انجمن‌های علمی با مراکز فناور ارتباط نزدیک پیدا کنند

گروه استان‌های خبرگزاری آنا - مجتبی آزادیان؛ انجمن‌های علمی دانشجویی متشکل از دانشجویان فعال، باانگیزه و با ظرفیت‌های بالا هستند که موجب تجمیع و متمرکزشدن دانشجویان مشتاق به فعالیت‌های پژوهشی و علمی می‌شوند.

بخش عمده این ظرفیت‌ها، ابتدای کار به‌صورت بالقوه هستند و اگر دانشگاه‌ها بستر مناسبی را برای فعالیت انجمن‌ها فراهم آورند؛ بالفعل‌شدن این ظرفیت‌ها دور از دسترس نخواهد بود؛ بنابراین در راستای ترویج روحیه علمی، توانمندسازی و ایجاد انگیزه در دانشجویان، دانشگاه باید انجمن‌های علمی دانشجویی را فعال و حمایت کند.

بیشتر بخوانید:

بوروکراسی و قوانین دست‌وپاگیر به انجمن‌های علمی صدمه زده است

بودجه کافی و بدون دردسر در اختیار انجمن‌های علمی قرار گیرد

پرداخت بودجه ثابت به انجمن‌های علمی فعال

خبرنگار خبرگزاری آنا در پنجاه و یکمین شماره از پرونده «توسعه دانش‌های نو با انجمن‌های‌ علمی» درباره مأموریت‌ها، اهداف، برنامه‌ها، دستورکارها و دستاوردهای انجمن علمی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد با افشین توسلی مسئول این انجمن گفت‌وگو کرده است که مشروح آن را می‌خوانید.

آنا: لطفاً انجمن علمی متبوع خود را با ذکر جزئیات، چگونگی تشکیل و نوع و حیطه کارکرد آن (زمینه‌های کاری) معرفی کنید.

توسلی: انجمن علمی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد به‌دلیل اینکه دستخوش تغییرات زیادی در دانشجو و رشته‌ها و ادغام رشته‌های مختلف در یک رشته بوده از ابتدا نوسانات زیادی داشته است.

رشته کشاورزی جزء قدیمی‌ترین و نخستین رشته‌های دانشگاه آزاد اسلامی مشهد است و از همان ابتدای راه‌اندازی، انجمن‌های علمی فعال بودند؛ اما با کاهش و ریزش دانشجویان در مقطع کارشناسی روبه‌رو شد؛ چراکه بیشتر اعضای فعال انجمن، دانشجویان دوره کارشناسی هستند.

حدوداً چهار سالی بود که انجمن علمی کشاورزی عملاً بدون عضو بود، یعنی هیچ انتخاباتی برگزار نمی‌شد و کسی عضو انجمن نبود تا اینکه اتفاقاتی افتاد، به‌طور مثال رشته‌هایی از اطراف آمد، سال جاری تحصیلی رشته صنایع غذایی در گروه کشاورزی از واحد سبزوار جذب کردیم یا رشته مهندسی فضای سبز را در دانشگاه آزاد مشهد راه‌اندازی و به پذیرش دانشجو اقدام کردیم، به همین دلیل استقبال خوبی شد و توانستیم سال گذشته انتخابات مجددی را در انجمن علمی برگزار کرده و عضو بگیریم و طبق اساسنامه انجمن‌های علمی تعداد اعضای انجمن علمی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد اکنون ۶ نفر است و یک عضو هیئت علمی هم با اعضا فعالیت می‌کند، هیئت مدیره انجمن هم فعال بوده و بقیه هم دانشجویان عضو هستند و حداقل ۴۰ تا ۵۰ عضو داریم.

