پژوهش‌های ثروت‌آفرین

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- علیرضا محمدی؛ دانشگاهیان برای اینکه بتوانند در راستای حل مسائل اساسی کشور نقش‌آفرینی کنند، باید پژوهش‌محوری را سرلوحه کارهای خود قرار دهند. همچنین اگر دانشجویان و اساتید به پژوهش هدفمند و اثرگذار اهمیت بدهند و تحقیقات و پایان‌نامه‌های مسئله‌محور به دولت و جامعه معرفی شود، گفتمان پژوهش‌محور در سطح دانشگاه و کشور شکل می‌گیرد.

دانشگاه آزاد اسلامی در سال‌های اخیر برای ارتقای پژوهش و فناوری در دانشگاه، گام‌های مؤثری برداشته و به درخواست بسیاری از مشتاقان علم در کشور پاسخ داده است. این دانشگاه امروز بیش از 6 میلیون نفر فارغ‌التحصیل دارد. در واقع دانشگاه آزاد اسلامی با داشتن 20 میلیون مترمربع فضای دانشگاهی، 24 هزار عضو هیئت علمی تمام‌وقت، 45 هزار عضو هیئت علمی نیمه‌وقت و حدود یک میلیون و 150 هزار دانشجو در بیش از 400 واحد و مرکز دانشگاهی، اقدامات خوبی در راستای ترویج پژوهش و فناوری مسئله‌محور انجام داده است.

این دانشگاه هر ساله با برگزاری جشنواره فرهیختگان به دنبال معرفی دستاوردهای علمی و دانشگاهیان نخبه و متخصص است. در حال حاضر بیش از چهار ماه از ابلاغ دستورالعمل برگزاری هشتمین جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی به رؤسای دانشگاه آزاد اسلامی استان‌ها توسط روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری و رئیس شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی می‌گذرد. در این دستورالعمل آمده است که دانشگاه آزاد اسلامی این جشنواره را به منظور شناسایی و تشویق اعضای هیئت علمی، دانشجویان، دانش‌آموزان و فناوران این دانشگاه در زمینه‌های مختلف علمی، پژوهشی و فناوری به‌صورت یکپارچه و ملی برگزار خواهد کرد.

بازه زمانی بررسی مدارک و مستندات داوطلبان شرکت در جشنواره از فروردین تا مهر 1399 است و برگزیدگان سال‌های 1396 تا 1398 جشنواره نمی‌توانند به‌عنوان برگزیده در همان بخش انتخاب و معرفی شوند. همچنین فرآیند داوری سوابق پژوهشی و تحقیقاتی واحدها و مراکز دانشگاه آزاد اسلامی برای شرکت در هشتمین دوره جشنواره فرهیختگان از 21 تا 30 بهمن‌ماه 99 انجام شد.

از محورهای جشنواره می‌توان به پژوهشگر برتر، مقاله، کتاب تألیف، کتاب ترجمه، کتاب ناشر بین‌المللی، ثبت اختراع داخلی، ثبت اختراع بین‌المللی، پایان‌نامه، رساله دکتری، کارشناس پژوهش و فناوری برتر، فناور برتر، کارآفرین برتر، مرکز رشد برتر، شرکت دانش‌بنیان برتر، آزمایشگاه برتر، انجمن علمی، ادبی و هنری، معاون پژوهش و فناوری یا علمی، واحد دانشگاهی در حوزه پژوهش و فناوری، کرسی نظریه‌پردازی، نوآوری و نقد برتر، کرسی ترویجی برتر، مرکز تحقیقات، مدرسه سما، آموزشکده سازمان سما، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، عضو برتر باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، مجلات فارسی، مجله غیرفارسی و سرای نوآوری اشاره کرد.

همچنین نشان ویژه، حوزه علوم کشاورزی، حوزه علوم پایه، حوزه فنی و مهندسی، حوزه علوم انسانی، حوزه هنر و معماری، حوزه علوم پزشکی، اختراع، ثبت اختراع بین‌الملل، مرکز رشد، شرکت دانش‌بنیان، انجمن‌ها، کرسی نظریه‌پردازی، کرسی ترویجی، واحد فناور، کارشناس برتر پژوهش، معاون پژوهش و فناوری، آزمایشگاه، واحد دانشگاهی برتر در حوزه پژوهش و فناوری، مرکز تحقیقات، سرای نوآوری، کارآفرین و فناور از جمله حوزه‌های علمی هشتمین دوره جشنواره فرهیختگان است.

