تدوین چالش‌ها و نظام موضوعات ۳ برنامه علمی در استان فارس

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ مراسم رونمایی از طرح پایش آزاد (پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی) با هدف توسعه پایدار تحقیق و توسعه به‌منظور شناسایی و رفع چالش‌های کشور، اوایل آذر ۹۷ با حضور مسئولان عالی دانشگاه و جمعی از معاونان و مدیران در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.

طرح پایش آزاد ابتدا، کار خود را با ۹ برنامه علمی آغاز کرد و در ادامه تعداد برنامه‌های علمی این طرح به ۴۰ برنامه ارتقا یافت. در مدت اجرای آزمایشی این طرح، ۱۱۲ استاد، ۱۵۵ دانشجو و ۱۷۴ پژوهشگر به سامانه مراجعه و موضوعات خود را انتخاب کردند. این در حالی است که صنعتگران و متخصصان در حوزه‌های مختلف کاری می‌توانند در کنار استادان دانشگاه به‌عنوان استاد مشاور به دانشجویان و پژوهشگران کمک کنند. دانشجویان و پژوهشگران هم می‌توانند با مراجعه به این سامانه از بین هزاران عنوان موضوع تحقیقاتی در حوزه‌های مختلف که در قالب چندهزار برنامه پژوهشی ارائه می‌شود، موضوع پایان‌نامه خود را انتخاب کنند. از طرفی به گفته مسئولان دانشگاه، این سامانه به سامانه ایران‌داک نیز متصل شده است.

واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی هر استان در ادامه اجرای این طرح با همکاری دبیرخانه برنامه علمی دانشگاه موضوعات محوری خود را برای طرح پایش آزاد مشخص کردند به‌عنوان مثال یزد در منسوجات، تبریز در کفش و چرم و دریاچه ارومیه، گیلان در گردشگری، فلزات کمیاب و گرانبها در کرج و... به عنوان پیشگام مطرح شدند؛ اما دانشگاه آزاد اسلامی استان‌های سراسر کشور در طرح پایش ملزم هستند برنامه علمی خود را براساس مزیت‌محوری، تعداد هیئت علمی و سایر ظرفیت‌های موجود در هر استان آماده کرده و با تشکیل شورای راهبری در شناسایی و رفع چالش‌های کشور کمک کنند.

بیشتر بخوانید:

طرح پایش آزاد در راستای توسعه پایدار تحقیق و توسعه است

پاسخ به بیش از ۲۰ سؤال مهم درباره طرح پایش

در طرح پایش آزاد که اکنون دو سال و نیم از رونمایی آن می‌گذرد، مقرر شده واحدهای دانشگاه‌ آزاد اسلامی هر استان در یک موضوع خاص پیشران شوند. در این راستا و در دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس سه برنامه علمی با عنوان «فناوری سامانه‌های مخابراتی و الکترونیکی»، «مسکن، آینده و محیط شهری» و «صنایع شیمیایی و پلیمری» تصویب شده و چالش‌ها و نظام موضوعات آن در دست تدوین و بررسی است.

خبرنگار خبرگزاری آنا به‌منظور تشریح فعالیت‌ها و اهداف اجرای طرح پایش و چالش‌ها و نظام موضوعات تدوین‌شده در دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس با محمدرضا قائدی عضو هیئت علمی این دانشگاه و رئیس دبیرخانه برنامه علمی استان فارس گفت‌وگو کرده است که بخش نخست آن را با تعریف و اهداف طرح پایش و برنامه‌های علمی تعیین ‌شده در دانشگاه آزاد اسلامی فارس می‌خوانیم.

آنا: ابتدا تعریفی از طرح «پایش» دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشید؟

قائدی: در راستای راهبردی کردن دانشگاه آزاد اسلامی در تبدیل دانشگاه به سازمان حل مسئله و پاسخگو به نیازهای واقعی جامعه، طرح «پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی» که با نام اختصاری «پایش آزاد» شناخته می‌شود، ارائه شده است. نظام پایش آزاد به‌دنبال هدفمندکردن پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای حل چالش‌های پیچیده و چندوجهی کشور در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بر پایه یک برنامه و منظومه پژوهشی یکپارچه و با استفاده از موجودیت دانشگاه و ظرفیت اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی است، از اینرو، یک برنامه جامع و منسجم برای راهبری و هدایت ظرفیت‌های پژوهشی دانشگاه به سمت حل مسائل و چالش‌های کشور در دست تدوین است.