آنا: جایگاه و وظایف انجمن‌های علمی در دانشگاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

توسلی: از زمان شیوع کرونا، مدل فعالیت‌ انجمن‌ها تغییر کرده است و به جای سمینار، وبینار داریم. انجمن‌های علمی در دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به ماهیت این دانشگاه که ماهیت آموزش‌محور دارد، جزء نهادهای پژوهش‌محور محسوب می‌شوند، به‌دلیل اینکه بیشتر دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بر پایه آموزش کار می‌کنند و شاید بیشترین دغدغه‌شان نمره و بحث‌های آموزشی باشد؛ اما در موضوع اعضای هیئت علمی، معاونت پژوهشی داریم که کارهای پژوهشی را سروسامان می‌دهد.

انجمن علمی مانند یک خانواده برای دانشجو است، نهادی کوچک از پیکره بزرگ دانشگاه که دانشجویان فعالیت پژوهشی خود را از آنجا استارت می‌زنند. فعالیت‌های پژوهشی دانشجویان در قالب سمینارهایی که برخاسته از فعالیت خودشان است، انجام می‌شود، به‌طورمثال یک نفر سخنران را دعوت می‌کنند یا بازدید علمی خودجوشی دارند. شاید بهترین نهاد پژوهشی برای یک دانشجو، همین انجمن علمی است و نهاد پژوهشی دیگری برای دانشجو نداریم.

آنا: از زمانی که انجمن‌های علمی زیر نظر باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان قرار گرفتند، آیا تغییری در نوع حمایت‌ها و فعالیت‌های انجمن رخ داده است؟

توسلی: فکر می‌کنم پس از این اتفاق خوبی که افتاد، انجمن‌های علمی صاحب شخصیت شدند. انجمن‌های علمی در هر گروهی وجود داشت. یک استاد عضو ناظر این انجمن‌ها و عضو هیئت علمی بود که عمدتاً یا وقت نمی‌کرد یا کاری نمی‌توانست انجام دهد، یا فرصتی نبود و یا به کارهای دانشجویی دل نمی‌داد؛ چراکه درآمدی برایش نداشت.

از زمانی که انجمن‌های علمی در باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان ادغام شد، انجمن‌ها صاحب شخصیت حقوقی خیلی بهتری شده‌اند، اکنون یک شخص با عنوان رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان وجود دارد که می‌تواند به‌عنوان نهاد نظارتی و راه‌اندازی به اعضای انجمن کمک کند. تا پیش از این، چنین شخصی که پست مدیریتی و سِمت داشته باشد در انجمن‌ها نداشتیم. شخصی که عضو هیئت علمی بود و عضو انجمن می‌شد، فقط یک عضو هیئت علمی بود، نه کارتابل اداری داشت، نه می‌توانست خیلی نامه‌نگاری کند و نه می‌توانست در جلسات مدیریتی که به‌طور مثال معاونت پژوهشی برگزار می‌کرد، حضور یابد؛ اما اکنون رئیس باشگاه می‌تواند در تمام جلسات مدیران و معاونان شرکت کند و این خلأ انجمن‌ها با این اقدام پوشیده شد و اگر بخواهم خیلی راحت بگویم، اعضای انجمن‌های علمی یک رهبر پیدا کردند و منسجم‌تر شد.

معتقدم منافع این ادغام و اقدام برای باشگاه بیشتر از انجمن‌ها بود؛ چراکه باشگاه پژوهشگران باید فعالیت‌هایی انجام می‌داد، به‌طور مثال باشگاه هواپیمایی بود که بال نداشت، اکنون بال پیدا کرده است، به‌دلیل اینکه دانشجویان می‌توانند فعالیت‌های علمی زیادی را انجام دهند. اکنون دانشجویان مانند سربازهای باشگاه می‌توانند کار علمی دانشجویی انجام دهند.

