روابط زوجین زیر تیغ کرونا/ وظایف همسران در ایام خانه‌نشینی کرونایی چیست؟

گروه جامعه خبرگزاری آنا-یاسمین بخشی؛ بیماری کرونا، وجوه مختلف جامعه را تحت تأثیر قرار داده و علاوه بر مشکلات اقتصادی و جانی که پدید آورد، روابط انسانی را نیز نشانه گرفته است.

در این میان روابط بین خانواده و زوجین نیز با تغییراتی مواجه شد که بخشی از خانواده‌ها را با چالش مواجه کرده است، اینکه چه اتفاقی در خانواده و ارتباط زوجین در ایام بیماری کرونا و خانه نشینی رخ داده است را با روح‌الله مهرجو استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی در میان گذاشتیم

آنا: اینکه می‌گویند در زمان کرونا آمار طلاق افزایش یافت تا چه اندازه به واقعیت نزدیک است؟

مهرجو: این بحث پیش آمد که در زمان خانه نشینی و قرنطینه به ویژه روزهای اول، خانه ماندن مشکلاتی را در روابط زوج‌ها به وجود آورده بود، اما اینکه آیا طلاق‌های انجام شده در این ایام به دلیل کرونا بوده است یا خیر، نیاز به یک بررسی و تحقیق صحیح دارد که میزان طلاق‌های به ثبت رسیده در این مدت را با مدت زمان مشابه سال‌های قبل مقایسه و پرونده‌های دادگاه خانواده را بررسی کنیم. بنابراین نمی‌توانیم در این باره سخنی به قطعیت بگوییم، اما این مسئله وجود دارد که مدت زمان زیادی را در خانه گذراندن برای برخی از زوج‌ها شاید مشکلاتی در روابط ایجاد کند. البته همه این مسائل در گرو فرهنگ خانواده، میزان آگاهی از ارتباطات بین همسران، سن آنها و پارامترهای دیگری است. مثلا افراد میانسال و یا سالمند شاید عادت به خانه نشینی در مدت زمان زیادی نداشته باشند، بنابراین ممکن است که با چالش مواجه شوند. یا سرپرست خانواده‌ای که شغلش به دلیل همه‌گیری کرونا با مشکل مواجه شده و نگران تأمین معیشت خانواده است، قطعا دلنگرانی‌هایی دارد و همین مسئله آرامش او را متزلزل می‌کند،

آنا: وظایف زوجین در قبال هم و در ایام کرونایی و مخصوصاً خانه‌نشینی همسر چیست؟

مهرجو: در این شرایط باید همسر او درک کند که شوهرش برای تأمین خانواده نگران است و یا بالعکس ممکن است مادر خانواده نگران سلامت همه اعضا باشد و در این‌باره دغدغه داشته باشد، در اینجا نیز همسر باید این دغدغه را درک کند. به نظر می‌رسد که اگر در این زمان محبت از سوی طرف مقابل به کار گرفته شود، مشکلات برطرف خواهد شد. حتی برخی از متخصصان اعلام کردند که آرامش و وجود مهر و محبت باعث تقویت سیستم بدنی افراد نیز می‌شود. هرچند امروز علاوه بر بیماری کرونا مشکلات اقتصادی و اجتماعی هم فشارهای روحی و روانی را بر خانواده‌ها وارد می‌کند و همه مسائل و مشکلات ناشی از این بیماری نیست، بنابراین کرونا تنها می‌تواند سرعت مشکلات، تنش‌ها و یا حتی برعکس بهبود روابط را افزایش دهد.

آنا: وقتی زوجین در مدت زمان زیادی در کنار هم می‌مانند، منشأ بروز مشکلات چیست؟

مهرجو: مشکل اصلی و اساسی ما در نحوه دیالوگ و گفت‌وگوهاست. برخی از زوجین به دلیل معنی‌های متفاوتی که از پیام‌ها دریافت می‌کنند با مشکل مواجه می‌شوند و چون منظور طرف مقابل را به طور کامل درک نکردند و برداشت صحیحی ندارند با مشکل مواجه می‌شوند. خیلی از افراد این را نمی‌دانند که تصور طرف مقابلشان درباره یک کلمه یا عبارت یکی با آنها یکی نیست و همین باعث سوءتفاهم می‌شود. زمانی که می‌گویند که خانواده‌هایی که می‌خواهند با هم وصلت کنند باید همسطح باشند، عملا به این موضوع برمی‌گردد، یعنی برداشتی که از یک پیام می‌شود، با منظور گوینده پیام بیشترین تطابق لازم را داشته باشد. وقتی میزان این تطابق کاهش می‌یابد، مشکلاتی به وجود می‌آید که در قالب‌های این جملات مانند اینکه همدیگر را نمی‌فهمیم، من را نمیشناسد و ... ظهور و بروز می‌کند. حالا در زمانی معمولی افراد در سر کار هستند و یا بیرون از خانه به سر می‌برند و وقتی به منزل می‌آیند به امور دیگری مشغول می‌شوند، شاید فرصت کمتری برای دیالوگ داشته باشند اما قرنطینه باعث می‌شود که زمان بیشتری به گفت‌وگو بپردازند و در صورتی که درک مشابهی از کلمات و عبارت نداشته باشند، با مشکل مواجه می‌شوند.