نریمانی‌راد: در جشنواره فرهخیتگان به پژوهش ثروت‌آفرین بهای بیشتری داده می‌شود

محمد نریمانی‌راد، دبیر اجرایی هشتمین دوره جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا می‌گوید: در هشتمین دوره جشنواره فرهیختگان مانند جشنواره‌های سابق مقرر شد که کارهای پژوهشی اساتید و دانشجویان به‌نوعی معرفی شود و آن‌ها را به جامعه بشناسانیم. اساتید کارهای بزرگی انجام داده‌اند. مقالات و کتاب‌های ذی‌قیمتی که اساتید تألیف یا ترجمه کرده‌اند، از نظر علمی و پژوهشی در سطح بالایی هستند و قدر این‌ها را باید دانست. البته هدف عمده ما در جشنواره این است که اولاً کارهای خاص را معرفی کنیم، ثانیاً همه اساتید و دانشجویان را تشویق کنیم که به علم و پژوهش سوق پیدا کنند.

وی می‌افزاید: هدف جشنواره فرهیختگان این است که کل جامعه دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی و جامعه‌های دانشگاهی دیگر را تکان دهد و به سوی پژوهش، ابتکار، ابداع و اختراع سوق دهد. هدف جشنواره حرکت به سوی پژوهش هدفمند است که بتواند مشکلات جامعه را حل کند. در حال حاضر در کشور عزیزمان باید مشکلات را احصا کنیم و بگوییم هر یک از اساتید و دانشمندان به سمت این مشکلات بروند و آن‌ها را حل کنند. در واقع وقتی از دانشگاه حل مسئله سخن می‌گوییم، منظورمان این است.

به گفته مدیرکل برنامه‌ریزی و اعتبارات پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی، اگر در یک محور جشنواره، ۱۵ پرونده از واحدهای دانشگاهی به دبیرخانه جشنواره ارسال شده بود و هیچکدام از این ۱۵ مورد با نظر اساتید شایسته تقدیر نبود، در آن زمینه، رتبه برتر نخواهیم داشت و این موضوع اعتبار و ارزش کار را بالا می‌برد؛ تأکید ریاست دانشگاه آزاد اسلامی این بود که رعایت عدالت در داوری سوابق پژوهشگران برای شرکت در جشنواره لحاظ شود و با دقت کارهای برجسته معرفی و تشویق شود. همچنین پژوهشی که منجر به ثروت‌آفرینی می‌شود، در جشنواره به آن بهای بیشتری داده می‌شود.

ملک‌نیا: مقالات و طرح‌های دانشگاهی باید قابلیت اجرا شدن در صنعت را داشته باشند

لاله ملک‌نیا، داور هشتمین دوره جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا معتقد است: جشنواره فرهیختگان یکی از بزرگ‌ترین جشنواره‌های حال حاضر دانشگاه آزاد اسلامی بوده که در کنار جشنواره‌هایی که در سطح کشور مانند جشنواره خوارزمی برگزار می‌شود، جایگاه خود را پیدا کرده است و باید به خوبی ابعاد آن تبیین شود. نگاهی که در جشنواره فرهیختگان وجود دارد این است که مقاله برتر، کتاب برتر، پژوهشگر برتر، پایان‌نامه برتر، رساله برتر و... جایگاه ویژه‌ای دارد.

