بودجه لازم به بخش پژوهش کشور تزریق شود | وقتی محققان آمریکایی درباره مقاله دانشجوی ایرانی میتینگ‌ برگزار می‌کنند

گروه استان‌های خبرگزاری آنا - حسین بوذری؛ جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۴۰۰ به ایستگاه هشتم خود رسید و ۲۲ استان و ۳۹ واحد دانشگاهی (استان‌های تهران، اصفهان و آذربایجان شرقی با بیشترین برگزیده) حضور پیدا کردند و پراکندگی خوبی بین برگزیدگان صورت گرفت و ۷۲۰ اثر به جشنواره ارسال شد؛ البته با حوزه‌های بررسی‌شده توسط سازمان مرکزی مانند مراکز تحقیقاتی، مراکز رشد، سراهای نوآوری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، مدارس سما و... مجموع آثار و زیرساخت‌ها به‌حدود هزار و ۹۰۰ رسید و از هفت پژوهشگر برتر و یک فناور برتر دعوت شد تا به نمایندگی از طرف دیگر برگزیدگان در مراسم اختتامیه و تجلیل حضور پیدا کنند.

کمیته داوران سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی با ترکیب بیش از ۳۰ نفر از اعضای هیئت‌ علمی و با همکاری معاونت‌های مربوط، مرحله نهایی بررسی منتخبان استان‌های دانشگاه در هشتمین جشنواره فرهیختگان را انجام دادند و افراد برتر در حوزه‌های مختلف (۷۱ برگزیده در ۲۷ محور پژوهشی و ۹ تقدیری) انتخاب شدند.

هشتمین جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان و مراسم تجلیل از برگزیدگان این جشنواره با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، اعضای هیئت رئیسه و مدیران دانشگاه عصر هفتم اردیبهشت جاری به صورت مجازی در سالن شهید مطهری سازمان مرکزی دانشگاه برگزار شد و با معرفی برگزیدگان برتر به کار خود پایان داد.

کیارش جمشیدی گوهرریزی عضو هیئت علمی گروه منابع طبیعی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد از برگزیدگان جشنواره فرهیختگان است که موفق به کسب رتبه برتر به‌عنوان رساله دکتری در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی شد.

جمشیدی گوهرریزی رساله خود را با عنوان «بررسی پروتئوم پاسخ‌دهنده به تنش شوری در پایه UCB - ۱ پسته با استفاده از روش پروتئومیکس» در جشنواره فرهیختگان شرکت داد و حائز رتبه برتر شد.

خبرنگار آنا به همین مناسبت گفت‌وگویی را با عضو هیئت علمی گروه منابع طبیعی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد ترتیب داده است که بخش نخست آن (اینجا بخوانید.) منتشر شد و بخش دوم مصاحبه آنا با وی که ادامه تشریح رساله دکتری با عنوان «بررسی پروتئوم پاسخ‌دهنده به تنش شوری در پایه UCB - ۱ پسته با استفاده از روش پروتئومیکس» است در پی می‌آید.

بیشتر بخوانید:

۵ پروتئین ناشناخته در پاسخ به تنش شوری پایه پسته شناسایی شد

آنا: از ۲۵ پروتئین مطرح شده چند پروتئین شناخته شده بود و چند پروتئین ناشناخته؟

جمشیدی گوهرریزی: از ۲۵ پروتئین، ۲۰ پروتئین شناخته شده بود و اسامی‌ آن در مقاله و پایان‌نامه وجود دارد، پنج پروتئین نیز با عملکرد ناشناخته وجود دارد که از این پروتئین‌ها می‌توان در فعالیت‌های اصلاحی گیاهان استفاده کرد؛ البته نتایج جالبی گرفتیم؛ چراکه کار را به سمت تنش سرما بردیم و مشاهده کردیم که پایه UCB۱ در مقایسه با شرایط سرما حساس است.

یکی از دوستانم در آمریکا که روی پایه‌های پسته کار می‌کرد، گفت مقاله شما درباره پروتئین‌های ناشناخته روی پایه UCB۱ دانشجویان را به این نتیجه رسانده که می‌توانند از پروتئین‌های ناشناخته در فضای اصلاحی استفاده کنند، به‌طوری‌که آمریکایی‌ها میتینگ‌هایی را در این باره برگزار کردند.

آنا: مشکلات پیش روی پژوهشگران کشورمان را چه می‌دانید؟

جمشیدی گوهرریزی: اصلی‌ترین مشکل پژوهشگران نبود بودجه تحقیقاتی است، به‌عنوان مثال زمانی پروژه من ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان هزینه داشت؛ اما دانشگاه حتی یک ریال از آن را تقبل نکرد و هیچ آزمایشگاهی در اختیار ما نگذاشت، در حالی که در راستای منافع ملی کشور گام برمی‌داشتیم و پروژه در سطح کشوری اهمیت زیادی داشت.

