پیشبرد منویات مقام معظم رهبری مبنی بر حفظ و تقویت بنیان خانواده برای هدایت و حمایت از سرمایه‌های ارزشمند گامی مؤثر و سازنده بردارد.

دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی چهار هدف عمده؛ مسئله‌شناسی زنان در جامعه ایران، پژوهش در حوزه زنان و خانواده، تربیت کادر بانوان متخصص و مورد نیاز جامعه در راستای تحقق دانشگاه اسلامی و توسعه و تعالی کشور و تبیین وضعیت زنان ایرانی و تحولات آینده را دنبال می‌کند و در چشم‌اندازی ۵ ساله وظایف و اهداف خود را بر مبنای آموزه‌های اسلامی و با توجه به راهبرد سند دانشگاه اسلامی پایه‌گذاری کرده و بر همین اساس به‌دنبال بازیابی هویت و جایگاه اصلی یک زن تراز اسلام در ابعاد مختلف فردی، خانوادگی، معنوی، اجتماعی و علمی بوده و از طرف دیگر وظایف اصلی یک زن را به‌عنوان کانون حیاتبخش جامعه فراموش نکرده است.

نفیسه فیاض‌بخش مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در امور زنان و خانواده و رئیس کارگروه ویژه این امور هم سال گذشته به‌منظور برداشتن گام‌های مؤثر در زمینه زن و خانواده، نمایندگان استان‌های دانشگاه آزاد اسلامی را به‌عنوان مسئول دفتر امور زنان و خانواده در هر استان منصوب کرد.

بیشتر بخوانید:

قانون‌های نانوشته؛ چالشی در مسیر حوزه زنان و خانواده

تجمل‌گرایی از مصائب امروز خانواده‌های ایرانی است

۶ آسیب اساسی حوزه زنان و خانواده

نبود خودباوری و اعتمادبه‌نفس مقابل مسئولیت‌های اجتماعی در زنان

خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا به‌منظور پیگیری اهداف دفاتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی در استان‌ها و تشریح ظرفیت‌ها و فعالیت‌های حوزه زنان و خانواده با مسئولان مربوط گفت‌وگو کرده است که در این سلسله گفت‌وگوها و در این شماره گفت‌وگو با فاطمه حاجیلویی مسئول دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز را می‌خوانیم.

آنا: آسیب‌ها و چالش‌های حوزه زنان و خانواده در جامعه کنونی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

حاجیلویی: نخستین آسیبی که می‌توان در حوزه زنان و خانواده از آن نام برد، هویت گم‌شده‌ زن مسلمان بوده که با وجود جایگاه والای زن و خانواده در اسلام در جامعه به‌صورت کامل و درست محقق نشده در صورتی که در قانون اساسی جمهوری اسلامی به کرامت و شخصیت انسان تأکید و در بند ۶ اصل دوم این قانون، ایمان به کرامت و ارزش والای انسانی و آزادی توأم با مسئولیت او در برابر خداوند به‌عنوان یکی از پایه‌های نظام جمهوری اسلامی شمرده شده است. این توجه و تأکید درباره زنان، دوچندان بوده و قانون در موارد متعددی بر پاسداشت شخصیت انسانی زن و رشد او تأکید کرده است.

در بخشی از مقدمه قانون اساسی، پس از معرفی خانواده به‌عنوان «واحد بنیادین جامعه و کانون رشد و تعالی انسان» درباره شخصیت انسانی زن آمده است: «زن در چنین برداشتی از واحد خانواده از حالت(شیء بودن) و یا (ابزار کار بودن) در خدمت اشاعه مصرف‌زدگی و استثمار خارج شده و با بازیافتن وظیفه خطیر و پرارج مادری در پرورش انسان‌های مکتبی، پیشاهنگ و خود همرزم مردان در میدان‌های فعال حیات است و در نتیجه، پذیرای مسئولیتی خطیرتر و در دیدگاه اسلامی برخوردار از ارزش و کرامتی والاتر خواهد بود.

