آینده فناوری در سیطره شرق/ ۱۱؛
ردپای اژدهای سرخ در فضا/ قمر مصنوعی اولین هدف چینی‌ها در راه شیری
شاخص پیشرفت علم و فناوری در کشور چین پس از دهه نود رشد چشمگیری داشته است. این کشور از اوایل این دهه، از طریق تخصیص بودجه، احداث زیرساخت‌های فناوری، انجام اصلاحات و رفع موانع تحقیقات علمی، رویکرد خود را در حوزه علم و فناوری متحول کرده است.
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، شاخص پیشرفت علم و فناوری در کشور چین پس از دهه نود رشد چشمگیری داشته است. پژوهشگران علت این امر را اراده راسخ دولت چین در پیگیری جدی این حوزه می‌دانند. آنها به این مسئله کلیدی پی برده‌اند که علم و فناوری به‌عنوان بخشی اساسی توسعه اقتصادی کشور و همچنین اعتبار ملی باید به طور همه‌جانبه در نظر گرفته شود و در سیاست‌های جاری لحاظ شود. ازاین‌رو چین از اوایل دهه نود، از طریق تخصیص بودجه، احداث زیرساخت‌های فناوری، انجام اصلاحات و رفع موانع تحقیقات علمی، رویکرد خود را در حوزه علم و فناوری متحول کرده است.
شواهد و قرائن زیادی وجود دارد که حاکی از پیشرفت علمی چین است و برخی کارشناسان معتقدند به طریقی می‌توان رشد اقتصادی این کشور را مرهون رشد علمی آن دانست. چین در زمینه‌هایی مانند آموزش، زیرساخت‌های صنعتی، تولید، انتشار مقالات دانشگاهی، حق ثبت اختراع و برنامه‌های تجاری جهش سریعی داشته و هم اکنون در برخی حوزه‌ها به‌عنوان رهبر علم و فناوری شناخته می‌شود. این کشور اکنون به طور فزاینده‌ای به نوآوری‌ها و خلاقیت‌های بومی خود توجه نشان داده و هدفش اصلاح نقاط ضعف باقی مانده است.
برنامه فضایی جمهوری خلق چین توسط اداره ملی فضایی چین (CNSA) اداره می‌شود. ریشه‌های این برنامه را می‌توان در اواخر دهه ۱۹۵۰ جستجو کرد زمانی که چین در پاسخ به تهدیدهای آمریکا، برنامه موشکی بالستیک خود را آغاز کرد. با این حال، اولین برنامه فضایی سرنشین‌دار چین چند دهه بعد آغاز شد و برنامه توسعه فناوری فضایی این کشور با پرواز موفقیت آمیز یانگ لیوه (Yang Liwei) در ۲۰۰۳ با فضاپیمای شنجو ۵ به اوج خود رسید. این موفقیت چین را به سومین کشور مبدل ساخت که به طور مستقل انسان به فضا اعزام کرده است.
مقامات چینی، یکی از انگیزه‌های بلندمدت خود را بهره‌برداری از فضای ماه برای توسعه صنعتی بیان کرده‌اند. این کشور در ۶ سپتامبر ۲۰۲۰ از فرود اولین فضاپیمای قابل استفاده مجدد در ناحیه لوپ‌نور خبر داد
تاریخچه برنامه فضایی
پس از پرتاب اولین قمر مصنوعی بشر، یعنی اسپوتنیک ۱ توسط اتحاد جماهیر شوروی در ۴ اکتبر ۱۹۵۷، مائو در کنگره ملی حزب کمونیست در ۱۷ مه ۱۹۵۸ تصمیم خود را مبنی بر توسعه صنعت فضایی چین اعلام کرد. پس از آن، این جمله مائو با این مضمون که ما هم باید قمر مصنوعی بسازیم به صورت یک شعار درآمد و پوسترهایی که روی آن عبارت «我们也要搞人造卫星» نوشته شده بود در تیراژ وسیع منتشر شد.
بدین ترتیب، پروژه ۵۸۱ با هدفِ قرار دادن ماهواره در مدار زمین تا ۱۹۵۹ در جشن دهمین سالگرد تأسیس این کشور کلید خورد. هدف در گام اول، توسعه موشک‌های ژرفاسنج(Sounding rocket)، سپس پرتاب ماهواره‌های کوچک و در مرحله نهایی ماهواره‌های بزرگ بود.
اولین پرتاب و بازیابی موفقیت‌آمیز موشک ژرفاسنج T-۷A (S۱) در ۱۹ ژوئیه ۱۹۶۴ از پایگاه ۶۰۳ انجام شد. این موشک حامل هشت موش بود و به نوعی یک آزمایش بیولوژیکی محسوب می‌شد. از آنجایی که مسابقه فضایی بین دو ابرقدرت آن زمان یعنی شوروی و آمریکا با فتح ماه به اوج خود رسید، مائو و جئو ئن‌لای در ۱۴ ژوئیه ۱۹۶۷ تصمیم گرفتند که جمهوری خلق چین نباید از بقیه عقب بماند و برنامه فضایی سرنشین‌دار چین را آغاز کردند.