وی توضیح می‌دهد: دانشجوی برتر، عضو هیئت علمی برتر و به تعبیر کلی پژوهشگر برتر باید در ابعاد مختلف مانند مقاله، کتاب، طرح برون‌دانشگاهی و... قوی باشد و بتواند در سطح بین‌المللی نقش‌آفرینی کند. بنابراین باید جشنواره فرهیختگان هر سال دقیق‌تر از سال قبل مورد بررسی قرار بگیرد. در سال‌های گذشته عمدتاً نگاه جشنواره این بود که تعداد مقالات و اینکه آیا رساله فلان شخص خوب است یا خیر، بررسی شود. اینکه چقدر این مقالات، رساله‌ها و طرح‌ها قابلیت اجرا در صنعت یا به‌کارگیری در جامعه را داشته باشد، هنوز خیلی عمیق نشده است. داوران بخش فنی و مهندسی هشتمین دوره جشنواره فرهیختگان متفق‌القول هستند پژوهشگر برتر کسی است که علاوه بر اینکه در حوزه تولید علم گام برمی‌دارد، باید بتواند این تولید علم را کاربردی نیز بکند. در این زمینه برخی از پرونده‌ها خلأ دارد و باید دانشگاهیان در این حوزه تقویت شوند.

مدیرکل کانون‌های دانشگاه، صنعت و جامعه دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: در گذشته رسالت دانشگاه‌ها صرفاً بحث آموزش و تولید علم بود و به کاربردی‌شدن علم کمتر توجه می‌شد. اما در حال حاضر باید دانشگاه‌ها به سمت دانشگاه کارآفرین و نسل سوم و چهارم سوق پیدا کنند. در این زمینه کارهایی انجام شده اما کم است و باید گسترش یابد. رویکرد اساتید دانشگاه آزاد اسلامی باید در راستای رسیدن به دانشگاه حل مسئله سرعت بیشتری بگیرد.باید بتوانیم تعامل اساتید با صنعت و جامعه  را بیشتر کنیم.

وی می‌افزاید: اداره کل کانون‌های دانشگاه، صنعت و جامعه دانشگاه آزاد اسلامی به سمت تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت سوق پیدا کرده است. ما می‌گوییم اگر امکان ارتباط با صنعت برای استان یا واحدی وجود ندارد اما پتانسیل دارد که بتواند کارِ کاربردی انجام دهد، پروژه‌های کلان را با تعامل‌هایی که اداره کل کانون‌های دانشگاه، صنعت و جامعه با سازمان‌ها، نهادها و وزارتخانه‌ها دارد، در اختیار اساتید قرار دهیم. در نتیجه استاد دانشگاه در کنار صنعتگر و نهادها قرار می‌گیرد و ارتباط با صنعت گسترش می‌یابد تا در سال‌های آتی خودش بتواند این حرکت را انجام دهد و این ارتباط را بگیرد.

پژوهشگر برتر باید تولید علم و کار فناورانه را با هم داشته باشد

به گفته ملک‌نیا، در میان اساتید شرکت‌کننده در جشنواره فرهیختگان، برخی تولید علم خوبی دارند و برخی دیگر فناور هستند. اما حالت مطلوب‌تر این است که یک پژوهشگر برتر، هم تولید علم داشته باشد و هم فناور باشد. این‌ها را باید به‌گونه‌ای تجمیع کرد. دلیل آن هم این است کسی که تولید علم می‌کند، تجربه بالا دارد، مدت زمان طولانی در دانشگاه بوده و چون آن نگاه وجود داشته است، توانسته امتیازهای خوبی را جمع‌آوری کند. از سوی دیگر کسی که فناور است، جوان است و شاید بُعدهای تولید دانش او به اندازه کسی که تولید علم کرده است و از نظر مرتبه علمی در سطح استاد است، نمی‌رسد.

جباری: جشنواره فرهیختگان با داشتن بخش‌های مختلف به‌صورت گسترده به ارزیابی پژوهشگران می‌پردازد

همچنین محمدمهدی جباری، داور هشتمین دوره جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا می‌گوید: در سه دهه گذشته در جشنواره‌های پژوهش و فناوری که در کل کشور برگزار می‌شد، پژوهشگران برتر انتخاب می‌‌شدند اما ابتکاری که مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی طی هفت دوره در هفت سال گذشته داشته، این بوده است که با تعریف و راه‌اندازی جشنواره‌ای به نام فرهیختگان، طیف بررسی فعالیت‌ها و کارهای پژوهشی و فناوری را گسترده‌تر کرده است. این جشنواره علاوه‌بر بررسی و انتخاب مدارک و مستندات مربوط به پژوهشگران برتر در 6 گروه آموزشی، فعالیت‌های دیگر را هم از جمله کتاب، مقالات علمی، فناوری‌ها و موارد دیگر که در حوزه پژوهش و فناوری مورد اهمیت است را مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌دهد.

