معماری باید معطوف به تعالی انسان باشد/ اسلامی‌سازی، محور دانش معماری است

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، حیدر جهان‌بخش، رئیس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره درباره برگزاری یازدهمین دوره از برگزاری هفته معماری در این دانشگاه گفت: این دوره از «هفته معماری در دانشگاه» سوره با شعار نوسازی، به‌سازی و بازسازی برگزار شده است.

مسئولیت محور دانش معماری، اسلامی است

جهان‌بخش گفت: همه عبارات نوسازی، به‌سازی و بازسازی را تحت عنوان بازآفرینی می‌گنجانیم، یا به تعبیر بهتر احیای همه ارزش‌های اجتماعی که در گذشته وجود داشته است. ارزش‌های اجتماعی که ممکن است بسیاری از آنها به علت شرایط کنونی در معماری به فراموشی سپرده شده باشند.

رئیس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره ادامه داد: بسیاری از این ارزش‌های اجتماعی در مهندسی و معماری ما وجود داشتند و بخش عمده‌ای از آنها در عصر صفویه در مکتب اصفهان اوج گرفتند. ارزش‌هایی که هم برخاسته از نگرش‌های حاکمیت در آن دوران و هم برگرفته از نگرش‌های حکیمانه افرادی چون میرفندرسکی، جبل عاملی و شیخ بهایی بودند.

وی گفت: در افتتاحیه هفته معماری در دانشگاه سوره به دانشجویان سه محور را به عنوان محورهای مهم معماری معرفی کردیم که هر سه محور حول واژه‌ای به نام مسئولیت تعریف می‌شوند. محور اول مربوط به مسئولیت ما است. مسئولیت اصلی ما مسئولیت اجتماعی است یعنی ما نسبت به جامعه در ابعاد مختلف چه در قالب هدایت فرهنگی چه در قالب ترویج فرهنگ اسلامی مسئولیت داریم.

جهان‌بخش گفت: محور دوم، مسئولیتی است که نسبت به حرفه و تخصص معماری داریم و محور سوم هم مسئولیتی است که شخص معمار نسبت به جایگاه خود دارد. اگر فرد معمار وظیفه خود را نسبت به تخصص و حرفه خود ایفا کند به طور قطع به عنوان فردی که نسبت به جامعه ایفای نقش می‌کند، می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.

رئیس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره افزود: جالب است که معماری و شهرسازی اسلامی در گذشته هم بر روی مسئولیت اجتماعی متمرکز بود و جامعه به لحاظ ساختار فضای شهری و معماری و ویژگی‌های ارزشی آن کاملا آراسته، دارای آسایش و در مسیر رشد و تکامل انسان قرار داشت.

وی گفت: اما امروز در معماری تنها به دنبال ساختن ساختمان هستند بدون اینکه سازنده نسبت به بنا خودش را مسئول بداند، مثل این می‌ماند که به کسی غذا بدهید تا او را از گرسنگی نجات دهید اما برای شما مهم نباشد که غذا سالم است یا مسموم.

جهان‌بخش ادامه داد: آنچه از معماری و شهرسازی حکیمانه ایران در گذشته برداشت می‌شود این است که تمام معماران و حکما در قالب مسئولیت اجتماعی به ویژه خوراک فرهنگی و ارزش‌های تعالی‌بخش به آن نگاه می‌کردند و امروز وظیفه ما این است که ابعاد انسانی، اجتماعی، فرهنگی و ارزش‌های تعالی‌بخش انسانی که مصرف‌کننده فضای معماری است مد نظر قرار بدهیم چرا که نسبت به همه اجزاء مسئول هستیم.

رئیس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره گفت: آنچه که در مکتب اصفهان و معماری اسلامی دیده می‌شود مملوء از نگاه مسئولیت‌پذیری است و هیچ معماری، بنایی از خودش بر جای نگذاشته که در ده سال آینده تخریب شود و بناها دارای ماندگاری‌های ۵۰۰ -۶۰۰ ساله هستند. به عبارتی فقط مسئله ساخت بنا نبود بلکه وضعیت بنا در آینده دور، مسئولیت در قبال جامعه و آثار فرهنگی اجتماعی بنا هم مد نظر بود.

معماری باید متوجه اصل تعالی انسان باشد

وی افزود: هر اثر معماری که به ارزش‎ها و جامعه توجه نکند، جزء آثار منفی است. در معماری باید به اصل تعالی انسان به عنوان اشرف مخلوقات توجه شود. خدا در قرآن ما را امر به آبادانی و احیای زمین کرده است. اگر اثری از معمار بر جای بماند که بر زمین و جامعه اثر منفی بگذارد و یک جانبه به سمت و سویی برود که انسان را نبیند و در آن آرامش، آسایش، توجه به خداوند و تعالی وجود نداشته باشد، جزء آثار منفی است.

جهان‌بخش گفت: آنچه در مدرنیسم اهمیت دارد، تکنولوژی است و آنچه باید در بنا بدرخشد هم صنعت و تکنولوژی است، غافل از اینکه انسان در این تکنولوژی ممکن است متضرر شود چرا که مدرنیته خانه را ماشینی برای زندگی تعریف می‌کند و به این معنا است که معمار مدرن نگاه ماشینی به مکان آرامش و آسایش انسان دارد. در اسلام خانه فقط محلی برای زندگی نیست بلکه محلی برای توجه به طبیعت، خداوند، تعالی و جامعه نیز هست.

رئیس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره در ادامه گفت: برای هفته معماری ۴ بخش مطالعاتی و تحقیقاتی و پژوهشی، آموزشی، کارگاه‌های ارتقاء بینش و دانش دانشجویان و کارآفرینی در نظر گرفته شده است.

وی افزود: هدف از گنجاندن بخش کارآفرینی در هفته معماری این است که دانشجو بعد از فارغ‌التحصیلی بیکار نباشد بلکه با آموزش‌های کارآفرینی بتواند شغل مناسبی ایجاد کند. نگاه تکنولوژیک فارغ از ارزش‌های انسانی به معماری نمی‌تواند راهگشای جامعه باشد.

جهان‌بخش ادامه داد: در کل سه رویکرد در معماری وجود دارد. یک رویکرد این است که معمار هر چه مردم می‌خواهند برای آنها بسازد که به این معماری پسینی می‌گویند. رویکرد دیگر این است که معمار هر چه می‌خواهد برای مردم بسازد که به این معماری پیشینی می‌گویند. اما در معماری اسلامی هر یک از این رویکردها به تنهایی کافی نیستند، «آنچه که تو می‌خواهی ممکن است توسط آنچه که من می‌دانم تعدیل و اصلاح شود و در جهت تکامل تو رقم بخورد».

رئیس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه سوره در پایان گفت: در معماری اسلامی دنبال فضایی هستیم که ما را هم متوجه خودمان و هم متوجه جامعه، آینده، خدا و طبیعت کند و تنبه و آگاهی‌بخشی در آن وجود داشته باشد.

انتهای پیام/۴۱۰۷/