دانشگاه هیچ‌گونه وسایل و امکانات در اختیار ما نگذاشت و اگر همت تیم تحقیقاتی رساله دکتری‌ و خودم نبود، این پایان‌نامه به سرانجام نمی‌رسید. همان‌طور که می‌دانید دانشجویان دکتری با یک مقاله ایمپکت ۰.۲ در رشته کشاورزی از پایان‌نامه‌شان دفاع می‌کنند، دیتایی که به درد هیچ سازمانی نمی‌خورد؛ بنابراین اولاً بودجه‌های تحقیقاتی باید افزایش پیدا کند و دوم اینکه دانشگاه پشتیبان دانشجو و پژوهشگر باشد تا بتواند نتایج بسیار خوبی بگیرد.

اگر دانشگاه یا ارگان‌هایی در کشور از پژوهشگران حمایت کنند، می‌توان بسیاری از مشکلات را برطرف کرد، مانند پایه‌های مقاوم پسته‌ای که در رساله دکتری روی آن کار کردیم. از سوی دیگر می‌توان پایه‌ای تولید کرد تا مقابل تنش‌های بسیار بالای شوری، خشکی یا سرما مقاومت کند و از طریق روش‌های کلاسیک (نه حتی مولکولی)؛ اما متأسفانه هیچ‌کس حمایت نمی‌کند؛ به‌راحتی می‌شود این حمایت را کرد، همانگونه که سایر کشورها این کار را می‌کنند.

پایه UCB۱ تولید آمریکا پروژه‌ای بود که آنها از طریق تلاقی دو رقم مختلف انجام دادند و به‌راحتی یک پایه بسیار ارزشمند پسته را تولید کردند که شاید هزینه‌ای هم برای آمریکا نداشته و از این طریق آمریکا سالانه چند میلیارد دلار پسته‌های بسیار ارزشمند به دنیا صادر می‌کند. در حالی که پژوهشگران در ایران نه به منابعی دسترسی دارند و نه به کمک و حمایت. فردی سؤال نمی‌پرسد که آقا یا خانم پژوهشگر می‌توانی این کار را انجام دهی، علمش را داری؟ در حالی که حداقل ۱۶ مقاله ISI‌ در بهترین انتشارات دنیا چاپ کرده‌ام.

آنا: نمونه‌هایی از انتشارات را مثال می‌زنید؟

جمشیدی گوهرریزی: به‌عنوان مثال برای جان وایلی انسانس، تیلور ان فرانسیس، الزویر، اشپیرینگر و آکسفورد مقاله نوشتم و چاپ کردم؛ اما انگار برای کشور مهم نیست که ۱۶ مقاله دارم و اگر در آمریکا بخواهند این کارها را انجام دهند، پژوهشگر شاید چندهزار دلار بودجه بگیرد؛ اما با دست خالی و هزینه‌های خود ۱۶ مقاله را از رساله استخراج کردیم.

بودجه لازم برای فعالیت پژوهشی نداریم

بهترین ریزالت‌های دنیا را روی پایه‌های پسته به‌صورت تحقیقات انجام دادیم؛ اما دریغ از یک ریال کمک از سوی دانشگاه یا دولت و می‌توان در این مملکت کارهای باورنکردنی انجام داد، به‌طوری‌که می‌خواستیم اثر «اشعه گاما» را روی پایه‌های پسته ایرانی القا کرده و مقاومت به شوری و خشکی را بالا ببریم؛ اما این پروژه مهم برای کسی اهمیت ندارد.

آنا: جایگاه ملی، بین‌المللی و منطقه‌ای ایران در عرصه پژوهش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

جمشیدی گوهرریزی: حداقل در رشته (کشاورزی) جایگاه مناسبی نداریم و این به‌دلیل پرهزینه بودن رشته کشاورزی است، دنیا در این رشته پله‌های ترقی را طی می‌کند؛ اما متأسفانه هر روز به‌دلیل شوری آب، خاک، خشکی و ... شرایط بدتر می‌شود، در صورتی که دنیا با تغییرات محسوس محصولات خود را به‌روز کرده و عملکردش را بالا می‌برد و از طریق روش‌های اصلاحی کلاسیک به‌شدت روی این موضوع کار می‌کند و ما به هیچ عنوان جایگاه مناسبی نداریم.

آنا: برای بهبود این وضعیت چه باید کرد؟

جمشیدی گوهرریزی: ابتدا باید بودجه لازم را به بخش پژوهشی تزریق کنیم و به تحقیقات لازم بپردازیم (البته بنا به شرایط محیطی کشورمان). سال‌های اخیر آب‌ها و خاک‌ها به‌شدت شور شده‌اند و خشکی‌ها بالاتر می‌رود و منابع آب به‌شدت دچار کمبود می‌شود و با قاطعیت می‌گویم در ۱۰ سال آینده هیچ منابع آبی در این کشور نخواهد بود که بتوان به‌راحتی در موضوع کشاورزی به‌خصوص پسته کار کرد؛ چراکه با حجم آب مصرف شده در ۱۰ سال آینده آبی در هیچ منطقه‌ای از ایران نخواهد بود، در حالی که به‌راحتی می‌شد اوضاع را مدیریت و ارقام مقاوم (مانند پسته در بخش کشاورزی) تولید کرد، ارقامی که عملکرد بیشتری داشته باشند.

