برخاستن نوای موسیقی فجر از فضای مجازی/ جشنواره‌ای که کم‌رونق‌تر از هرسال برگزار شد

به گزارش خبرنگار حوزه موسیقی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر به دبیری حسن ریاحی از بیست و هشتم بهمن‌ تا  چهارم اسفند1399 برگزار شد. در سالی که پشت سر گذاشتیم، جشنواره‌های فیلم و تئاتر فجر، نمایشگاه کتاب تهران و پیش از آن دو جشنواره سینما حقیقت و جشنواره فیلم کودک و نوجوان ازجمله رویدادهای فرهنگی و هنری بودند که در شرایط کرونایی برگزار شدند. از بین این رخدادها، تنها جشنواره فیلم فجر بود که به‌صورت فیزیکی و با حضور مخاطبان (البته با محدودیت تعداد تماشاگران) برگزار شد و سایر رویدادها به‌صورت کاملاً مجازی اجرایی شدند.

نوای موسیقی فجر در حال و هوایی کاملاً مجازی

متولیان جشنواره موسیقی فجر نیز ترجیح دادند که خطر نکرده و این رویداد هنری را به‌صورت کاملاً مجازی برگزار کنند. درنتیجه، تمامی اجراهای این رویداد هنری با توجه به رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی به‌صورت اینترنتی از سامانه جشنواره موسیقی فجر، سامانه انجمن موسیقی ایرانی و چند پلتفرم در بخش خصوصی پیش روی مخاطبان قرار گرفت.

در این روش جدید برگزاری و در بخش غیررقابتی، ۵۷ اجرا از ۴۲ گروه با حضور ۴۶۴ هنرمند داخلی و ۱۱ هنرمند بین‌المللی در قالب حدود ۲ هزار دقیقه در تالار رودکی و تالار وحدت ضبط شدند. این اجراها در قالب‌های مختلف از بیست و هشتم بهمن تا چهارم اسفندماه در بسترهای اینترنتی منتشر شد.

در بخش رقابتی جشنواره امسال نیز که در قالب «جایزه باربد» تعریف شده بود، ۱۴۸ اثر که بین سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ منتشر شده بودند مورد ارزیابی قرار گرفتند و درنهایت ۵۲ کار در پانزده بخش نامزد شدند.

 بیشتر بخوانید:

جدول اجراهای سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر منتشر شد

اما متولیان برگزاری جشنواره با تزریق 6 اجرای غیررقابتی کوشیدند تا به این رویداد هنری رنگ و بوی بین‌المللی نیز بدهند. در این بخش گروه از آلمان، دو گروه از اتریش، یک گروه از ایتالیا و یک اثر نیز از کوبا آثار خود را ارائه کردند از این ۶ اجرا، چهار اجرا در کشورهای مبدأ به‌صورت انحصاری برای جشنواره و دو اجرا نیز در ایران ضبط شده بود.

آیین اختتامیه این دوره از جشنواره نیز به دلیل شیوع کرونا بدون حضور مخاطبان عمومی و فقط با حضور داوران و نامزدهای دریافت جایزه بخش‌های مختلف جشنواره و تعداد محدودی از اصحاب رسانه برگزار شد.

در اختتامیه جشنواره، علاوه بر «جایزه باربد» که در رشته‌های مختلف تخصصی اهدا شد، جایزه موسیقی و رسانه، جایزه ترانه و نشست‌های پژوهشی از دیگر بخش‌های جشنواره موسیقی بودند. ضمن این‌که تجلیل از چهار هنرمند پیشکسوت محمدرضا اسحاقی گرجی، ملیحه سعیدی، حسن ناهید و زنده‌یاد احمدعلی راغب نیز برنامه دیگر این دوره جشنواره بود.

 حضور پررنگ موسیقی نواحی در جشنواره سی  و ششم

یکی از نکات مثبت اجراهای غیررقابتی حضور پررنگ گروه‌های موسیقی نواحی از نقاط مختلف کشور بود. گروه ایستَم (موسیقی شمال خراسان)، انوار جام (تربت‌جام)، هاوار (کردستان)، آیریتین (بندر ترکمن)، وحید اسداللهی (موسیقی آذری) و آوای اصلان کتول (گلستان) از جمله این اجراها بودند که باکیفیتی نسبتاً مناسب اجرا شدند.

