رفع مشکل کمبود محیط‌بانان با اینترنت اشیاء/ فناوری ایرانی مسئول حفاظت از پارک ملی گستان می‌شود

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا- علیرضا باجلان؛ جنگل‌ها از جمله مهم‌ترین منابع طبیعی در تمامی کشورهای دنیا هستند و وجود آن‌ها تأثیر زیادی بر پایداری اکوسیستم کره زمین دارد. دولت‌ها برای حفاظت از این منابع ارزشمند برخی از مناطق جنگلی را به عنوان پارک ملی حفاظت شده اعلام کرده و محدودیت‌های زیادی را برای تردد و سکونت در این نواحی اهمال می‌کنند. در حقیقت با اجرای چنین طرح‌هایی تلاش می‌شود تا از آسیب رسیدن به زندگی گیاهان و جانداران ساکن مناطق جنگلی جلوگیری شود.

بیشتر بخوانید:

شناسایی تولیدکنندگان توانمند ایرانی، اولین گام برای حمایت از گوشی‌های داخلی

یکی از تهدیدات بالقوه‌ای که همواره جنگل‌ها را در معرض نابودی قرار می‌دهند آتش‌سوزی است. هرساله بخش زیادی از پوشش گیاهی نقاط مختلف دنیا به دلیل آتش‌سوزی آسیب دیده و دچار صدمات جبران‌ناپذیری می‌شود. توسعه چشمگیر فناوری در چند دهه گذشته این امکان را برای مهندسان فراهم ساخته است که از دستگاه‌های پیشرفته برای حفاظت از جنگل‌ها استفاده کنند. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای جلوگیری از آتش‌سوزی گسترده در پارک ملی گلستان پروژه پایش هوشمند آتش‌سوزی را راه‌اندازی و در این پارک اجرا کرده است. در همین راستا با محمد احمدی مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان گلستان گفت‌وگو کردیم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مشاهده می‌کنید:

آنا: لطفاً توضیحاتی را در خصوص پروژه پایش هوشمند آتش‌سوزی در پارک ملی گلستان با اینترنت اشیاء را بیان کنید.

احمدی: در حال حاضر فرایند اجرایی پروژه رصد هوشمند آتش‌سوزی در پارک ملی گلستان به پایان رسیده است. یعنی وزارت ارتباطات می‌کوشد تا هرچه زودتر تجهیزات خود در خصوص پایش جنگل را در اختیار سازمان محیط زیست بگذارد. پارک ملی گلستان بیش از ۱ هزار هکتار مساحت دارد و سطحی که تحت کنترل این پروژه قرار می‌گیرد کمتر از ۱۰۰ هکتار است. یعنی نباید تصور کرد که تمامی پارک تحت پوشش این اینترنت اشیاء قرار گرفته است.

به‌کارگیری فناوری اینترنت اشیاء برای حفاظت از جنگل

هدف وزارت ارتباطات از ورود به چنین پروژه‌ای استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی در بخش‌ها و حوزه‌ها مختلف است. در واقع این مجموعه می‌خواهد به نوعی کاربرد فناوری‌های هوشمند در حفاظت از عرصه‌های طبیعی و محیط زیستی کشور را نشان دهد. امروز واژه‌هایی نظیر شهر هوشمند، سرزمین هوشمند و حمل‌ونقل هوشمند زیاد شنیده می‌شود و همین موضوع نشان دهنده اهمیت استفاده از فناوری در تمامی حوزه‌های مرتبط با زندگی انسان‌ها و سایر موجودات ساکن کره زمین است. اعتبار اولیه پروژه پایش هوشمند پارک ملی گلستان با به‌کارگیری اینترنت اشیاء از سوی وزارت ارتباطات تأمین شد و تلاش کردیم تا نتیجه نهایی الگویی برای حفاظت از منابع طبیعی در سراسر کشور باشد.