دفتر امور زنان و خانواده استان البرز با تشکیل مدرسه تعالی زن و خانواده ایرانی در پی شناسایی و پرداختن به مسائل حوزه زنان و خانواده در سطح نخبگان، استادان و بخشی از سیاست‌گذاران و فعالان حوزه زن و خانواده است.در اصل بیست و یکم قانون اساسی نیز آمده است که دولت موظف است حقوق زن را در همه جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین و زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او را ایجاد کند این در حالی است که در این چند دهه با سیاست‌گذاری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها، قانون‌گذاری‌ها و اقدامات اجرایی مرتبط با زنان را نتوانسته‌ایم به‌گونه‌ای سامان دهیم که کرامت و ارزش انسانی زن و خانواده را آن‌گونه که قانون اساسی جمهوری خواسته، محقق کنیم.

تلاش‌های زیادی برای ارتقای شخصیت فردی و جایگاه اجتماعی زنان در نظام جمهوری اسلامی صورت گرفته و رشد و پیشرفت فوق‌العاده زنان در جهات علمی، اجتماعی و ... بعد از انقلاب و عبور از دوران سیاه رژیم پهلوی را نمی‌توان نادیده گرفت؛ اما با رسیدن به زن و خانواده در تراز انقلاب اسلامی فاصله بسیار زیادی داریم. یکی مهم‌ترین چالش‌ها و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی در حوزه زن و خانواده این است که هویت متزلزل بسیاری از دختران و زنان جوانی که محصول دستگاه‌های آموزشی هستند، درک درستی از هویت زن مسلمان و مقام و منزلت زن در اسلام ندارند و با هجمه رسانه‌های غربی فقط به عرضه مد و آرایش و جاذبه‌های جنسی روی آورده‌اند.

چالش دیگر اینکه سیستم آموزشی در تربیت صحیح و عقلانی غیرمقلد ناموفق بوده و نتوانسته سبک زندگی اسلامی درست و متناسب با زمانه و طبع مخاطب را معرفی کند. الگوی معرفی‌شده در اکثر سریال‌های تلویزیونی و یا سینما و یا حتی برنامه‌های خاص کودکان در تضاد با فرهنگ درست اسلامی و از ارائه چهره موفق از زن مسلمان ایرانی و خانواده متعالی عاجز بوده و موج مخرب الگوسازی هنرپیشگان، خوانندگان و تبدیل آنها به ستاره‌های محبوب نسل جوان نیز مزید بر علت است.

از مشکلات دیگر در عرصه اجتماعی به‌ویژه در استان البرز با مهاجرپذیر بودن و وجود زندان‌های متعدد در آن که خانواده زندانیان را به این استان می‌کشد، مشکل بسیاری از زنان سرپرست خانوار است که به مشاغل سخت و طاقت‌فرسا یا مشاغلی که تناسبی با شأن انسانی آنها ندارد، روی آورده‌اند. از دیگر مسائل، امیدآفرینی در مادران و دختران بوده که باید در راستای ارتقای کیفیت زندگی دختران و زنان به‌ویژه تفریح مناسب و مفید برای اوقات فراغت فضاهای مناسب و با ایده‌هایی نو و جذاب در این حوزه فعالیت کرد.

موضوع فرزندآوری و بحران جمعیت به عنوان بحران کنونی کشور، رابطه مستقیم با برنامه‌ریزی در سلامت و فضای فرهنگی و رفاهی بانوان دارد که باید در راستای آماده‌سازی بستر آرام و ایمن برای مادری در ارگان‌ها و گروه‌های مختلف برنامه‌ریزی کرد و این امر همت همگانی سازمان‌های دولتی و غیردولتی برای حمایت مالی و غیرمالی بانوان و مادران را به دنبال دارد. بالارفتن سن ازدواج و آمار فزاینده طلاق در کشور و به‌ویژه در استان البرز مسئله نگران‌کننده‌ای بوده که باید برای کنترل و کاهش آن برنامه‌ریزی جدی صورت پذیرد.