در رشته کشاورزی باید منابع مالی افزایش پیدا کند تا متخصصان تحقیقات را آغاز کنند. در همه ارقام گیاهی به‌راحتی می‌شود کارها را با علم اصلاح نباتات انجام داد. با این شیوه می‌توانیم جایگاه‌های خوبی به دست بیاوریم، درغیراین‌صورت به‌شدت ضربه خواهیم خورد و سال‌های آینده در حوزه کشاورزی و محصولات آن از سایر کشورها عقب خواهیم ماند.

آنا: توصیه شما برای موفقیت جوانان، دانشجویان و پژوهشگران چیست؟

جمشیدی گوهرریزی: جوانان ابتدا منافع ملی را درنظربگیرند؛ این‌جانب می‌توانستم به‌راحتی کارهایی انجام دهم که شاید منفعتی برای منافع ملی کشور نداشت و خیلی راحت‌تر می‌شد از رساله مقاله‌های بهتر درآورد و با هزینه‌های پایین‌تر کار کرد؛ اما ترجیح دادم موضوعی را کار کنم که نگرانی نخست کشور در بخش کشاورزی باشد. نخست، محصول بسیار ارزشمند و استراتژیکی مانند پسته، دوم تنش‌هایی که به‌شدت افزایش پیدا می‌کند، در صورتی که دانشجویان موضوعی را کار می‌کنند که هیچ منفعتی برای منافع ملی کشور ندارد، موضوعی که سایر کشورها بسیار بیشتر از آن سود می‌برند تا ایران.

دانشجویان کشاورزی انرژی‌شان را بر اصلاح نباتات بگذارند

دانشجویان اگر می‌خواهند پژوهش انجام دهند، ابتدا باید منافع کشور را در نظر بگیرند. بخش کشاورزی خیلی جای کار دارد؛ به‌عنوان مثال موضوع ژن پلاسمایی و رقم‌هایی از پسته را در پروژه خود مطرح کردیم؛ زیرا ایران در منطقه و در محصول پسته بارور بوده و ارقامی داریم که شاید تمام دنیا غبطه اینها را می‌خورد.

ارقام وحشی گندم ایران بسیار ارزشمند است و ژن پلاسمایی دارد که دنیا به‌شدت به‌عنوان منبع ژنتیکی به آن احتیاج دارد تا از آن در تحقیقات استفاده کنند؛ اما در کشور به‌دلایلی از این شرایط و از ژنوتیپ‌هایی که داریم، استفاده نمی‌کنیم و دانشجو روی موضوعی کار می‌کند که هیچ ربطی به کشور ندارد و هیچ کاری برای آن انجام نمی‌دهد. نتیجه و پایان کار دانشجو هم چاپ مقاله‌ای است که نتایج تحقیقات آن به ایران مربوط نمی‌شود.

باید به‌شدت از پراکنده‌کاری در فعالیت تحقیقاتی پرهیز کرد. دانشجویان پژوهشگر ابتدا باید فکر و انرژی خود را بر پیشرفت کشور به‌ویژه اصلاح نباتات و کشاورزی بگذارند؛ چراکه کشور به این موضوعات نیاز دارد نه اینکه روی پروژه‌ای هزینه و سرمایه‌گذاری کنند که سایر کشورها از نتایج آن استفاده می‌کنند و حتی ژرم پلاسم را به هر طریقی می‌تواند از ایران ببرد، در حالی که کشورمان عایدی از آن ندارد؛ بنابراین دانشجویان باید شرایط کشور و منافع خاص را مدنظر قرار دهند.

آنا: و کلام آخر...

جمشیدی گوهرریزی: مسئولان باید از پژوهشگران حمایت کنند، رساله‌ مورد مصاحبه می‌تواند به نتایج بسیار ارزشمندی ختم شود. باید در ایران یک پایه بسیار مقاوم (محصول پسته) تولید کنیم که کار ساده‌ و ارزشمندی است، کاری که آمریکایی‌ها روی پایه UCB۱ انجام دادند و ما هم می‌توانیم از طریق گرده‌افشانی‌های کنترل شده در شرایط آزمایشگاهی شبیه این کار را انجام داده و از آن بهره ببریم.

امیدوارم دولت از دانشجویان امثال من در قالب طرح تحقیقاتی دوره پُست دکتری حمایت کند یا اینکه دانشجویان بعدی این کار را به سرانجام برسانند و رقم بسیار ارزشمند تحت شرایط تنش‌های محیطی یک رقم مقاوم (محصول پسته) تولید کنند.

انتهای پیام/۴۰۷۸/۴۰۶۲/