پژوهشگر نسخه‌شناسی در حال تصحیح و چاپ نسخه‌های خطی و دست‌نوشته‌های کهن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، احمدرضا یلمه‌ها استاد زبان و ادبیات فارسی و پژوهشگر حوزه نسخه‌شناسی و تصحیح متون ادبیات فارسی که تاکنون بیش از 100 مقاله علمی- پژوهشی و 21 جلد کتاب را در کارنامه خود به ثبت رسانده و بارها به عنوان پژوهشگر برتر علوم انسانی منطقه، استان و کشور اتنخاب شده است، در حال تصحیح نهایی و چاپ نسخه‌های خطی و دست‌نوشته‌های کهنی است که تاکنون ردپایی از چاپ و انتشار آن در بین آثار چاپ شده یافت نمی‌شود.

این آثار عبارتند از؛

مقدمه و تصحیح یوسف و زلیخا اثر میرزا معصوم خاوری کوزه کنانی:

این اثر بر پایة نسخه منحصر به فردی است که با شماره 10369 در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی موجود است. منظومه ای مشتمل بر 1675 بیت که به همراه مقدمه، تعلیقات و فهارس، با همکاری کرامت نامجو تهیه و تدوین شده است.

تصحیح مثنوی احسن المنظومه از سراینده‌ای ناشناس با تخلص پیری:

این منظومه داستان مفصلی است درباره یوسف و زلیخا پیرامون 4250 بیت که تنها نسخه خطی آن در کتابخانه مجلس شورای اسلامی محفوظ است. تاکنون دست‌نوشته‌ای از این منظومه معرفی نشده است و این اولین نسخه‌ای است که تا به حال در ایران یافت شده است؛ اثر مزبور به همراه مقدمه و حواشی با همکاری کرامت نامجو فراهم شده است.

مقدمه و تصحیح منظومه مهر و وفا از سراینده‌ای با تخلص عارف سروده976 هجری قمری:

تنها دست نوشته‌ای که از این منظومة تازه یافته (که به نام مهر و ماه نیز ثبت شده) موجود است، نسخه‌ای که با خط نستعلیق در سال 976 قمری کتابت شده و با شماره 9044 در کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود. این نسخه در 282 ورق با خط نستعلیق کتابت شده و متن اثر با دیگر منظومه‌های همنام، همچون مهر و ماه محمد حسین اسلام پناه، همخوانی ندارد و سوای آن می‌باشد.

مقدمه و تصحیح مثنوی مودت‌نامه:

این اثر مسدوده سراینده‌ای با نام میرمحمد اسماعیل‌بن یوسف ابجدی از شعرای فارسی سرای سده یازدهم هجری در سر زمین هند است که در جواب خسرو و شیرین نظامی گنجوی سروده شده است و تاکنون در غبار فراموشی و نسیان باقی مانده است. تنها دست نوشته‌ای که از این داستان باقی مانده است، نسخه‌ای است که به خط نستعلیق هندی در سال 1197 قمری در 186 برگ کتابت شده و به شماره 1195 در کتابخانة مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود. این اثر با همکاری مهدیه ولی آماده چاپ و انتشار است.

مقدمه و تصحیح گلستان ارم از هدایت‌الله نطنزی:

نام این اثر و مؤلف آن در هیچ یک از مراجع کتاب‌شناسی نیامده است و در الذریعه نیز دو گلستان ارم نام برده شده که هیچ کدام، نسخه مذکور نیست. این اثر از نویسنده‌ای با نام کامل هدایت‌الله‌بن محمود نطنزی، سده یازدهم هجری است و تنها نسخه آن با شماره 3538 در کتابخانه ملی تبریز موجود است. دست نوشته مزبور با خط نستعلیق در 104 صفحه کتابت شده و شامل یک مقدمه و دو قسم و دو نوع و دو اصل و یک خاتمه در موضوعات اخلاقی و عرفانی است.

