نیازمند تغییر قوانین به نفع تولید و سرمایهگذار هستیم/ رشد و توسعه اقتصادی پیشنیاز تحقق توسعه سیاسی است
به گزارش خبرنگار حوزه اقتصاد کلان و بودجه گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، ما ایرانیان همچنان با این سؤال مواجه هستیم که چرا پیشرفت و توسعه در کشور ما آنچنان که باید و شاید رخ نداده و یا روند آن کند است؟ دلایل متنوعی برای این اتفاق تعریف میشود، دلایلی که هر کدام بحث جداگانهای میطلبند، اما یکی از مواردی که گاه مورد توجه اساتید دانشگاه و کارشناسان قرار میگیرد، لزوم رشد و توسعه اقتصادی است، تا جایی که برخی از آنها این دلیل لازم برای توسعه سیاسی و اجتماعی را، رسیدن به توسعه اقتصادی میدانند که پس از آن سایر ساختارها نیز در کشور فراهم میشود.
از اینرو با روحالله مهرجو، استاد دانشگاه و پژوهشگر در این باره به بحث و گفتوگو پرداختیم. او معتقد است که منابع نفتی باعث شده تاکنون تولید و خدمات کشور آنچنان که شایسته و بایسته است، مورد توجه قرار نگیرد.
مشروح این گفتوگو را در ادامه میخوانید.
آنا: شما در مقالات و مصاحبههای خود از لزوم رشد اقتصادی و برنامه ریزی برای توسعه بارها سخن به میان آوردید، در اصل بارها زیربنای توسعه و رشد کشور را مباحث اقتصادی دانستید، این مسئله را توضیح دهید.
مهرجو: این مسئله به گذشته ایران باز میگردد، وقتی ایرانیان با پیشرفت غرب مواجه شدند و ساختارهای سیاسی کشورهای اروپایی را دیدند، به اشتباه تصور کردند که رشد و پیشرفت غرب به دلیل پارلمان و قانون است، در حالی که پایه توسعهیافتگی غرب، رشد اقتصادی بود. پیش از اینکه قانون در اروپا حاکم و دموکراسی محقق شود، توسعه اقتصادی رخ داده بود. حق مالکیت محترم بود و انباشت سرمایه رخ داده بود. بنابراین رشد و پیشرفت در غرب نیاز به برنامه ریزی نداشت و بر اساس یک فرآیند از پیش تعیین شده، محقق شد، در حالی که در شرق و کشورهایی که آنها را جهان سوم مینامیم، این زمینه فراهم نبود.
آنا: یعنی به جای رفتن به دنبال مشروطیت باید مسائل دیگری را دنبال میکردند؟
مهرجو: مشروطهخواهی یک اقدام درست بود که در نتیجه بیداری ایرانیان رخ داد، اما نباید به عنوان اصل قضیه در نظر گرفته میشد، در اصل توسعه اقتصادی باعث تحقق اصل حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش است، بنابراین غربرفتگان باید به این نتیجه میرسیدند و اصل کشورداری را بر توسعه اقتصادی میگذاشتند، بیتردید پس از این رشد، اهداف دیگر هم محقق میشد. البته روشنفکران در آثار و نوشتههای خود به اصول اقتصادی اشاره کردند، از اهمیت آن سخن به میان آوردند، اما به جایگاه واقعی آن، چنان که شایسته و بایسته است، اشاره نکردند و اهداف لازم را دنبال نکردند.
آنا: کشورهایی چون مالزی، چین، کره جنوبی، تایوان، ویتنام و در کل شرق و جنوب شرق آسیا چطور به توسعه و پیشرفت رسیدند؟
مهرجو: در کشورهای اروپایی نیازی به برنامهریزی برای توسعه وجود نداشت، اما در کشورهای آسیایی و یا به قولی جهان سومی نیاز به برنامهریزی داریم. اما امروز هم همان بیتوجهی به مسئله میشود، با وجود اینکه مقام معظم رهبری هم اصول اقتصاد مقاومتی را مطرح و یگانه راهکار حل مشکلات را اجرای این اصول میدانند و نام سالهای مختلف را با محوریت مسائل اقتصادی انتخاب کردند. همین مسئله برای تأکید بر این مسائل کافی است.
آنا: این برنامهریزی چگونه باید رخ دهد؟
مهرجو: ما نیازمند تغییر قوانین به نفع تولید و سرمایهگذار هستیم، یعنی بسیاری از قوانین ما اضافه بوده و باید حذف شوند. جامعه را باید قابل پیشبینی کنیم از حق مالکیت حفاظت کنیم و به تصمیمات یکشبه و بخشنامههای متناقض پایان دهیم. قوانین جذب سرمایهگذاری خارجی باید تغییر کند و اجازه داده شود که کشورهای توسعهیافته خوشنام وارد کشور شوند و همراه خود ارز و تکنولوژی آورند.
همچنین کارشناسان و مدیران پاییندستی و به قول معروف صف باید توجیه شوند که اهمیت سرمایهگذاری برای آنها چیست؟ گمان نکنند که یک سرمایهگذار با احداث یک واحد تولیدی و یا خدماتی تنها به جیب خودش خدمت میکند، بلکه به جامعه خدمت میکند و با ایجاد شغل امنیت و آرامش خاطر جوانان و خانوادهها را فراهم میکند. یکی از کارهایی که دولت میتواند انجام دهد این است که کارمندانش را توجیه کند که چطور سرمایهگذار را بپذیرند و راه او را تسهیل کنند. به صاحبان ایده نیز امکانات بدهند و یاری کنند تا اهداف خود را پیاده کنند و از ظرفیتهای موجود استفاده کنند.
آنا: این مباحث بارها از سوی اساتید دانشگاه و کارشناسان بیان شده، اما تا کنون محقق نشده است، به نظر شما علت آن چیست؟
مهرجو: به دلیل وجود منابع نفتی و وابستگی که اقتصاد کشور به نفت دارد. مدیران ترجیح میدهند که بی دردسر نفت و سایر منابع زیرزمینی را بفروشند و هزینه کنند و کمتر خود را درگیر این سری مسائل کنند. به همین دلیل توجه لازم را به بخش خصوصی، تولید ناخالص داخلی، بخش خدمات، تغییرات جهان مدرن نکردند. به همین دلیل است که به منابع نفتی و زیرزمینی، منابع نفرین شده میگویند.
آنا: به نظر شما بالاخره این وابستگی تمام میشود و برداشت شما از توسعه در ایران محقق میشود؟
مهرجو: ناگزیر باید این اتفاق رخ بدهد، اما هرچه دیرتر این اتفاق بیفتد، دیگران از فرصت بیشتر استفاده کرده و کار ما را سختتر میکنند. بالاخره رخ دادن تغییرات قطعی است و تاکنون هیچ سدی مانع جریان تغییرات نشده و کار خود را به پیش برده است. به نظر من نسل جدیدی در کشور در حال بر عهده گرفتن مسئولیت هستند که نگاهی متفاوت دارند و خواهان رسیدن به توسعه و تحقق اقتصادی پویا هستند.
انتهای پیام/۴۱۳۳/پ
انتهای پیام/