وی می‌افزاید: این موضوع باعث می‌شود اقداماتی که در این راستا انجام می‌شود به‌صورت تک‌بُعدی نباشد و در همه زمینه‌ها انگیزه و رقابت ایجاد شود تا اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی با این رقابتی که انجام می‌شود، بتوانند در همه عرصه‌ها فعالیت داشته باشند. چه پژوهشگران برتری که به‌عنوان عضو هیئت علمی فعالیت می‌کنند، چه دانشجویان تحصیلات تکمیلی که در نگارش پایان‌نامه‌های با کیفیتشان اقدام می‌کنند، همه این فرصت را دارند که رقابتی داشته باشند تا بتوانند کیفیت کار خود را بالا ببرند. این موضوع در گروه‌های مختلف آموزشی به صورت جداگانه مورد بررسی داوران جشنواره قرار می‌گیرد و هر سال بخش‌هایی که در جشنواره مدنظر قرار می‌گیرد، بهینه‌سازی شده و مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرد تا نتیجه داوری که انجام می‌گیرد بتواند تأثیر مثبت و بیشتری را در فعالیت‌های آتی داشته باشد.

به گفته معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس، پایان‌نامه و رساله در دو گروه کارشناسی ارشد و دکتری در گروه‌های 6 گانه آموزشی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در طرح پایش که به پیشنهاد دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و همکارانشان انجام شد، پژوهش یک‌پارچه اثرگذار شبکه‌ای مورد بررسی قرار گرفت، تلاش شده که در عناوین و رشته‌های مختلف‌، موضوع‌های کاربردی را در سطح جامعه احصا کرده و در شبکه پایش قرار دهند. در طرح پایش با امتیازهای ویژه‌ای که در نظر می‌گیرند، اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی ترغیب می‌شوند که با انتخاب موضوع از سامانه پژوهشیار، فعالیتی انجام می‌دهندکه  به نوعی مشکلی از صنعت و جامعه را برطرف کند.

جباری معتقد است: این موضوع هر سال پیشرفت بیشتری کرده و کم‌کم دارد نمود خود را در پایان‌نامه‌ها نشان می‌دهد. در همین راستا، پایان‌نامه‌هایی که مورد ارزیابی داوران جشنواره فرهیختگان قرار می‌گیرد، با توجه به دستاوردهای پژوهشی که از پایان‌نامه منتج می‌شود، از جمله مقالات ملی و بین‌المللی، کنفرانس‌ها و مجلات معتبر، ثبت اختراع‌ها، تولید دانش و همچنین فناوری‌های نوین می‌تواند بسیار مفید واقع شود.

یادآور می‌شود، در مجموع ۷۱۷ پرونده از دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای سراسر کشور به دبیرخانه هشتمین دوره جشنواره فرهیختگان ارسال شده است و حداکثر ۶۱ مورد به‌عنوان برگزیدگان نهایی در جشنواره معرفی و تقدیر خواهند شد. همچنین داوری‌ها در سه سطح شامل سطح اول توسط واحدهای دانشگاهی، سطح دوم توسط استان‌ها و سطح سوم و نهایی توسط کمیته داوری ۳۲ نفره سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی صورت گرفت.

هشتمین دوره جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی همزمان با سالگرد تأسیس این دانشگاه در اواخر اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ برگزار می‌شود و هر ساله با برگزاری این جشنواره و معرفی دستاوردهای شاخص دانشگاه، انگیزه‌ای در اساتید و دانشجویان به وجود می‌آید که فعالیت‌های علمی خود را گسترش دهند. بنابراین دانشگاه آزاد اسلامی با تلاش‌های دانشجویان و اساتید می‌تواند به دانشگاه کارآفرین، حل مسئله و پژوهش‌محور به معنای حقیقی کلمه دست پیدا کند و الگویی برای سایر دانشگاه‌ها شود.

انتهای پیام/4118/