پس گرفتن قطعنامه محکومیت ایران در شورای حکام اقدام خوشحال‌کننده‌ای نیست/ ماجرای کانال‌های اطلاعاتی محرمانه و نگرانی اروپا

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، در نشست اخیر شورای حکام، انگلیس، فرانسه و آلمان به‌عنوان امضاکنندگان برجام اعلام کردند با توجه به تفاهم ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش‌نویس قطعنامه علیه کشورمان را پس گرفتند. تروئیکای اروپایی پس از این اقدام در بیانیه مشترکی با ادعای پایبندی کامل به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تأکید کردند توافق هسته‌ای در صورت اجرایی شدن در راستای حفظ منافع امنیتی همه طرف‌هاست.

تروئیکای اروپایی در ادامه این بیانیه، مدعی شد همچنان از نقض ادامه‌دار تعهدات هسته‌ای ایران در ماه‌های اخیر به‌ویژه گام‌های تنش‌آمیز برداشته‌شده از سوی کشورمان نگران هستند. در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: اعلامیه ایران درباره اینکه دیگر اجازه اجرای ترتیبات نظارتی مرتبط با برجام را نخواهد داد و اجرای پروتکل الحاقی را متوقف خواهد کرد، جای نگرانی ویژه دارد. این اقدام اطمینان یافتن از صلح‌آمیز ماندن فعالیت‌های ایران را برای جامعه بین‌المللی دشوارتر خواهد کرد.

برای بررسی ابعاد این موضوع با ویولت داگر، رئیس کمیسیون حقوق بشر عربی در پاریس گفت‌وگویی ترتیب دادیم که از نظر می‌گذرد.

آنا: تروئیکای اروپایی بدون توجه به اقدام ایران در پایبندی به تعهداتش در چارچوب برجام، پیش‌نویس قطعنامه محکومیت ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را پس گرفتند و در ادامه خواستار پایبندی به تعهدات از سوی ایران شدند. تحلیل شما از اقدام اروپا چیست؟

داگر: اقدام کشورهای اروپایی در پس گرفتن پیش‌نویس قطعنامه محکومیت ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که البته با اصرار و حمایت آمریکا انجام شد، تلاش برای انجام گفت‌وگوهای جدی با ایران و ادعای فرصت دادن به ایران برای نشستن پشت میز مذاکره با کشورهای غربی در حالی انجام شده است که آن‌ها (اروپایی‌ها) هیچ تلاش مؤثری برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا انجام نداده‌اند.

موضوعی که بر ابهامات می‌افزاید و کار را از حل‌و‌فصل دور می‌کند، این است که اروپا و آمریکا نمی‌خواهند هیچ توافقی انجام شود و حالتی از بی‌ثباتی و فضایی شکننده بر روابط ایران با طرف‌های غربی حاکم باشد. آن‌ها همچنین هیچ تلاشی برای افزایش تقابل و متشنج کردن فضا نمی‌کنند تا پیچیدگی و گره موضوع بیشتر نشود. این بی‌تمایلی درحالی است که کشورهای جهان  با دشمنی مواجه شده‌اند که نتوانسته‌اند تاکنون بر آن غلبه کنند و آن، ویروس کروناست. کووید-19 فضایی رعب‌آور را در اروپا و آمریکا به‌وجود آورده که پیش‌تر سابقه نداشت و بسیاری از تشکیلات و سازمان‌های اقتصادی کشورهای بزرگ، متوسط و کوچک را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

آنا: سفر اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و رایزنی‌هایی انجام شده، آیا با هماهنگی اروپا بود؟

داگر:  آنچه این روزها در پشت‌پرده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گذرد، حاکی از آن است که تحرکاتی به‌وسیله رافائل گروسی، مدیرکل آژانس و تمام اروپایی‌ها در جریان است. سفر وی به تهران و در ادامه تماس تلفنی میان امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه با حسن روحانی، همتای ایرانی‌اش در همین راستا انجام شد تا گامی در راستای کاهش فضای متشنج میان اردوگاه ایران و غرب به‌وجود آید، همه‌چیز در این پرونده بسیار پیچیده عادی شود و آب رفته به جوی بازگردد. پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا در سال 2017 از توافق هسته‌ای خارج شد، شکاف بزرگی در ساختار این توافق به‌وجود آمد. ایران که در دوره باراک اوباما، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا به توافق راضی شده بود، به‌تدریج به سمت کاهش تعهدات خود درقبال برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پیش رفت.

