استقرار تیم سازمان بهداشت جهانی در چین/ تلاش برای ریشه‌یابی کرونا

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، ویروس کرونای جدید احتمالاً از خفاش‌ها سرچشمه گرفته است، اما نحوه انتقال آن به انسان شدیداً موضوع حدس و گمانه‌زنی است و این مسئله اکنون توسط سازمان بهداشت جهانی در حال بررسی قرار گرفته است. کارشناسان سازمان بهداشت جهانی(WHO) طی این ماه برای انجام تحقیقات در مورد ریشه ویروس کرونا وارد چین شدند.

10 محقق با تخصص در ویروس‌شناسی، بوم‌شناسی و بهداشت عمومی امیدوارند بتوانند به سؤالات اصلی در مورد چگونگی و زمان اولین مورد ابتلای انسان به SARS-CoV-2 پاسخ دهند.

اگرچه بیش از یک سال از اولین مورد گزارش ویروس کرونا در چین در دسامبر 2019 می‌گذرد اما هنوز کارشناسان دقیقاً نمی‌دانند این ویروس چه زمانی یا از کجا ظاهر شده است. در حالی که بسیاری از شواهد تاکنون تلویحاً به خفاش نعل‌بینی در چین اشاره دارد، تحقیقات مداوم - مانند مطالعه اخیری که حکایت از این داشت که ویروس کرونا از اوایل نوامبر 2019 در ایتالیا در حال انتقال بوده است - یادآور این است که بررسی علل شیوع بیماری‌های عفونی اغلب پیچیده‌تر از آن است که به نظر می‌رسد.

لزوم ریشه‌یابی ویروس

لزوماً مهم نیست که «بیمار صفر» کیست (نخستین فردی که به بیماری مبتلا می‌شود). اما کارشناسان می‌گویند اگر می‌خواهیم نحوه و زمان ابتلای افراد را به بیماری فعلی و بیماری‌های آینده بهتر درک کنیم، ردیابی ویروس از نقطه آغازین بسیار مهم است.

این موضوع در ابتدای شیوع می‌تواند به کُند شدن سرایت بیماری و قبل از اینکه از کنترل خارج شود کمک کند. اگر زمانی یک مورد از نوعی بیماری شناسایی شد، در همان وقت  تمام تماس‌ها را ردیابی کنند و هر حامل بالقوه‌ای را قرنطینه نمایند، می‌توان عوامل بیماری‌زا را متوقف ساخت.

نائومی فارستر-سوتو(Naomi Forrester-Soto) ویروس‌شناس دانشگاه کیئل بریتانیا می‌گوید: «حتی پس از ازدست‌رفتن دورۀ طلایی مهار اولیه ویروس(مانند اتفاقی که با SARS-CoV-2 پیش آمد)، یافتن منشأ بیماری می‌تواند بینش مفیدی به ما بدهد. هرچه بیشتر چگونگی ظهور بیماری‌ها درک کنیم، بهتر می‌توانیم آنها را پیش‌بینی و کنترل کنیم.»  

این کار لزوماً به معنای شناسایی بیمار صفر نیست، چیزی که امروزه اغلب کارشناسان فکر می‌کنند حتی امکان‌پذیر هم نیست. این مسئله در عوض هدف کسب اطلاع از این موضوع است که  ویروس جدید در کجا ظهور یافته و در چه شرایطی از حیوانات به انسان منتقل شده است. این ویروس‌شناس می‌گوید این موضوع ممکن است به ما کمک کند تا نحوه رفتار خود را نسبت به حیوانات خاص، اعم از وحشی و خانگی تغییر دهیم.

پس از همه‌گیری ابولا در غرب آفریقا  که منجر به کشته شدن بیش از یازده هزار نفر بین سال‌های 2014 و 2016 شد متخصصان زنجیره بیماری را تا اولین قربانی پیگیری کردند: یک کودک دوساله به نام «امیل اوامونو» (Emile Ouamouno)، که دسامبر 2013 در نقطه‌ای دورافتاده از گینه جان باخت.

فابیان لندرتز(Fabian Leendertz) دامپزشک حیوانات وحشی و میکروبیولوژیست یکی از  محققانی بود که به ردیابی عفونت ابولا کمک کرد. بررسی‌های آنها در گینه به خفاش‌هایی رسید که در درختی توخالی که محل بازی کودکان بود زندگی می‌کردند. خبر احتمالاً خوب اینکه سازمان بهداشت جهانی در مأموریت ریشه‌یابی کووید-19 به چین از این کارشناس نیز دعوت کرد و او یکی از اعضای تیم ردیابی عفونت است. تحقیقات لندرتز به متخصصان کمک کرده بود تا بفهمند که آن بیماری چگونه گسترش یافته و این خطر در اثر تماس نزدیک با چه حیواناتی میسر بوده است.