لحاظ‌نشدن دیدگاه برنامه‌ریزی جنسیتی مبتنی بر نگرش‌های دینی و خلأهای قانونی، نبود برنامه‌ریزی تربیتی متناسب دختران در سیستم آموزشی که به بحران هویت در دختران ختم شده و نقش‌پذیری مسئولیت‌های زنانه مانند همسری و مادری را دچارِ مخاطره کرده، نبود شناخت درست سیاست‌گذاران فرهنگی از قواعد و ضوابط فعالیت در حیطه زنان که باعث ناکارآمدی برنامه‌ای فرهنگی در حوزه زنان شده، نبود توجه به مشکلات زنان در تجمیع نقش مادری و مسئولیت‌های اجتماعی که باعث ایجاد سختی‌هایی شده و فعالیت صحیح اجتماعی یا مادری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، نبود توجه به سوء استفاده‌های سیاسی از موقعیت زنان در کشور که باعث بروز مشکلات عدیده سرمایه‌گذاری دشمن در این ناحیه شده، نبود تقویت نقش زنان در توسعه تربیت دینی و انقلابی در کشور و مبارزه با تهاجم فرهنگی رسانه‌ها و نبود توجه به نقش فوق‌العاده زنان در اقتصاد مقاومتی و احیای مشاغل بومی باعث تضییع حقوق بانوان و ناموفق بودن برنامه‌ها در حیطه‌های مختلف می‌شود.

آنا: راهکارها و پیشنهادهای شما برای رفع مشکلات و معضلات حوزه زنان و خانواده چیست؟

حاجیلویی: مهم‌ترین راهکار برای رفع مشکلات و معضلات حوزه زنان خانواده ورود علمی و کارشناسانه و پرهیز از کار غیراصولی در این حوزه است. ورود به مباحث زنان به‌صورت علمی و دقیق در برنامه‌ریزی‌های عمومی و فرهنگی و ... کشور، برنامه‌ریزی درست برای جلب مشارکت صحیح زنان و جلوگیری از سوءاستفاده در این حوزه، ورود علمی و کارشناسانه برای شناخت و کنترل برنامه‌ریزی‌های تهاجمی در مباحث زنان و خانواده به‌ویژه در حیطه رسانه، الگوسازی صحیح برای کودکان و نوجوانان در بحث زنان و خانواده، تکریم هرچه بیشتر مقام مادری و بالابردن ارزش آن در جامعه و برنامه‌ریزی برای بسترسازی فرزندآوری در ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف با ایجاد قوانین و منافع از دیگر راهکارهای رفع مشکلات حوزه زنان و خانواده است.

آنا: درباره ظرفیت زنان و خانواده در استان البرز و نقش دانشگاه آزاد اسلامی بگویید.

حاجیلویی: اصلی‌ترین ظرفیت استان البرز وجود تعداد قابل توجه بانوان فرهیخته دارای تخصص و انگیزه و علاقه‌مند برای شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در استان بوده که اگر به‌صورت منظم و علمی به‌ویژه اندیشکده‌ای ساماندهی شوند، می‌توانند بسیاری از مشکلات استان در حیطه‌های مختلف را حل کنند. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج با تعداد زیاد دانشجو و هیئت علمی خانم ظرفیت بسیار خوبی برای برنامه‌ریزی امور مختلف در حوزه زنان و خانواده را داراست.

آنا: برنامه‌های دفتر امور زنان و خانواده استان البرز را برشمارید.

حاجیلویی: دفتر امور زنان و خانواده استان البرز با وجود شورای علمی به‌صورت اندیشکده مطالعات راهبردی زنان و خانواده استان البرز و با تشکیل مدرسه تعالی زن و خانواده ایرانی در پی شناسایی و پرداختن به مسائل حوزه زنان و خانواده در سطح نخبگان، استادان و بخشی از سیاست‌گذاران و فعالان حوزه زن و خانواده است. هر فصل حداقل یک رویداد مسئله محور به‌صورت دوره برنامه‌ریزی می‌شود. هدف این مدرسه توانمندسازی فعالان حوزه زنان و خانواده و ارتقای سطح تصمیم‌گیری در این حوزه در سطح استان و کشور است.