از طرف دیگر، در این بخش و در حوزه موسیقی پاپ، جشنواره سی و ششم به اجراهای حجت اشرف‌زاده، قاسم افشار و حمید غلامعلی محدود شده بود. درحالی‌که با توجه به فربه بودن این بخش در ادوار گذشته از حیث کمی و کیفی و البته میزان استقبال مخاطبان انتظار می‌رفت حجم بیشتری از اجراهای مجازی را به خود اختصاص دهد.

 بیشتر بخوانید:

جشنواره سی و ششم موسیقی فجر به ایستگاه پایانی رسید/ معرفی برگزیدگان جایزه باربد

البته در بخش «جایزه باربد» حضور پررنگ آلبوم‌های پاپ و تلفیقی تا اندازه‌ای این خلأ را جبران کرد؛ جایی که گروه «داماهی» برای آهنگسازی آلبوم «در من برو شکار» تندیس باربد بهترین آهنگسازی موسیقی پاپ و تلفیقی با کلام را دریافت کرد و پویا کلاهی برای آلبوم «طاووس پربسته» تندیس خوانندگی را گرفت. همچنین تندیس بهترین آهنگسازی و اجرای موسیقی پاپ و تلفیقی بی‌کلام نیز برای آلبوم «کبوترخانه» به مصطفی قناعت رسید.

اجراهای مجازی راه ناگزیر موسیقی فجر در سال کرونایی

امسال مدیران جشنواره موسیقی به دنبال این بودند که با وجود همه محدودیت‌ها و سختی‌ها این رویداد هنری را اجرایی کند تا از سایر رشته‌های هنری جشنواره فجر عقب نمانند. الزامی که باعث شد کیفیت آثار ارائه‌شده در بخش غیررقابتی پایین بیاید چراکه ارائه اجراهای موسیقی به‌صورت ضبط‌شده و فیلم‌کنسرت بدون حضور مخاطبان تا حد زیادی کیفیت این رخداد موسیقایی را تحت تأثیر قرار داده بود.

 ناگفته پیداست که روح برگزاری جشنواره موسیقی ارتباط مستقیم و بی‌واسطه هنرمندان با مخاطبان عمومی و کارشناسان است. اتفاقی که ناگزیر در جشنواره امسال رخ نداد. این‌گونه بود که به‌زعم بسیاری از ناظران اصولاً در چنین شرایطی برگزاری جشنواره موسیقی آن هم به این شکل ضرورتی نداشته و به‌نوعی اتلاف بودجه بود.

 جوانان خوش درخشیدند

بااین‌وجود، حضور پررنگ جوانان در قالب نوازنده و خواننده در گروه‌ها و قالب‌های مختلف یکی از نقاط قوت جشنواره امسال بود. در ترکیب برگزیدگان جایزه باربد نیز این حضور به شکلی روشن به چشم می‌خورد. در بخش غیررقابتی علاوه بر دو اجرای هنرستان موسیقی دختران و پسران، در سایر گروه‌ها و تک‌نوازی‌ها نیز جوانان درخشش قابل‌توجهی داشتند. حتی دو اجرای ارکسترال این بخش یعنی ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک تهران هم بیش از ادوار گذشته شاهد حضور نوازندگان جوان بود.

جشنواره موسیقی فجر امسال، همچون سایر جشنواره‌هایی که پسوند «فجر» را یدک می‌کشند به پایان رسید. وضعیت خاص برگزاری این دوره به‌گونه‌ای بود که تا حد زیادی راه نقد و تحلیل موشکافانه را می‌بست چراکه محدودیت‌های کرونایی مانع مهمی در ارزیابی کیفی اجراها بود. البته در بخش رقابتی که نسبت چندانی با این فضای کرونازده نداشت هم حرف‌وحدیث‌هایی درباره معیارهای داوری وجود داشت.

البته بخشی از این ابهامات، یک روند دنباله‌دار و مزمن است و مختص به این دوره نیست. بااین‌حال آنچه ضروری به نظر می‌رسد، بازتعریف ساختارهای جشنواره موسیقی فجر و استفاده بیشتر از نخبگان این عرصه در روند انتخاب و داوری آثار است. اتفاقی که در صورت تحقق می‌تواند نویدبخش ارتقای کیفی جشنواره موسیقی فجر البته سطح موسیقی کشور باشد.

 انتهای پیام/4104/پ