دستان پرقدرت مهندسان در دست فناوری/ تلاش خواجه نصیر برای ارتقای علوم

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، پنجم اسفند به مناسبت زادروز خواجه‌ نصیرالدین طوسی در تقویم کشور روز ملی مهندس نامیده شده است. قرن‌هاست که مهندسی ایده و خیال را به چیزی ملموس و مفید تبدیل کرده است. برای مثال، اختراع چرخ را به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نمونه‌های مهندسی می‌خوانند که چگونگی شکل زندگی ما را تغییر داد. از زمان طلوع عصر صنعتی، اهمیت و تأثیر مهندسی با سرعت زیادی افزایش یافته است.

دنیای مدرنی که در آن زندگی می‌کنیم بدون شگفتی‌‌های حاصل از رشته‌های مهندسی همچون تولید ریزپردازنده‌ها، ساخت موتورهای پرسرعت، برپایی شبکه‌های تلفن همراه، احداث شبکه گرید برق، خطوط مونتاژ خودکار و بسیاری دیگر از فناوری‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود. خیلی دور از ذهن نیست که اگر مهندسی وجود نداشت، جامعه ما همچنان متحجر باقی می‌ماند.

امروزه، کاربرد مهندسی طیف وسیعی از دستاوردها را از اکتشافات دریاهای عمیق گرفته تا سفرهای فضایی و فراتر از آن را دربرمی‌گیرد. در دوران مدرن، یافتن حوزه یا دامنه‌ای که مهندسی ردپایی از خود بر جای نگذاشته باشد، بسیار دشوار است. از ساخت‌وساز و ساختمان‌ها گرفته تا صنعت هوانوردی و داروسازی و تمام چیزهایی که درپیرامون خود می‌بینیم حتی صندلی که روی آن نشسته‌اید، از مواهب مهندسی به شمار می‌آیند. در ادامه این گزارش نگاهی به برخی از آثار مهندسی بر رشته‌های مختلف علمی خواهیم داشت:

ساخت‌و‌ساز

یکی از بزرگ‌ترین نمودهای مهندسی در کشور ما صنعت سدسازی است. اگرچه احداث سد در ایران سابقه‌ای هزاران ساله دارد اما از پس از انقلاب اسلامی است که ظرفیت و قدرت سدسازی کشور رشد تصاعدی پیدا کرد.  بنا به گزارش خبرگزاری فارس در سال 98، کشور ایران سومین کشور سدساز در کل دنیا بود. بدون مهندسان عمران، احداث چنین شاهکارهایی محقق نمی‌شد. مهندسی در توسعه زیرساخت‌هایی که برای شکل‌گیری تمدن ما مهم است، نقش عمده‌ای داشته است. دانش صحیح در مورد مهندسی عمران نه تنها ما را قادر به ساختن پل، سد، تونل، بزرگراه کرده بلکه راهی را برای کنترل مؤثر ترافیک، بلایا و سایر شرایط نامساعد پیش پای ما گذاشته است.

پزشکی و درمان

هنگامی که از پیشرفت در علم پزشکی صحبت کنیم، تصویر یک زیست‌شناس یا یک پزشک خبره به ذهن‌مان خطور می‌کند. اما متعجب خواهید شد اگر بدانید که مهندسی و علوم پزشکی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا کیفیت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی  بهبود یابد. از دستگاه‌های ام.آر.آی گرفته تا اشعه ایکس و دستگاه تنظیم‌کننده ضربان قلب و... همگی از محصولات فناوری هستند که در حوزه سلامت انسان مثمر ثمر بوده‌اند. امروزه مهندسی بیش از حد تصورمان به علم پزشکی کمک کرده است.

انرژی و نیرو

آیا تا به حال به فناوری‌ای که امکان روشن کردن تمام وسایل برقی(از لوازم خانگی کوچک گرفته تا ماشین‌های بزرگ صنعتی در کارخانه‌ها) را فراهم می‌کند فکر کرده‌اید؟ طبعاً کار کردن دستگاه‌های برقی حاصل نیروی جریان الکتریکی‌ای است که توسط کابل‌های فشار قوی از نیروگاه‌ها به منزل‌تان منتقل می‌شود. اما این شبکه‌ها چگونه طراحی می‌شوند؟ یا چگونه اطمینان حاصل می‌کنید که جریان با ولتاژ بالا به دستگاه‌هایتان آسیب نمی‌رساند؟ در اینجا باید قدردان مهندسان برق بود. مهندسی برق با طراحی و توسعه شبکه‌های برق، ترانسفورماتورها(دستگاه تبدیل برق ضعیف به برق قوی)، کموتاتورها(دستگاهی که برق متناوب را به برق مستقیم تبدیل می‌کند)و... به ما کمک می‌کند تا قادر به تولید انرژی باشیم. در دهه اخیر، تولید برق از طریق ابزارهای پایدار مانند انرژی خورشیدی و بادی و آبی در نتیجه پیشرفت‌های صنعت برق و سایر صنایع امکان‌پذیر شده است.