برای آشنایی با نحوه کار به‌صورت اندیشکده‌ای -که در واقع فعالیت علمی ناظر به حل مسئله در اجتماع است- در کشور برنامه‌ریزی شود و دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی در هر استان در قالب اندیشکده فعالیت کند.موضوع بحران جمعیت ازجمله بحث‌های مورد توجه و برنامه فصلی سال قبل بوده‌ که با حضور استادان مطرح کشوری و فرهیختگان از استان‌های مختلف برگزار و انعکاس خوبی داشت. موضوع عفاف و حجاب که در قالب دوره بهداشت گفت‌وگو و روابط اجتماعی به‌صورت مجازی برگزار شد و مشکلات این حوزه با نگاهی جدید و مسئله‌محور مورد کنکاش قرار گرفت و به شبهات این حوزه به‌صورت کاملاً علمی پرداخته شد.

پنج کارگروه علمی با حضور استادان شکل گرفته است که مسائل حوزه زنان و خانواده شناسایی و به‌صورت طرح در جلسات شورای علمی مطرح و پیگیری می‌شود. ازجمله طرح‌های پیش رو آموزش سواد رسانه در خانواده بوده که در حال پیگیری است.

آنا: رویکردهای مدنظر دفتر امور زنان و خانواده در دانشگاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

حاجیلویی: رویکردهای مدنظر دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی رویکردی کاملاً علمی و مسئله شناسانه بوده و رویکرد بسیار مطلوبی است که می‌تواند مشکلات را به‌صورت ریشه‌ای و علمی حل کند.

آنا: ارزیابی شما از طرح تعالی درس دانش خانواده در دانشگاه آزاد اسلامی چیست؟

حاجیلویی: طرح تعالی درس دانش خانواده طرح بسیار خوبی است که می‌تواند دانشجویان را در مسیر درستی برای تشکیل خانواده و مدیریت صحیح زندگی خود قرار دهد و لازمه آن همکاری و هماهنگی مسئولیت‌های مختلف در دانشگاه است.

آنا: نقش دانشگاه آزاد اسلامی در بالابردن سطح علمی زنان جامعه چگونه بوده است؟

حاجیلویی: آمار دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی و بالاتربودن تعداد دانشجویان خانم در مقایسه با دانشجویان آقا، نقش این دانشگاه را در افزایش سطح علمی زنان تأیید می‌کند به‌ویژه که توانسته تحصیل زنان را در شهر بومی خود افراد محقق کرد و این امر باعث شده با وجود کم شدن دانشجو، دانشگاه آزاد اسلامی همچنان بتواند جایگاه خود را حفظ کند و در عرصه‌های مختلف بدرخشد.

آنا: استفاده از فضای مجازی تا چه اندازه در حیطه فعالیت زنان و خانواده مؤثر بوده و هست؟

حاجیلویی: دانشگاه آزاد اسلامی از همان آغاز بیماری کرونا توانست زیرساخت‌های آموزش مجازی را برای دانشجویان فراهم کند. فضای مجازی در واقع فرصت‌ها و ظرفیت‌های خوبی را در اختیار فضای علمی قرار داد که آموزش مجازی گام نخست در این مسیر است. دفتر امور زنان و خانواده استان البرز از آغاز فعالیت، جلسات شورای علمی متشکل از استادان رشته‌های مختلف را در این فضا تشکیل داد و توانست با تأسیس مدرسه تعالی زن و خانواده ایرانی در برنامه‌های مجازی، فصلی کارشناسی شده ناظر به مسئله‌های این حوزه با حضور استادان باتجربه را برنامه‌ریزی کند و مخاطبان در استان‌های دیگر توانستند با توجه به ظرفیت فضای مجازی از این برنامه‌ها استفاده کنند.

آنا: و کلام آخر....

حاجیلویی: دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز فعالیت خود در حوزه زن و خانواده را به‌صورت اندیشکده‌ای انجام می‌دهد که به نظر باعث شده به‌صورت مسئله‌شناسی و علمی کارها دنبال شود. پیشنهاد می‌کنم برای آشنایی با نحوه کار به‌صورت اندیشکده‌ای که در واقع فعالیت علمی ناظر به حل مسئله در اجتماع است در کشور برنامه‌ریزی شود و دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی در هر استان در قالب اندیشکده فعالیت کند.

انتهای پیام/۴۱۲۱/4062/