بیشتر بخوانید:

سریال طلبکاری تروئیکای اروپایی پس از عقب‌نشینی در شورای حکام ادامه دارد/ از تهدید تا فشار برای مذاکرات فرابرجامی

حال پس از مدت‌ها درگیری لفظی میان ایران و آمریکا بر سر اینکه چه کسی نخستین گام را بردارد، اتحادیه اروپا و به‌ویژه فرانسه، آلمان و انگلیس وارد ماجرا شدند و این سه کشور بدون اینکه بر موضوع گزارش‌های آژانس درباره تأیید پایبندی ایران به تعهداتش بپردازند، در بیانیه مشترکی توپ را در زمین ایران انداختند و گفتند اقداماتشان برای محک زدن ایران در اجرای تعهداتش بوده است. ظاهراً ملاک‌ها و مفاهیم تغییر کرده است که طرف متعهد به توافقات مظنون به نقض توافق می‌شود.

با توجه به رویکرد ایران، به نظر نمی‌آید تحرکات اروپایی‌ها در زمینه کاهش تنش به نتیجه‌ای دست یابد، زیرا سازوکار ایجاد شده برای دستیابی به تفاهم مشترک به اندازه‌ای ضعیف است که نتوان از آن به‌عنوان پلی برای عبور از دره‌ای عمیق استفاده کرد.

از باب تفسیر، پس گرفتن پیش‌نویس قطعنامه محکومیت ایران در شورای حکام را می‌توان گامی در راستای ابراز حسن‌نیت کشورهای اروپایی دانست تا مانع از آتش گرفتن پل میان ایران و اروپا شوند، بتوانند تهران را راضی کنند که از پروتکل الحاقی خارج نشود و همچنان به همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه دهد. با وجود این، ایران بر لزوم رفع همه تحریم‌ها از سوی آمریکا تأکید می‌کند و گروسی معتقد است واشنگتن تاکنون این موضوع را نپذیرفته و نمی‌خواهد درباره رفع تحریم‌ها صحبت کند، به‌ویژه پس از آنکه پایگاه نظامی عین‌الاسد در عراق هدف حمله قرار گرفت و کنگره آمریکا، ایران را به دست داشتن در آن حمله متهم کرده است.

آنا: آیا اصرار اروپا و آمریکا بر پایبندی یک جانبه ایران به تعهداتش ذیل برجام راه به جایی خواهد برد؟

داگر: کشورهای اروپایی درقبال آمریکا و رفتارش نسبت به ایران نرم و منعطف رفتار می‌کنند و سؤالی که مطرح می‌شود، این است که آیا این سیاست تا بی‌نهایت می‌خواهد ادامه یابد یا حد و مرزی خواهد داشت؟ آیا اقدام اخیر آمریکا و اروپا در راستای تغییر سیاست‌های گذشته است یا می‌خواهند به سیاست‌های قبلی در خرید زمان و طبعاً دامنه‌دار کردن فشار بر ایران ادامه دهند؟ موضوع مشخص این است که ایران بر مطالبات خود از اروپا و آمریکا اصرار دارد، به‌ویژه اگر اروپایی‌ها همچنان بخواهند یک‌جانبه و بدون هیچ دلیلی برای اثبات ادعاهایشان علیه تهران، ایران را به پذیرش و متعهد ماندن به توافق هسته‌ای مجبور کنند.

معتقدم درنهایت، حکمت و تدبیر ایرانی‌ها که ناشی از تصویب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» در مجلس شورای اسلامی است، بر منافع آمریکا و اروپا می‌چربد. اروپایی‌ها نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را خط قرمز خود می‌دانند و اقدام ایران در جلوگیری از دسترسی بازرسان آژانس و محدود کردن شدید فعالیت‌های نظارتی باعث برآشفته شدن رهبران اروپایی شده است. اروپایی‌ها نگران هستند توافق هسته‌ای با ایران که منافع بسیاری را نصیبشان کرده است و می‌توانند به‌وسیله کانال‌هایی به اطلاعات محرمانه ایران دسترسی داشته باشند، از دست برود و برای حفظ آن از هر گزینه‌ای استفاده می‌کنند.

وبالاخره اینکه اقدام اروپایی‌ها خوشحال‌کننده نیست، زیرا فشار 100 درصدی علیه ایران را به 70 درصد و بیشتر کاهش داده‌اند تا دچار خسارت‌های بیشتر نشوند. آن‌ها مجبورند میان سیاست دست به عصای دولت جو بایدن درقبال ایران و منافع خود در توافق هسته‌ای تعادل برقرار کنند؛ حتی اگر این تعادل پس گرفتن قطعنامه‌ای با حمایت یا زد و بند با آمریکا باشد.

انتهای پیام/4033/