مقدمه و تصحیح منظومه شهناز و ایاز:

این مثنوی سروده شاعری ناآشنا با تخلص مقیم است که نشانی از آن در تذکره‌ها و کتب تراجم احوال و فهارس نسخ خطی نیست. شهناز و ایاز در قالب مثنوی در سال 1095 هجری قمری سروده شده و به شاه سلیمان صفوی، معاصر سراینده تقدیم شده است. نسخه منحصر به فرد این اثر در کتابخانه مجلس شورای اسلامی محفوظ است و اساس کتاب حاضر قرار گرفته است. تصحیح مجموعه‌ای در طرز گلستان، نسخه مذکور یکی از آثار نفیس و ناشناخته‌ای است که دارای هشت باب و یک مقدمه است و به تقلید گلستان سعدی تألیف شده است. تنها دست نوشته موجود این اثر که اساس کتاب حاضر است، نسخه‌ای است که با شماره 2644 در کتابخانه ملی تبریز موجود است و مشتمل بر 183برگ (366 صفحه) است.

مقدمه و تصحیح مثنوی الفت‌نامه:

منظومه‌ای است در قالب مثنوی سروده 903 هجری قمری که توسط شاعری ناآشنا با تخلص نامی سروده شده است. سراینده این اثر را به درخواست دوست و همراه خود سروده و چنانکه خود اشاره می‌کند علاوه بر شعر سرایی، در نثر کتاب‌های عالی داشته است. نسخه منحصربه‌فرد این اثر که اساس کتاب حاضر است، با شماره 3102ـ112/16 در کتابخانه آیت‌الله العظمی گلپایگانی قم محفوظ است و از نسخ متعلق به سده دوازدهم هجری قمری است.

تصحیح بلبلستان فوزی مُستاری:

اثر مزبور تقلیدی است از گلستان سعدی و شبیه بهارستان جامی و نگارستان ابن‌کمال پاشا که در شش جلد و هر جلد هشت آیینه تألیف شده است. فوزی مستاری نویسنده این اثر از نویسندگان سده دوازدهم هجری قمری و متوفی سال 1160 قمری است. تنها نسخه یافت شده از این اثر در ایران، تصویر نسخه‌ای است که با شماره 1377 در دانشگاه تهران موجود است و اصل آن در آکادمی علوم و هنرهای شهر زغرب یوگسلاوی نگهداری می‌شود.

مقدمه و تصحیح منظومه بهرام و گلندام:

این اثر منظومه‌ای است که مؤلف آن ناشناخته است و آغاز و انجام آن غیر از دیگر منظومه‌هایی است که با همین عنوان در فهرست نسخه‌های خطی منزوی (از کاتبی نیشابوری) نام برده شده و یا نسخه‌هایی از آن در کتابخانه مجلس و کتابخانه ملی تبریز موجود است. تنها دست نوشته این اثر با شماره 10419 در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است و با خط نستعلیق نسبتاً ناخوانا در 97 برگ (194 صفحه) کتابت شده است و اساس کتاب حاضر قرار گرفته است.

طور معانی، شرح مشکلات دیوان حافظ:

این اثر از مؤلفی با نام زین‌العابدین ابراهیم آبادی سده دوازدهم هجری قمری است که با نام طومار معانی نیز از آن یاد شده است و به گزارش استعارات، عبارات، معانی ابیات مشکل و اصطلاحات دیوان حافظ می‌پردازد و در سال 1118 قمری تألیف شده است. کتاب حاضر به تصحیح این اثر بر پایة سه دست نوشته موجود در ایران می‌پردازد که در مرکز مطالعات قم، کتابخانه آیت الله گلپایگانی و کتابخانه مجلس شورای اسلامی موجود و محفوظ است.

طراز معنی، شرح دیوان عرفی:

این کتاب شرح نسبتاً مختصری است بر دیوان عرفی شیرازی که به شرح و گزارش دشواری‌های اشعار عرفی می‌پردازد و توسط مؤلفی با نام قطب‌الدین فارغ (میرقطب‌الدین احمد، مشهور به داده‌خرد، فرزند سعدالدین احمد انصاری عارف، سراینده و نویسنده معروف افغانستان) در تاریخ 1093 قمری (معادل فیض بار به حروف ابجد) تألیف شده است و تنها نسخه موجود از آن، ا نوشته‌ای است که با شماره 416 (2673 عکسی) در مرکز احیاء نسخه‌های خطی قم موجود است و اساس کتاب حاضر قرار گرفته است.