جهش فضایی
برنامه فضایی چین یکی از مسائل اصلی مرتبط با غرور ملی چین شناخته می‌شود. در ۲۰۰۸ چین با مأموریت شنژو ۷ راه‌پیمایی فضایی انجام داد. چین در ۲۰۱۱، نخستین ایستگاه فضایی آزمایشی یعنی تیانگونگ ۱ که به معنای کاخ آسمانی است به مدار پرتاپ کرد. برنامه فعال کاوش ماه در چین از سال ۲۰۱۳ به طور جدی انجام شد و تجربه حاصل از برنامه ماه، برای برنامه‌های آینده مانند مریخ و زهره مورد استفاده قرار گرفته است.
چین از ۲۰۱۲ برای مشتریان خارجی ماهواره‌های تجاری به فضا پرتاب می‌کند. تلسکوپ کروی با دیافراگم پانصد متری که در ۲۰۱۶ تکمیل شد، بزرگترین تلسکوپ رادیویی جهان محسوب می‌شود. چین پس از خرابی تلسکوپ رادیویی بزرگ آمریکا در اواخر ۲۰۲۰، از عموم منجمان جهان دعوت کرد تحقیقات فضایی خود را از طریق این تلسکوپ انجام دهند.
انرژی خورشیدی مبتنی بر فضا
بر اساس اعلام آکادمی فناوری فضایی چین (CAST) در کنگره بین‌المللی توسعه فضایی ۲۰۱۵، تمایل این کشور به انرژی خورشیدی مبتنی بر فضا در دهه نود آغاز شده است. در این فناوری، ایستگاه‌های خورشیدی در فضا قرار دارند و از طریق امواج رادیویی، نیروی تابشی خورشید را به زمین منتقل می‌کنند.
اکنون این کشور می‌کوشد این برنامه را به‌عنوان بخشی از پروژه ایستگاه فضایی بین‌المللی خود دنبال کند. در ۲۰۱۱ این پیشنهاد به صورت یک برنامه ملی مطرح شد و مدافعانی مانند وانگ شیجی(Wang Xiji) در مقاله‌ای برای وزارت علوم و فناوری اظهار داشتند که «چین اکنون یک بنیاد صنعتی مستحکم ایجاد کرده، فناوری لازم را کسب کرده و سرمایه کافی دارد تا جاه‌طلبانه‌ترین پروژه فضایی را انجام دهد.»
اهداف برنامه فضایی چین
اداره ملی فضایی چین اهداف بلندمدت این کشور را موارد زیر اعلام کرده است:
۱.ارتقای جایگاه چین در علم نجوم؛
۲.استقرار ایستگاه فضایی بین‌المللی جدید؛
۳.انجام مأموریت‌های سرنشین‌دار به ماه؛
۴.ایجاد پایگاه فضایی در ماه؛
۵.انجام مأموریت روباتیک به مریخ؛
۶.انجام برنامه‌های صنعتی از طریق بهره‌برداری از منابع ماه.
ایستگاه فضایی
ساخت یک ایستگاه فضایی دائمی بزرگ‌تر از ایستگاه‌های فعلی، سومین و آخرین فاز از یکی از پروژه‌های برنامه فضایی چین موسوم به پروژه ۹۲۱ خواهد بود. این پروژه یک طرح ماژولار است، بدین معنی که قطعه‌های مختلف در نهایت به هم نصب می‌شوند. پیش‌بینی می‌شود این سازه قبل از ۲۰۲۲ تکمیل شود.
برنامه دیگر چین که هنوز اطلاعات زیادی از آن در دسترس نیست، احداث یک ایستگاه فضایی بین‌المللی جدید است که به بزرگترین شیء ساخته‌شده توسط بشر در فضا تبدیل خواهد شد. چین نمی‌خواهد به سایر کشورها، به‌ویژه ایالات متحده و ژاپن اجازه دهد تا در این زمینه دست پیش را بگیرند و پیش قدم باشند، ازاین‌رو می‌کوشد مکان‌های مهم راهبردی را در فضا اشغال کند. هر چند اطلاع دقیقی در مورد این پروژه در دست نیست اما به شوخی بیان می‌شود که ایستگاه فضایی بین‌المللی آمریکا و روسیه(IIS) در برابر ایستگاه فضایی چین یک کوتوله خواهد بود!
انتهای پیام/۴۱۶۰/پ
انتهای پیام/
در گفتوگوی تفصیلی با آنا تشریح شد؛