آنا: انجمن‌های علمی به‌عنوان هسته‌های تخصصی چه نقشی در پیشبرد علمی و توسعه علم و دانش به‌ویژه دانش‌های نوین دارند؟

توسلی: اگر قرار است توسعه علم و دانش به‌ویژه در دانش‌های نوین صورت بگیرد، انجمن‌های علمی باید با مراکز فناور ارتباط نزدیک پیدا کنند. اگر انجمن علمی به‌تنهایی بخواهد کار علمی انجام دهد، نخواهد توانست؛ چراکه همه می‌دانیم دانشجویان مقطع کارشناسی توان تولید علم را ندارند. فرض کنید اگر ۲۰ انجمن در یک دانشگاه باشند، شاید یک دانشجوی کارشناسی پیدا کنید که بتواند یک مقاله علمی‌-پژوهشی بدهد و همه می‌دانیم که تولید علم در مقاطع ارشد و دکتری اتفاق می‌افتد؛ بنابراین نقش انجمن‌های علمی، تولید علم نیست. نقش انجمن‌های علمی می‌تواند تبدیل علم به ثروت باشد، آن‌ هم از طریق طرح‌ها و پایان‌نامه‌های راکد، کمک به مراکز فناور و معرفی دانشجویان فعال انجمن‌های علمی به مراکز فناور که بتوانند در آن مراکز تولید محصول و ثروت کنند.

معتقدم تمرکز بر تولید علم در انجمن‌های علمی هیچ‌وقت نتیجه نمی‌دهد و در آینده هم نخواهد داد. باید بستری را برای آنها فراهم کنیم که  بتوانند تولید ثروت کنند، انجمن‌های علمی با توجه به زیرشاخه‌ها، مجموعه‌ها و بازار هدفی که دارند و دانشجویان مختلفی در آنها عضو هستند، می‌توانند به بهترین نحو این کار را انجام دهند.

آنا: حمایت از انجمن‌های علمی دانشجویی را چگونه ارزیابی می‌کنید و مشکلات و  چالش‌های مسیر فعالیت خود را چه چیزهایی می‌دانید؟

توسلی: براساس آخرین بخشنامه‌ای که اطلاع دارم، ۲.۵ درصد بودجه معاونت پژوهشی به انجمن‌های علمی مربوط می‌شود و با ادغام در باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان به‌دلیل اینکه این باشگاه هم ۲.۵ درصد بودجه داشت، پنج درصد کل بودجه معاونت پژوهشی متعلق به انجمن‌های علمی است. اگر این پنج درصد واقعاً تحقق پیدا کند و هزینه فعالیت‌های اعضا و نظارت شود، قطعاً می‌تواند خیلی راهگشا باشد و دانشجویان می‌توانند خیلی کارها را انجام دهند، هرچند که باید تورم را هم در نظر بگیریم و بخشنامه‌ها باید بهبود یابند و از نظر اقتصادی رسیدگی بیشتری به انجمن‌های علمی شود؛ اما در مجموع انجمن‌های علمی بخشی از درآمد دانشگاه آزاد هستند، یعنی کسانی که در انجمن‌ها هستند، همان‌هایی هستند که شهریه می‌دهند؛ بنابراین خرج‌کردن برای مالک یک مجموعه که به نظر من «دانشجو» است، خیلی کار پیچیده‌ای نیست و باید حتماً اتفاق بیفتد.

آنا: نحوه همکاری مسئولان امر در دانشگاه با انجمن شما چگونه بوده است؟

توسلی: واقعیت این است که تا پیش از اینکه انجمن زیر نظر باشگاه پژوهشگران باشد، هیچ مسئولی نداشت، یعنی معاونت پژوهشی به‌دلیل دغدغه‌هایی که با استادان و اعضای هیئت علمی و بودجه و درآمدزایی که باید برای دانشگاه انجام دهد، داشت، به هیچ عنوان توجهی به انجمن علمی نمی‌کرد و حتی گاه دید منفی هم به انجمن‌ها داشت.

انجمن علمی ذاتاً یک بخش هزینه‌بر است، مانند باشگاه پژوهشگران. نگاه معاونت پژوهشی به باشگاه هم دقیقاً همین بود؛ اما از زمانی که باشگاه با انجمن‌های علمی ادغام شد و یک صاحب و یک مجموعه حقوقی مخصوص به خود پیدا کرد و سازماندهی شد و مطالباتی که از باشگاه و انجمن‌ها می‌شود، می‌تواند درآمدزا باشد، مسئولان هم توجه بیشتری به انجمن‌ها کردند.