مارتین بیر(Martin Beer)، استاد ویروس‌شناسی در انستیتوی تحقیقات بهداشت حیوانات در آلمان می‌گوید، شناسایی اولین مورد ابتلا برای مهار ابولا مهم بود و کار کارآگاهی در کشف این مسئله به دلیل کُشنده و بی‌نظیر بودن ابولا بسیار آسان تمام شد. اما داستان کووید-19 فرق می‌کند.

بیر می‌گوید: «احتمالاً اولین افرادی که به ویروس کرونا مبتلا شدند هیچ علائمی نداشتند و حتی متوجه هم نشدند. این مسئله باعث شده است که ردیابی پازل ویروس کرونا بسیار بسیار دشوار باشد. تعقیب بیماری‌های تنفسی با مدلی که در مورد ابولا انجام شد کاری تقریباً غیرممکن است زیرا به‌سادگی با آنفلوانزا یا هر نوع سرماخوردگی دیگری به اشتباه گرفته می‌شود. در حقیقت بیمار صفر ویروس کرونا به احتمال زیاد اصلاً متوجه نشده که هرگز به این ویروس آلوده شده است و حتی ممکن است همین الان در سلامت کامل باشد!»

 حلقه گمشده

گرچه اولین مورد ویروس کرونا در دسامبر 2019 در ووهان چین کشف شد و بسیاری از گمانه‌زنی‌ها در مورد نقطه شروع آن به احتمال انتقال آن از خفاش به انسان از طریق بازار مرطوب آن شهر دلالت دارد اما هنوز هم ممکن است منشأ آن جای دیگری بوده باشد.  

مقامات چینی همواره اعلام کرده‌اند که شاید ویروس کاملاً در کشور دیگری ظهور یافته باشد. اگرچه دانشمندان به این نظریه اعتبار زیادی نداده‌اند اما تیم WHO بارها گفته است که در مورد احتمال شیوع بیماری از کشورهای دیگر ذهن خود را باز نگاه خواهد داشت.

بیر معتقد است منشأ ویروس حتما می‌بایست چین باشد زیرا «در آنجا اولین خوشه عفونت‌ها مشاهده شده است.» اما این لزوماً بدین معنی نیست که اولین نقطه ابتلا بازارهای مرطوب این کشور بوده است.  

نمونه‌های جمع‌آوری شده و ذخیره‌شده از شیوع  SARS-CoV-1  در سال 2013 نشان می‌دهد ویروس خفاش RaTG13 که در بین خفاش‌های نعل‌بینی استان یون‌نان چین رایج است به ویروس کرونای جدید تا 96 درصد شباهت دارد. بیر می‌گوید: «اینکه ویروس از خفاش سرچشمه گرفته است کمابیش قطعی است، اما خیلی بعید است ویروس‌ خفاش‌های چینی باعث ایجاد عفونت مستقیم در انسان شوند.»

سوال این است که آیا ویروسی در خفاش‌ها یا حیوانات دیگر وجود دارد که به اندازه کافی شبیه به SARS-CoV-2  باشد و باعث ایجاد عفونت در انسان شود؟ اگر مورد دوم وجود داشته باشد ممکن است آن حیوان ویروس را از خفاش گرفته و عفونت تا رسیدن به انسان مسیری چندگانه را پیموده باشد. بیر می‌گوید این یکی از مهمترین بخش‌های تحقیق تیم WHO در چین خواهد بود.

به دنبال پاسخ برای جلوگیری از اتفاق‌های مشابه

WHO  تأکید کرده است که به دنبال نشانه گرفتن انگشت اتهام به سوی هیچ کشوری نیست. مایک رایان(Mike Ryan) مدیر برنامه اضطراری این سازمان، روز دوشنبه هفته گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «ما در اینجا به دنبال پاسخ‌هایی هستیم که ممکن است در آینده ما را نجات دهد، نه کشور مقصر و یا افراد مقصر.»

فارستر-سوتو با اشاره به اینکه دانشمندان چندین دهه است که در مورد خطرات ناشی از افزایش تجاوز انسان به مناطق طبیعی هشدار می‌دهند می‌گوید: «ظهور ویروس کرونا در سطح همه‌گیر واقعاً نباید کسی را متعجب کند. ما می‌دانیم که اختلال انسان در اکوسیستم‌ها به ظهور بیماری‌های همه‌گیر کمک می‌کند. اساساً هیچ مکان بکری روی کره زمین باقی نمانده است.»

انتهای پیام/4160/پ