این برنامه با ساخت درخت دانش در حوزه‌های مسائل پیچیده کشور سعی در دستیابی به هدف غایی از پیش تعیین شده خود دارد. در این راستا، ایجاد شبکه‌های پژوهشی میان رشته‌ای با حضور پژوهشگران علوم مختلف و ایجاد تعامل و ارتباط سیستماتیک میان آنها با تمام کنشگران، ذی‌نفعان و ذی‌ربطان مسائل ملی در قالب برنامه‌ها و پروژه‌های علمی مشترک، مهم‌ترین راهبرد طرح پایش دانشگاه آزاد اسلامی است. در این طرح، موضوعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی در یک چارچوب کامل و هدفمند و ذیل زمینه‌های پژوهشی تعریف می‌شوند.

آنا: طرح پایش چگونه می‌تواند به کاربردی شدن پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان برای حل مسائل کشور کمک کند؟

قائدی: یکی از چالش‌های بسیار مهم در دانشگاه‌های آموزش‌محور، توجه نکردن به پژوهش‌های آکادمیک به نیازهای واقعی جامعه و صنعت است. نتیجه این موضوع، دو آسیب بزرگ در دانشگاه و صنعت است. از طرفی از آنجا که پژوهش‌های دانشگاهی بر اساس چالش‌های موجود در صنعت انجام نمی‌شود، فاقد ارزش کاربردی است و از طرف دیگر نیازهای علمی صنعت به دانشگاه راه نمی‌یابد تا از روش‌های ساختار یافته مورد تحقیق قرار گیرد.

متعاقب آن، مدیران عالی در دانشگاه و صنعت نمی‌توانند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مناسب را برای راهبری مجموعه خود به سمت کارآمدی تنظیم کنند. دسترسی به نقشه راه دقیق و دارای دورنمای مشخص می‌تواند مسیر معین و قابل اتکا را برای دستیابی به پژوهش‌های کاربردی در دانشگاه و تحقیق و توسعه مؤثر در صنعت و جامعه فراهم کند.

طرح پایش با هدف ایجاد تحول در پژوهش‌ها به‌منظور همسویی با نیازها، مسائل و تحولات جامعه انجام شده است. این طرح سعی در تبدیل مسائل ملی کشور به مسائل دانشگاهی و طراحی موضوعات پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکتری دارد. در این راستا تلاش می‌شود تعامل مناسبی میان جامعه و صنعت با دانشگاه برای حل مسائل کشور ایجاد شود و در عین حال استعدادها و توانمندی‌های پژوهشی استادان و دانشجویان پرورش یابد. ایجاد ارتباط میان فعالان یک حوزه علمی- صنعتی از رشته‌های مختلف می‌تواند به درک متقابل و هم‌افزایی مناسب منجر شود و دانشجویان را برای ورود به فضای کار پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه آماده کند.

 آنا: درباره برنامه‌های علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس توضیح دهید.

قائدی: سه برنامه علمی دانشگاه آزاد اسلامی فارس با عنوان فناوری سامانه‌های مخابراتی و الکترونیکی، مسکن، آینده و محیط شهری و  صنایع شیمیایی و پلیمری تصویب شده و چالش‌ها و نظام موضوعات آن در دست تدوین است.

برنامه علمی فناوری سامانه‌های مخابراتی و الکترونیکی

 امروزه زیرساخت سیستم‌های ارتباطی و مخابراتی نقش بنیادی در تحقق اهداف انقلاب چهارم صنعتی دارد؛ چنانکه در هر تجهیز به‌روز زندگی و صنعت نقش محوری را ایفا می‌کند. از این رو کسب دانش تئوری و فنی طراحی و ساخت دستگاه‌های مخابراتی یکی از لبه‌های گسترش علم و صنعت روز دنیا محسوب می‌شود.