در اصل این پروژه طرحی پایلوت محسوب می‌شود و در جریان آن از فناوری‌های پیشرفته ایرانی و غیرایرانی استفاده شده است. موضوعاتی نظیر تعدد پیمانکاران و تجهیزات قابل استفاده موجب شده مقداری در خصوص یکپارچه‌سازی تمامی امکانات نصب شده در پارک مشکل ایجاد شود ولی نتیجه نهایی نشان داده که ارزش تمامی این سختی‌ها را داشته است.

آنا: دقیقاً قرار است چه استفاده‌ای از فناوری اینترنت اشیاء در پروژه پایش هوشمند پارک ملی گلستان انجام شود؟

احمدی: در این پروژه ۲ شبکه وجود دارد. یکی از این دو شبکه سیستم کنترل(مانیتورینگ) به وسیله دوربین‌هاست. دو دسته دوربین حرارتی و تصویری در این سیستم استفاده می‌شود. این دوربین‌ها در بازه‌های زمانی مشخص می‌چرخند و محدوده‌ای را که برای آن‌ها تعیین شده است رصد می‌کنند. در ۴ منطقه پارک ملی گلستان بالغ بر ۱۰۰ حسگر روی درختان نصب و معیارهای مختلفی مانند دما و رطوبت را ارزیابی می‌کنند. داده‌های جمع‌آوری شده به سرعت به سرور ارسال و با همین روش کار حفاظت از جنگل‌ها راحت‌تر می‌شود.

ارسال پیام هشدار حریق برای مأموران محیط زیست

مهندسان با تحلیل این داده‌ها به راحتی تشخیص می‌دهند که در هر منطقه از پارک ملی گلستان واقعاً حریقی شروع شده و آیا آن منطقه مستعد حریق است یا خیر؟ جمعیت مأموران سازمان محیط زیست محدود است و از همین رو نیروی انسانی کافی برای مشاهده لحظه‌به‌لحظه هر منطقه از وجود ندارد. با بهره‌گیری از تجهیزات هوشمند مناطقی که رطوبت کمی دارند شناسایی شده و کنترل بیشتری روی آن‌ها صورت می‌گیرد. در صورت بروز هرگونه حریق حسگرهای نزدیک به محل آتش‌سوزی به سرعت پیام‌ هشدارآمیزی را ارسال کرده و به این تربیت نیروهای امدادی فرصت کافی برای خاموش کردن آتش را دارند.

یکی از مزیت‌های بزرگ سیستم پایش هوشمند پارک ملی گلستان با استفاده از اینترنت اشیاء رفع نگرانی بابت کمبود تعداد محیط‌بانان است. یعنی ضمن بهره‌گیری از ظرفیت‌های این سیستم می‌توان مشکل کمبود تعداد محیط‌بانان در فضای چند صد هکتاری جنگل‌ها و پارک‌های ملی را برطرف کرد.

در هر صورت تجهیزات موجود در این پروژه منطقه کوچکی از پارک ملی گستان را پوشش داده و برای پوشش همه نواحی پارک باید امکانات زیرساختی را توسعه داد. در حال حاضر نباید این انتظار وجود داشته باشد که حسگرهای متصل به اینترنت اشیاء آتش‌سوزی در هر نقطه‌ای از پارک را تشخص دهند. پارک ملی گلستان یکی از قدیمی‌ترین و با ارزش‌ترین پارک‌های جنگلی در کشور است و نهادهای بین‌المللی نیز این پارک را به عنوان منطقه‌ای بکر و دیدنی می‌شناسند. این پارک قبل از آغاز پروژه پایش هوشمند آتش‌سوزی در هیچ زیرساخت ارتباطی نداشت اما اکنون تجهیزات پیشرفته‌ای در این منطقه نصب شده و می‌توان از آن‌ها در حوزه‌های مختلفی استفاده کرد. البته در حال حاضر نیز مشکلی نظیر عدم وجود شبکه برق در تمامی پارک وجود دارد.

