نمایشگاه کتاب سی‌وچهارم در آمپاس!/ بهار کتاب به بهار ۱۴۰۰ نمی‌رسد

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، شرایط کرونایی حاکم بر کشور و تعطیلی‌های پی‌درپی که ناخواسته بر بسیاری از رویدادها عارض شده، دامن فعالیت‌های فرهنگی و هنری را نیز گرفته و حتی بزرگترین اتفاقات این بخش از کشور را به گوشه‌ای پرت کرده و یا نهایتا تغییر ماهیت داده است.

از جمله این اتفاقات مهم و حیاتی برای چرخه اقتصادی ناشران، «نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران» است که همه‌ساله و با اردیبهشت‌ماه بر دیگر رویدادهای فرهنگی مستولی می‌شود و در همهمه گرانی کاغذ و نهایتا قیمت کتب بازهم مشتری‌های چندمیلیونی دارد؛ مخاطبانی که از سراسر کشور ولو برای دیدوبازدید و یک دورهمی جمع می‌شدند ولی این‌بار «کرونا» آن را معطل و معلق به ایده‌های نو کرده است.

چاره در راه‌میان‌بر حتی با کمی سود

ایده‌ای که باعث شد دوره سی‌وسوم پس از تاریخ‌های مکرر اعلامی برای فیزیکی برگزار شدن، در نهایت راه به سمت فضای مجازی کج کند و اتفاقی جالب را با وجود خطاها و گلایه‌های بسیار، رقم بزند. البته چاره‌ای هم جز این نبود چرا که این چنین نمایشگاه بین‌المللی با وجود برخی امتیازها قابلیت تعلیق نداشت.

از این حیث که تخفیف‌های چنددرصدی می‌تواند فضایی نسبتا مناسب برای قشر کتاب‌خوان ایجاد کند و در حین حال پس از ماه‌ها ضرردهی نسبی، روحی به پیکر نیمه‌جان صنعت نشر و کتابفروشی‌ها بدهد. این دوره متفاوت، از اول بهمن ماه آغاز و قرار بود یک هفته برپا باشد که به دلیل استقبال در چند نوبت تمدید و سرانجام در دهم بهمن به سرانجام رسید.

بنابر آمار «خانه کتاب و ادبیات ایران»؛ نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران که دوره سی‌وسوم این رویداد نیز محسوب می‌شد با فروش یک میلیون و ۲۵۴هزار و ۵۹۹ نسخه کتاب به ارزش ۶۴۰ میلیارد و ۲۵۸میلیون و ۷۷هزار و ۵۶۸ ریال شکل گرفت. همچنین در نمایشگاه ۲۲۳هزار و ۸۶۷ سفارش ثبت و در مدت زمان برگزاری این نمایشگاه، ۵۷۰ هزار و ۸۲۹ بسته از طریق پست و ۲۷هزار و ۸۰۵ بسته از طریق خود ناشر ارسال شد.

اقبال اجباری به سمت مجازی

نکته جالب اینکه عدد و رقم آمار نشان داد که ناشران از این نحوه برپایی نمایشگاه استقبال کردند؛ در این راستا و در بهمن‌ماه گذشته دوره مجازی نمایشگاه میزبان هزار و ۷۳۲ ناشر داخلی و ۱۸۰ ناشر خارجی بود که بیش از ۱۲۰ هزار عنوان کتاب را از سوی ناشران، عرضه اینترنتی کرد.

در سال جدید و همه‌گیری بیشتر این روزهای کرونا که با تاریخ‌های ثابت برگزاری نمایشگاه کتاب تهران یعنی اردیبهشت‌ماه نیز همزمان است، باید دید عاقبت دوره جدید به کجا خواهد کشید؟ البته همچنان هیچ خبر و گمانه‌زنی در این‌باره هم شنیده و یا از سمت عاملان این رویداد رسانه‌ای دیده نمی‌شود. گویا این‌بار نیز همه‌چیز در تعلیق و اما و اگر می‌گذرد.

نمایشگاه کتاب مجازی در دوره نخست نیز نقص‌هایی را در پی داشت که همین امر اعتراض ناشران را در پی داشت. از مصادیق این نقص‌ها می‌توان در کندی سایت و از دسترس خارج شدن آن و حتی تبلیغات اندک حول این رویداد جست‌وجو کرد.

برود در اختیار دولت بعد

در کنار رفع این نواقص، این رویداد اگر بخواهد در سال جاری حتی به شکل مجازی سرپا بماند باید توجیه‌پذیر باشد؛ خصوصا اینکه فقط چهارماه از دوره اخیر گذشته و شاید همین کمی فاصله، رغبت را از مسئولین وزارت ارشاد و موسسات تابعه برای راه‌اندازی دور جدید گرفته است. به نظر می‌رسد رویداد بعدی که احتمالا دومین نمایشگاه مجازی هم باشد، در سرگردانی به سر می‌برد و احتمالا اهالی تدبیر و امید، برپایی دوره سی‌وچهارم را به دولت بعد موکول کرده‌اند.

معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد در دوره شیوع کرونا بارها از بسته‌های حمایتی از صنعت نشر و ناشرین صحبت کرده که از جمله آن می‌توان به خرید کتاب از ناشران، افزایش اعتبار خرید کتاب از ناشران و کتاب‌فروشی‌های شهرستانی، اعطای تسهیلات و توزیع کاغذ دولتی در بین ناشران متقاضی و تمدید تفاهم‎نامه با شرکت پست برای ارسال کتاب و ... اشاره کرد؛ اقداماتی که بازهم شفافیتی در اجرای‌شان نیست و اگر هست چرا هرروز گلایه‌هایی از سمت ناشران شنیده می‌شود؟

دارودرمانی موقت به کتاب؟ همین!

هرچند پیگیری طرح‌های فصلی فروش کتاب، می‌خواهد جانی دوباره به بازار نشر کتاب در شرایط کرونایی بدهد، اما جذب مخاطب عام در این طرح‌ها سخت است و نمی‌تواند جایگزین همه‌گیری کتابخوانان نمایشگاه کتاب تهران شود.

گرانی کاغذ، افزایش قیمت کتاب، ضررهای مالی ناشران، تولید اندک کتاب، تلنبار شدن کتب نویسندگان، عدم پذیرش آنان از سمت ناشر و کاهش توان خرید مخاطب چاره‌ای جز اجرای طرح‌های حمایتی در بازار نشر نمی‌گذارد که یکی از مصادیق آن تغییر چهره «نمایشگاه کتاب تهران» است تا بلکه با ارائه تخفیف و خریدهای سازمانی، کمک‌حال فعالین نشر شود و وعده‌های مکرر وزارت ارشاد را جبران کند.

هم‌اکنون هیچ خبری درباره بهار کتاب وجود ندارد و احتمالا این سکوت به ماه‌های بعد کشیده می‌شود تا گذشت زمان، جابجایی دولت، تغییر چهره کرونا و اتفاقات خواسته و ناخواسته دوره جدید نمایشگاه را رقم بزند.

انتهای پیام /۴۱۴۳/