واقعیت‌های صنعتی کشور و مقایسه با پیشرفت‌های فناورانه و صنعتی روز دنیا، صاحب‌نظران کشور را به لزوم توسعه دانش تئوری و فنی سامانه‌های مخابراتی و الکترونیکی آگاه ساخته است، آنگونه که چالش‌های پیشنهادی این برنامه علمی نشان می‌دهد در کنار سایر زمینه‌های علمی و در قالب یک ساختار میان‌رشته‌ای، این سامانه‌ها به صورت گسترده و پایه‌ای در همه اولویت‌های پژوهش و فناوری و اسناد بالادستی کشور به کار گرفته می‌شوند.

دانشگاه آزاد اسلامی با اطلاع از نیازهای جامعه و صنعت، سعی بر آن دارد تحقیقات دانشگاهی را - در کنار دستیابی به مرجعیت علمی - بر توسعه فناوری با هدف کشف نیاز و حل مشکلات کشور در راستای توسعه سامانه‌های مخابراتی و الکترونیکی متمرکز کند. در این راستا، تلاش می‌شود پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی را که به‌نحوی با مقوله این سامانه‌ها ارتباط دارند به سمت پروژه‌های مسئله‌محور و مورد تقاضای جامعه علمی و صنعتی کشور هدایت کند.

برنامه علمی صنایع شیمیایی و پلیمری

صنایع شیمیایی و پلیمری در ایران با گستره وسیعی از صنایع بالادستی مانند پالایشگاه‌ها و واحدهای پتروشیمی تا صنایع میانی و پایین‌دستی نظیر تولیدکنندگان قطعات پلاستیکی و لاستیکی، فعالیت می‌کنند؛ بهره‌وری در محصولات صنایع شیمیایی و پلیمری ارزش افزوده بالایی برای کشور دارد و سازمان‌دهی هرچه بهتر و دقیقتر این صنایع تحول بزرگی در صنایع شیمیایی و پلیمری ایجاد می‌کند، تحولاتی که این صنعت عظیم را رفته‌رفته به صنعت نخست کشور تبدیل می‌کند.

برنامه علمی صنایع شیمیایی و پلیمری دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس نه تنها تأثیر چشم‌گیری در توسعه پایدار و رشد فزاینده صنایع در سطح استان ایفا می‌کند، بلکه با نگاه صادرات‌محور نقش بسزایی در پویایی این صنایع و تولید فرصت‌های شغلی بسیاری در سطح کشور و رشد ثروت ملی بر عهده دارد.

برنامه علمی مسکن، آینده و محیط شهری

امروزه جامعه ایران با مسائل عدیده‌ای درمورد برنامه‌ریزی و توسعه پایدار شهری و افزایش کیفیت زندگی شهروندان، برنامه‌ریزی و کیفیت مسکن و محیط در شهرها و نواحی پیراشهری مواجه است. صرف نظر از انواع این مسائل، آنچه که مشکل را دوچندان کرده این است که مسئله مسکن و توسعه شهری به صورت پیش‌بینی‌ناپذیری پس از بروز، بحران‌هایی را تولید می‌کند که اکثر آنها به صورت کاملاً پنهانی در وجوه مختلف اقتصاد و جامعه مؤثر و یا بهتر بگوییم مؤثر منفی است.

 اکنون در مقوله معماری و شهرسازی، صرفاً درگیر حل بحران‌هایی هستیم که اکثراً به جای حل‌مسائل؛ آنها را هضم می‌کند، پس باید در این راستا بخشی از پژوهش‌ها صرف پیش‌بینی مسائل شود که به همین منظور برنامه علمی مسکن و محیط‌شهری دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس درصدد شناسایی مسائل و مشکلاتی است که در درون جوامع شهری و پیرامونی وجود دارد و با دید حل‌مسئله به ارائه تحقیقات در قالب پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری در این راستا می‌پردازد.

ادامه دارد....

در بخش دوم گفت‌وگو با محمدرضا قائدی عضو هیئت علمی دانشگاه و رئیس دبیرخانه برنامه علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس چالش‌ها و نظام موضوعات تدوین‌شده در سه برنامه ذکرشده تشریح خواهد شد.

انتهای پیام/۴۱۱۷/۴۰۶۲/