آنا: چه راهکارهایی برای حل این مشکلات پیشنهاد می‌کنید؟

مهرجو: ارتباطات یک مهارت است و ما باید در دنیای مدرن امروز این مهارت‌ها را بیاموزیم، در شرایط امروزی دنیای مردسالاری و یا زن‌سالاری رو به اتمام است و باید انسان‌سالاری و احترام به حقوق متقابل جایگزین آن شود. طرفین تفاوت‌های یکدیگر را بپذیرند و به دنبال تغییر صددرصدی طرف مقابل نباشند، احترام متقابل برای یکدیگر قائل شوند، اعتقاد داشتن به گفت‌وگو، تأکید بر نقاط مشترک، فرصت دادن به یکدیگر که در ایام خانه نشینی هر یک از طرفین زمانی را به علایق خود اختصاص دهند. از گله و شکایت، تهدید، بی‌حرمتی و برچسب زدن پرهیز شود. از همه مهمتر ابزار عشق و علاقه و محبت به هم می‌تواند فضای خانه را به شدت برای همه اعضای خانواده دوست داشتنی کند. زوجین برای گوش دادن به صحبت‌های همسر خود زمان بگذارید. با چهره‌ای باز و گشاده، تماس چشمی و تکان دادن سر، به صحبت‌های همسر خود گوش کنند. طرفین رفتارهای مثبت همدیگر را تقویت کنند تا رفتارهای بد تضعیف شوند.

آنا: به نظر شما روابط بین زوجین در ایام پساکرونا چگونه خواهد بود؟

مهرجو: قطعاً با عبور از دوران کرونایی شاهد تفاوت‌هایی در روابط بین زوجین خواهیم بود، پیش از این شاید مجبور به خانه نشینی برای مدت طولانی نبودیم و یا این همه نگرانی از سلامت اعضای خانواده در دیگری وجود نداشت. در خانواده‌های ایرانی، افراد بیشتر از اینکه نگران خود باشند، نگران طرف مقابل خود هستند و همین مسأله باعث می‌شود که کرونا بیش از هر چیز جامعه ایرانی را با استرس و اضطراب مواجه کند. البته چون ما زیاد اهل دیالوگ هم نیستیم باعث می‌شود که با مشکلاتی در ایام خانه نشینی و یا اینکه مجبور هستیم مسافرت و یا دورهمی نروم، به وجود می‌آید که هر کدام باید به طور جداگانه بررسی و برطرف شود. همه اینها نیازمند بازنگری روابط است. ما باید به علم ارتباط شناسی مجهز شویم تا بتوانیم مشکلات روابطمان را شناسایی و برطرف کنیم. این اتفاق می‌تواند ما را از هر سنگلاخی در زندگی مشترک به سلامت عبور دهد.

آنا: به نظر شما مهمترین دلیل اینکه چالش بین زوجین ایجاد می‌شود به ویژه در دوران کرونا چیست؟

مهرجو: یک نگاه در جامعه ما این است که وظیفه زن، ساماندهی امور خانه و وظیفه مرد، کار کردن و تأمین معاش زندگی است و اگر زن هم بیرون از خانه کار کند، باز هم باید وظایف مدیریت امور خانه را انجام دهد. در این میان انتظاری در زن به وجود می‌آید که در این مدت زمان که بیرون کاری نیست، مرد در کارهای خانه او را کمک کند، اما احساس مرد او را از این کار باز می‌دارد و اغلب ناخواسته پای تلویزیون و یا کاری دیگر می‌شوند و وقتی زن از این حرکت خسته می‌شود، بدترین شیوه اعتراض را انتخاب می‌کند و همینجا تنش شروع می‌شود. نکته دیگر به یک خصوصیت کلی جامعه ایرانی باز می‌گردد که اغلب مردم ما اهل قدردانی نیستند، اگر زن در خانه کار می‌کند و یا مرد بیرون از خانه مشغول است، وظیفه‌اش را انجام داده و نیازی به قدردانی و تشکر نیست. در حالی که همین سخن کوچک «دستت درد نکنه»، «خسته نباشی»، «ممنونم» می‌تواند مانع بسیاری از این مشکلات نشود. زوجین از یکدیگر تشکر کنند. در این ایام برنامه ریزی کنند و وظایف خانه را تقسیم کنند.

آنا: سخن آخر؟

مهرجو: شکل گیری یک رابطه و ختم شدن آن به تشکیل خانواده باید در جامعه ایرانی اهمیت بیشتری پیدا کند. این مسئله در احکام دینی هم بسیار مورد توجه قرار دارد اما بعضاً ما کم‌توجهی می‌کنیم، خانواده بزرگترین ثروت ما است و هر کاری انجام می‌دهیم برای حفظ کیان آن است، بنابراین نباید به راحتی اجازه بدهیم به خانواده آسیب وارد شود.

انتهای پیام/۴۰۷۶/