آنا: زیرساختی که به آن‌ اشاره کردید دقیقاً چیست؟

احمدی: اکنون در پارک ملی گلستان چند ایستگاه انتقال داده طراحی شده که برق مورد نیاز آن‌ها از انرژی خورشیدی تأمین می‌شود. به غیر از این تجهیزات وزارت ارتباطات دستگاه‌های دیگری را نیز در پارک نصب کرده است که بسترهای لازم برای راه‌اندازی کامل سیستم پیشگیری از حریق را ایجاد می‌کند. هم اکنون سرویسی با به‌کارگیری این تجهیزات راه‌اندازی شده است که قابلیت استفاده در زمینه رصد شکارچیان و سرشماری حیوانات و توسعه گردشگری را نیز دارد. از وقتی شبکه‌های ارتباطی ایجاد شد توسعه شبکه برق‌رسانی نیز سرعت گرفت و راهداری نیز دوربین‌های کنترل سرعت را در مناطق مختلف این منطقه نصب کرد. اگر وزارت ارتباطات چنین زیرساختی در در پارک ملی گلستان ایجاد نمی‌کرد قطعاً سال‌های متمادی طول می‌کشید که سازمان محیط زیست محدودیت‌های فنی و لجستیکی برای ایجاد شبکه‌ای هوشمند را برطرف کند.

استفاده از فناوری اینترنت اشیاء برای رفع مشکل کمبود محیط‌بانان

تمامی سرویس‌های این زیرساخت به صورت رایگان در اختیار سازمان محیط زیست و سایر نهادهای مسئول قرار گرفته است. یکی از مزیت‌های بزرگ سیستم پایش هوشمند پارک ملی گلستان با استفاده از اینترنت اشیاء رفع نگرانی بابت کمبود تعداد محیط‌بانان است. یعنی ضمن بهره‌گیری از ظرفیت‌های این سیستم می‌توان مشکل کمبود تعداد محیط‌بانان در فضای چند صد هکتاری جنگل‌ها و پارک‌های ملی را برطرف کرد.

آنا: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در جریان اجرای این پروژه تا چه میزان از ظرفیت‌ شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده کرده است؟

احمدی: مجموعه‌های سهیم در این پروژه عمدتاً شرکت‌هایی دانش‌بنیان هستند و از طریق مزایده همکاری خود با وزارت ارتباطات را آغاز کردند. واحد تحقیق و توسعه یکی از این شرکت‌ها نمونه‌های اولیه حسگرها لازم برای تشخیص آتش‌سوزی را تولید و در ادامه مسیر نیز قابلیت‌های متعددی را به این حسگرها اضافه کرد. یکی دیگر از شرکت‌های دانش‌بنیان کشورمان نیز در بحث اجرا همکاری گسترده‌ای با وزارت ارتباطات کرده و مهندسان این شرکت پلتفرم مخصوصی را برای پایش هوشمند پارک ملی گستان طراحی کردند.

همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی

به واسطه انجام این پروژه همکاری‌های پیرامونی زیادی شکل گرفت و توانستیم از ظرفیت‌های داخلی به خوبی استفاده کنیم. در حقیقت مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مزیت‌های استفاده از حسگرهای ایرانی را درک کردند و هم اکنون تنها در مورد نحوه به‌کارگیری این تجهیزات اختلاف‌هایی وجود دارد. بنده تأکید زیادی بر تنوع سیستم و فناوری دارم و به همکاران خود توصیه کرده‌ام از تمامی ظرفیت شرکت‌های ایرانی استفاده شود. البته وقتی تنوع زیاد می‌شود برای یکپارچه کردن مشکلات به وجود می‌آید. تعهد وزارت ارتباطات تا یک سال بعد از اجرای کامل پروژه ادامه دارد و شرکت‌های پیمانکار طرف قرارداد با این وزارتخانه موظفند نسبت به رفع اشکال سیستم‌ها، شبکه حسگرها و تجهیزات دیگر اقدامات لازم را انجام دهند.

انتهای پیام/۴۱۴۴/