پیش از این به‌دلیل اینکه دانشگاه با حجم زیادی از دانشجو روبه‌رو بود، برای جذب دانشجو نیازی به تبلیغات نداشت؛ اما اکنون از طریق انجمن‌ها می‌تواند خیلی کارها بکند که تأثیرش را در پذیرش دانشجو دیده‌ایم.

به‌طور مثال وقتی دو سال پیش که کرونا نبود، مراسم هفته پژوهش را برگزار کردیم، تمام انجمن‌های علمی پای کار آمدند و همه غرفه‌ها را اداره کردند و امسال پذیرش دانشجو در دانشگاه آزاد مشهد از تمام واحدهای کشور بیشتر بوده و ۹ هزار و ۳۰۰ دانشجو پذیرش کردیم.

اینها فعالیت‌های پنهانی است که انجمن‌ها انجام می‌دهند و از ۱۰۰ تراکت و تبلیغ و ... بهتر است؛ چراکه اصطلاحاً اطلاع‌رسانی گوش به گوش انجام می‌دهند. به‌طور مثال پسر من دبیرستانی است، وقتی آنجا فردی را می‌بیند که در انجمن فعالیت می‌کند، تصمیم می‌گیرد به این رشته برود؛ بنابراین دیگر نیاز نیست میلیون‌ها تومان پول تراکت یا تبلیغات تلویزیونی هزینه کنیم و انجمن‌ها می‌توانند تأثیر خیلی زیادی در دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشند.

آنا: چنانچه فعالیت‌های اجتماعی، علمی، فرهنگی و موفقیت‌ها و دستاوردهایی داشته‌اید، تشریح کنید.

توسلی: فعالیت انجمن علمی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد چند سالی به‌دلیل نبود رغبت دانشجویان تعطیل بود و می‌توان گفت انجمنی تازه‌ راه‌اندازی‌شده بود و متأسفانه با بحران کرونا روبه‌رو شدیم و فعالیت‌ها به‌دلیل اینکه فعالیت کشاورزی یک فعالیت میدانی است، تحت‌الشعاع قرار گرفت. به‌طور مثال نتوانستیم هیچ بازدیدی انجام دهیم. اکنون دانشجو که نیست، نتوانستیم هیچگونه سمینار آموزشی برگزار کنیم؛ اما در گذشته اعضا و دانشجویان به‌دنبال فناوری‌های جدید در کشاورزی بودند، به‌طور مثال در مورد بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی یا اتاقک‌های رشد، دنبال این بودند که فعالیت‌هایی آموزشی انجام دهند، در مورد موضوع توسعه بام‌های سبز، گروه فضای سبز انجمن می‌خواست فعالیت کند؛ اما بحران کرونا آن را به تعویق انداخت که به‌زودی به دنبال این فعالیت خواهیم رفت.

آنا: و سخن پایانی ...

توسلی: قطعاً جایگاه خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها بسیار مهم است. جایی است که افراد صاحب‌نظر می‌توانند نظرشان را به افراد دیگر منتقل کنند. اگر رسانه‌ای وجود نداشته باشد، اطلاع‌رسانی وجود ندارد و در دنیای اطلاعات که اکنون حرف اول را شرکت‌های آی‌تی و اطلاعات می‌زند، جایگاه رسانه بسیار ارزشمند است. استفاده مناسب از فضای مجازی در رسانه‌ها می‌تواند خیلی تأثیرگذار باشد. با فضای مجازی به شرطی که درست استفاده شود، می‌توانیم جلوی خیلی از انحرافات را در کشورمان بگیریم و فکر می‌کنم خبرگزاری‌ها هم همان فضای مجازی هستند؛ چراکه اکنون با توجه به شرایط موجود نمی‌توان حتی به خیابان رفت و مصاحبه تهیه کرد؛ بنابراین اطلاع‌رسانی رسانه‌هایی مانند خبرگزاری آنا خیلی مؤثر و مفید خواهد بود.

انتهای پیام/۴۱۰۳/۴۰۶۲/پ