ایرادات وارد بر پرسش‌ها، عملکرد مجری و دکور مناظره/ صداوسیما ساده‌ترین شکل ممکن را برای مناظره‌ها انتخاب کرده است

به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، در روزهای اخیر شیوه برگزاری مناظره‌های تلویزیونی انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ با واکنش‌های متفاوتی از سوی کارشناسان و افکار عمومی مواجه شده است. بخش عمده‌ای از این واکنش‌ها به محتوای سخنان نامزدها و اظهارنظرهای جنجالی برخی از آنها اختصاص دارد، اما تعدادی از انتقادات نیز فراتر از این موارد، ناظر بر چگونگی اجرای این برنامه تلویزیونی است.

گردونه شانس عدالت نمی‌آورد

در همین ارتباط، محسن مهدیان، کارشناس حوزه رسانه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا با تأکید بر این که پیش از هر چیز باید هدف برگزاری یک مناظره تلویزیونی برای برگزارکنندگان و نامزدها روشن باشد افزود: در آغاز جلسات مناظره، آیاتی از قرآن کریم قرائت می‌شود که آیه ۱۸ سوره مبارکه زمر هم یکی از این آیات است. خداوند در این آیه می‌فرماید: «الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِکَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ».(کسانی که سخنان را می‌شنوند و از نیکوترین آنها پیروی می‌کنند، آنها کسانی هستند که خدا هدایتشان کرده و آنها خردمندانند.)

وی اظهار کرد: پس با در نظر گرفتن این هدف، ‌جلسه مناظره هم باید در همین راستا تعریف شود. یعنی مخاطب برنامه‌های مختلف را بشنود و بتواند انتخاب کند. این باید راهبرد اصلی بوده و سایر بخش‌ها مقدمه‌ای برای آن باشد.

مهدیان گفت: استفاده از قرعه‌کشی و گردونه شانس برای برقراری عدالت و انصاف کفایت نمی‌کند. شما باید برای برگزاری عدالت، از روش‌های مترقی‌تری در این فضا استفاده کنید و روش برگزاری مناظره را ارتقا دهید. عدالت یعنی این که مخاطب بتواند نظرات مختلف در مورد یک موضوع را کنار هم قرار داده و بعد انتخاب کند.

ایرادات وارده بر پرسش‌های مناظره

وی افزود: پرسش‌ها باید متناسب با نیاز مخاطب باشد. سؤالاتی که در این دو جلسه مناظره مطرح شد چند اشکال دارد؛ اول این که پرسش‌ها ربطی به نیاز اصلی جامعه و مخاطب ندارد. در نتیجه، نه به نامزدی رأی اضافه می‌کند و نه حتی رأیی به صندوق رأی اضافه می‌کند. کسانی که مردد هستند با دیدن مناظره‌ها به این شکل، پای صندوق نمی‌آیند و مشارکت بالا نمی رود.

این کارشناس حوزه رسانه عنوان کرد: نکته دوم این است که نامزدها به‌سادگی از پاسخ‌ دادن طفره می‌روند و برای مخاطبان هم مطالبه‌ای شکل نمی‌گیرد که چرا طفره رفت؟ چون اساساً آن سؤال برایشان اهمیتی نداشته. نکته سوم هم این است که واقعاً‌ پاسخ‌ها کلی، شعاری و بدون ورود به جزئیات بود. حرف‌های تکراری که همه می‌زنند و دوباره آنجا هم تکرار شد. وقتی که شما سؤال‌های کلی و از هر کسی هم یک سؤال می‌پرسید، مردم نمی‌توانند به‌درستی انتخاب کنند.

مهدیان با اشاره به این که برگزاری مناظره‌های دوبه‌دو با حضور یک کارشناس‌-مجری مسلط می‌توانست گزینه بهتری باشد افزود: البته مناظره تلویزیونی با همین تعداد هم می‌تواند بهینه شود، به شرط این که پرسش‌ها جزئی، دقیق و مرتبط با نیازهای محسوس مخاطب باشد. ضمن این که سؤالات باید به صورت مشترک طراحی شود. یعنی مثلاً بگویند در موضوع حجاب نگاه شما به صورت دقیق و ملموس چگونه است؟ هر کدام از نامزدها نظرشان را مطرح کنند، بعد مخاطب می‌تواند آن «قول احسن» را انتخاب کند؛ اما می‌بینیم که امکان مقایسه این نظرات فراهم نمی‌شود.

وی گفت: در این دو مناظره دیدیم که نامزد مورد پرسش هنگام پاسخگویی، در حد ۱۰ تا ۲۰ ثانیه در مورد نظر می‌داد و زمان باقی‌مانده را به موضوعات حاشیه‌ای اختصاص می‌داد. مدیریت جلسه هم از دست‌ مجری خارج شده و از سوی دیگر برای بیننده هم مهم نیست که کاندیدا در دایره موضوع حرف می‌زند یا نه، چون پرسش این قدر کلان است که از هر دری که سخن به میان بیاید، بالاخره نسبتی با سؤال پیدا می‌کند. اینجا شاید نقش‌آفرینی مجری مهم باشد تا صحبت‌ها را به مسیر اصلی هدایت کند که این اتفاق هم رقم نخورد.

مناظره مشاوران شاید مؤثرتر از نامزدها

معاون خبرگزاری فارس افزود: در این میان شاید مناظره مشاوران و نمایندگان ستادها مفیدتر باشد. یعنی در کنار مناظرات دوبه‌دو با سؤالات مشترک، مناظره مشاوران را هم باید جدی گرفت. روش‌های زیادی برای برگزاری مناظره وجود دارد اما به نظر می‌رسد صداوسیما ساده‌ترین شکل ممکن را انتخاب کرده است.

وی افزود: حتی دکور و استودیوی مناظره هم مثل محتوای جلسه، قدرت برانگیختگی در مخاطب را ندارد. این سردی را علاوه بر محتوای پرسش‌ها در دکور و چیدمان نامزدها می‌بینیم. اساس مناظره هیجان‌انگیز نیست و این یک نکته منفی به حساب می‌آید. البته باید بین ایجاد هیجان در مخاطب و رعایت ادب و اخلاق هم یک تعادل پذیرفتنی ایجاد کرد و این بیش از هر چیز وظیفه مجری است.

انتهای پیام/۴۱۰۴/پ