پیش‌بینی آینده روابط تهران-آنکارا در پی اظهارات نسنجیده اردوغان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، مراسم رژه پیروزی جمهوری آذربایجان در جنگ قره‌باغ با حضور رئیس‌جمهور این کشور و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه برگزار شد. در این رژه که با حضور مشترک نیروهای نظامی ترکیه انجام شد، اتفاقاتی افتاد که واکنش‌های زیادی را در داخل ایران به‌همراه داشته است.

پیش از مراسم سخنرانی رسمی رؤسای جمهور دو کشور، مارش ویژه موسوم به «مهتر» که از مارش‌های سپاه عثمانی بود، نواخته شد که با توجه به برگزاری این جشن در جمهوری آذربایجان اقدام بی‌ربطی بود و تناسبی با باکو نداشت. در سخنان حماسی اثنای رژه نیز از «ارگ تبریز» و «کوه سبلان» نام برده شد که ارتباطی با جمهوری آذربایجان نداشت و نام بردن از این مکان‌ها تحریک‌آمیز قلمداد می‌شود.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه

در ادامه، اردوغان در مراسم جشن پیروزی نیروهای آذربایجان در قره‌باغ سخنرانی کرد و شعری جنجالی و تحریک‌آمیز با مضمون جدایی‌طلبی بخشی از خاک کشورمان خواند. ایران به محض انتشار این خبر به آن واکنش نشان داد و این اظهارات را بازگشت به «دوران توسعه‌طلبی» آنکارا تلقی کرد و در این زمینه خواستار توضیح فوری دولت ترکیه شد.

وزارت امور خارجه  کشورمان روز جمعه  «دریا اورس»، سفیر ترکیه در تهران را احضار کرد تا اعتراض شدید تهران  نسبت به اظهارات مداخله‌جویانه و غیرقابل قبول رئيس‌جمهور ترکیه به وی ابلاغ شود. در این دیدار که دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل امور اوراسیا حضور داشت، یادآور شد جمهوری اسلامی ایران به هيچ‌کس اجازه مداخله در مورد تمامیت ارضی خود را نمی‌دهد و همان‌طور که تاریخ پرافتخار ایران گواه است، در زمینه امنیت ملی خود حتی ذره‌ای کوتاه نمی‌آید.

نکته قابل توجه این بود که آنکارا به جای عذرخواهی راه تقابل را در پیش گرفت و سفیر کشورمان در ترکیه را احضار کرد.

پیش‌تر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان انتقاد خود در این زمینه را با انتشار توئیتی اعلام کرد و نوشت: به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند، به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادری‌شان ایران مربوط است!

ظریف افزود: آیا او نفهمید علیه حاکمیت جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچکس نمی‌تواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.

بازتاب منفی اظهارات اردوغان در داخل کشور

اظهارات اردوغان با واکنش‌های تند کاربران در شبکه‌های اجتماعی نیز مواجه شد و شماری از مسئولان کشورمان فرصت یافتند انتقادات خود را از سیاست‌های نادرست ترکیه در قبال ایران مطرح کنند. آن‌ها به رئيس‌جمهور ترکیه توصیه کردند کمی تاریخ بخواند یا به جای اظهارات مداخله‌جویانه، مشکلات داخلی کشور خود را حل کند و  «خیالات نوعثمانی‌گری» را کنار بگذارد.

پس از افزایش تنش میان مقام‌های تهران و آنکارا و احضار متقابل سفیران ایران و ترکیه، محمدجواد ظریف و «مولود چاووش‌اوغلو»، وزیران امور خارجه دو کشور درباره شعرخوانی جنجالی اردوغان گفتگوی تلفنی انجام دادند. چاووش‌اوغلو در این تماس گفت رئیس‌جمهور ترکیه فکر می‌کرد منظور شعر مربوط به جدایی قره‌باغ است و ارتباطی با ایران ندارد.

ظریف نیز بر احترام و روابط دوستانه میان دو کشور تأکید کرد.

با نگاهی به روابط تهران ــ آنکارا در سال‌های گذشته می‌توان دریافت دو طرف به سطحی رسیدند که همکاری را بر تنش ترجیح می‌دهند و برای حل موضوعات منطقه‌ای در چارچوب‌های مختلف، همکاری‌هایی را میان خود تعریف کردند.  طبعاً  اختلافات دو طرف نیز در موضوعات مختلف معمولاً از سطح خاصی بالاتر نرفته است.

درست است ایران با ترکیه در برخی از حوزه‌ها همکاری دارد، ولی باید در برابر زیاده‌خواهی‌های ارضی رئيس‌جمهور این کشور که خط قرمز جمهوری اسلامی را زیر پا می‌گذارد، واکنش صریحی انجام داد. کارشناسان امور بین‌الملل معتقدند بهترین واکنش به شعرخوانی اردوغان این است که سفیر ترکیه و آذربایجان در ایران احضار شوند و علاوه بر یادآوری سابقه کمک‌های تهران به حیدر علی‌اف و مردم آذربایجان در سه دهه گذشته، تذکر جدی به نمایندگان دو کشور داده شود؛ همچنین می‌توان به فعالیت سرگروه‌های پان‌ترکیسم و حرکت‌های آن‌ها در کشور توجه ویژه‌ای کرد.

یکی دیگر از روش‌های مواجهه این است که سوابق تاریخی منطقه در رسانه‌های سراسری به‌ویژه رسانه ملی و استان‌های آذری زبان بازخوانی و اجلاس‌های علمی با حضور صاحب‌نظران جغرافیا در زمینه تشکیل حکومت آذربایجان برگزار شود.

اتخاذ تدابیر نظامی در مرزهای غرب و شمال‌غربی کشور نیز جزو مواردی است که در حوزه امنیتی برای مقابله با هرگونه تدبیر سوء پیش‌بینی می‌شود.

انتهای پیام/4033/پ