محیط زیست

توسعه و استقرار سیستم‌هایی که آب آشامیدنیِ گوارا و بی‌خطر را برای انسان تأمین می‌کنند یکی از مهم‌ترین مشارکت‌های مهندسی محیط زیست در زندگی بشر است.  ما همچنین علاوه بر این، به سازوکاری نیاز داریم که بتواند آلودگی را کاهش داده و به توسعه محصولات زراعی کمک کند. خوشبختانه، پیشگامان مهندسی محیط زیست با ارائه راه‌حل‌های جدید و نوآورانه با حداقل آلودگی، فرآیندهای صنعتی ما را با محیط زیست سازگار می‌کنند.

مهندسی به غیر از این حوزه‌ها، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع خودروسازی، فرآوری مواد غذایی، ساخت، الکترونیک، هوافضا، بیوتکنولوژی و برنامه‌های نرم‌افزاری دارد.

چگونه مهندسی در حال حل مشکلات پیچیده است؟

اصل کلیدی مهندسی همیشه حل مسائل پیچیده، ساده‌سازی نظریه‌ها، ایمن‌سازی زیرساخت‌ها، پربار کردن و تسهیل زندگی روزمره ما بوده است. اگر نگاهی به صفحات تاریخ بیندازیم به سادگی پی می‌بریم که مهندسی چگونه مشکلات پیچیده را حل کرده است و مشکلاتی اعم از صنعت حمل‌ونقل، تولید یا حتی گاهی چالش‌های میدان جنگ به لطف جلوه‌های مهندسی رفع شده است.

امروز نیز مهندسی به ما کمک می‌کند تا دستگاه‌ها، ماشین‌ها و نرم‌افزارهایی را ابداع کنیم که بتواند پیچیده‌ترین مشکلات‌مان را حل کند. به عنوان مثال، مهندسان روباتیک روبات‌هایی می‌سازند که می‌تواند مواد منفجره را کشف و بی‌اثر کند. در حال حاضر از روبات برای کمک به تخلیه ساختمان و نجات قربانیان در هنگام آتش‌سوزی و سایر بلایا استفاده می‌شود. این سیستم‌ها قبل از اینکه در مقیاس وسیعی مورد استفاده قرار گیرند، طی چندین و چند فاز آزمایشی مورد سنجش دقیق قرار گرفته‌اند. 

تغییرات آب‌وهوایی یک فاجعه آزاردهنده است که اگر کنترل نشود می‌تواند برای نژاد بشر فاجعه‌بار باشد. خوشبختانه، مهندسان و دانشمندان در حال کار برای توسعه فناوری‌های سبز و راکتورهای هسته‌ای کم‌هزینه هستند و میل به استفاده از انرژی‌های طبیعی همچون انرژی خورشیدی و بادی افزایش پیدا کرده است. این نوآوری به کاهش میزان آلودگی اکوسیستم کمک خواهد کرد.

چگونه آموزش مهندسی طی سالیانِ سال تکامل یافته است؟

همانطور که مهندسی طی سال‌های اخیر پیشرفت کرده، آموزش‌های مهندسی نیز تخصصی‌تر شده است. امروزه در دانشگاه‌ها رشته‌هایی همچون مهندسی برق، مهندسی پزشکی، ‏مهندسی فناوری اطلاعات،‌ مهندسی کامپیوتر،  مهندسی ژنتیک، مهندسی شیمی،‌‏  مهندسی عمران‏، مهندسی مکانیک،‌ مهندسی مواد‏، مهندسی صنایع‏، مهندسی معدن‏، مهندسی مکاترونیک، مهندسی نساجی‏، مهندسی نفت‏، مهندسی هوافضا‏ و... در دانشگاه‌ها ارائه می‌شود. جالب است که بدانید ایران پس از روسیه و آمریکا بیشترین تعداد فارغ‌التحصیل رشته‌های مهندسی را در جهان داراست. بنا به آمار وبسایت embibe.com ایران  به عنوان یک کشور در حال توسعه، «به دلیل مهارت‌های فنی مدرن و زیرساخت‌های صحیح» مقام سوم را کسب کرده است. این وب‌سایت همچنین توضیح می‌دهد: «حقیقت شگفت‌آور، مانند بسیاری از باورهای غلط دیگر درباره ایران این است که از 233،695 فارغ‌التحصیل مهندسی ایران ، 70٪ آنها زن هستند. این درصد بالاتر از هر کشور دیگری است.» مهندسی درمورد حل مسائل و تبدیل رویاها به واقعیت است. بنابراین تا زمانی که تمایل برای ساخت چیزهای جدید متوقف نشود، اهمیت مهندسی نیز کاهش نمی‌یابد.

انتهای پیام/4160