ماجرای کسب عنوان برترین مخترع زن جهان توسط یک بانوی ایرانی/ بهترین راهکار برای تولید علم چیست؟

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دانشگاه آزاد اسلامی با داشتن 40 درصد از سهم آموزش عالی کشور اقدامات مؤثری در حوزه علم و فناوری انجام داده و همیشه در مسیر اعتلای علم و پژوهش ایران اسلامی گام برداشته است.

این دانشگاه با داشتن واحدهای دانشگاهی مسئله‌محور و کارآمد، به تربیت دانشجویانی ایده‌پرداز، کارآفرین و با انگیزه می‌پردازد تا با دانش خود بتوانند علم را با تکنولوژی روز ارتقا دهند و در مسیر رشد پرشتاب علمی کشور مؤثر واقع شوند. همچنین اساتید نخبه و با تجربه‌ای در این دانشگاه وجود دارند که دارای مقالات پراستناد علمی و اختراع‌های مختلف هستند که هرکدام گنجینه‌ای برای دانشگاه آزاد اسلامی محسوب می‌شود.

در همین راستا با مریم اسلامی، رئیس مرکز تحقیقات زیست‌فناوری کاربردی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران به گفتگو نشسته‌ایم. از دیگر عناوین مریم اسلامی می‌توان به پزشک و دارنده مدرک دکتری تخصصی ژنتیک، رئیس کمیته بین‌الملل EDC دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران، مشاور ژنتیک و فلوشیپ پزشکی بازساختی از دانشگاه هاروارد آمریکا و برترین مخترع زن سال ۲۰۰۸ از طرف سازمان جهانی مالکیت معنوی سازمان ملل متحد (وایپو) اشاره کرد. مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

بهترین راهکار تولید علم داشتن سؤالات بنیادین و پاسخ به آن‌ در جهت حل مشکلات جامعه است

آنا: اساتید و دانشجویان چگونه می‌توانند به تولید علم کمک کنند؟

اسلامی: برای تولید علم نباید فقط به نوشتن مقالات بسنده کنیم بلکه تولید علم زمانی اتفاق می‌افتد که کار علمی، پژوهشی و پایان‌نامه‌ بتواند مشکلی از مشکلات جامعه را حل کند.

در حوزه کاری ما که پزشکی، ژنتیک و مشاوره ژنتیک است با دیدن مشکلاتی که در جامعه وجود دارد و بیماری‌ها و راهکارهایی که برای پیشگیری، تشخیص و درمان مفید است، می‌تواند به‌عنوان موضوعی در تولید علم مطرح شود.

قطعاً در هر کدام از رشته‌های تحصیلی، اگر به طرح یک پرسش اساسی و بنیادین درباره مشکلات موجود و رسیدن به جواب آن‌ها برسیم، می‌تواند هم مشکلی از مشکلات جامعه را حل کند و هم در کنار آن منجر به تولید مقالات، کتاب، اختراع و دستاوردهای دیگر علمی شود. بنابراین داشتن سؤالات بنیادین و راهکارهایی برای پاسخ به آن‌ها در جهت حل مشکلات جامعه می‌تواند جزء بهترین راهکارهای تولید علم برای اساتید و دانشجویان باشد.

ماجرای انتخاب شدن یک ایرانی به‌عنوان برترین مخترع زن جهان

آنا: چگونه موفق‌ شدید که به عنوان برترین مخترع زن سال ۲۰۰۸ از طرف سازمان جهانی مالکیت معنوی سازمان ملل متحد (وایپو) انتخاب شوید؟ چه معیارهایی مدنظر داوران سازمان بود؟

اسلامی: با همین نگاه درباره تولید علم در طول سال‌های 2001 تا 2008 تحقیقات بسیاری در مورد نقش اکسترنال فیکساتورها در درمان بیماری‌های استخوانی و مقایسه آن‌ها با اینترنال فیکساتورها انجام دادم و برای انجام این کار در قالب پایان‌نامه دوره دکتری حرفه‌ای، به شکل تألیف کتاب و بخشی از آن به به عنوان اختراع که بعداً پتنت آمریکا هم شد اقدام کردم.

در عین حال به دلیل مطالعات گسترده‌ای که در این زمینه انجام شده بود، سعی داشتم که آن را در مجامع بین‌المللی نیز مطرح کنم و یکی از مهم‌ترین نمایشگاه‌ها و مسابقات بین‌المللی در زمینه اختراعات در کشور سوئیس است که در سال 2008 طی فراخوانی که داده بودند و به دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران رسیده بود، کارهایمان را طی آن فراخوان به دانشگاه تحویل دادیم و بعد از انجام داوری‌های اولیه‌ای که انجام شده بود، از ایران یک تیم بالای 20 نفره انتخاب شد که بنده از سوی دانشگاه آزاد در فروردین‌ماه سال 1387 عازم کشور سوئیس شدم.

در آنجا با حضور بیش از هزار و 400 مخترع بین‌المللی از 47 کشور دنیا در شهر ژنو سوئیس، بزرگترین نمایشگاه بین‌المللی اختراعات برگزار شد. در این نمایشگاه که طی چند روز با حضور مخترعان، کمپانی‌های بزرگ بین‌المللی و رسانه‌ها برگزار می‌شود، مخترعان به ارائه دستاوردهای خودشان می‌پردازند. بنده هم کارهای خود را در آنجا ارائه دادم.

ضمن اینکه قبل از حضور بنده در سوئیس، اعلام شده بود که روی کار شما حساسیت بیشتری بوده است، به دلیل اینکه من آن موقع به‌عنوان یک دانشجوی پزشکی توانسته بودم اختراع داشته باشم و کتاب و مقالاتی نیز تألیف کنم که به کنگره‌های بین‌المللی ارائه شده بود و به من گفته بودند تمام اطلاعات مربوط به کار را همراه خودتان بیاورید.

زمانی که کار خود را آنجا ارائه کردم، بعد از چند روز با حضور داوران بین‌المللی که نزدیک به 88 نفر بودند تحقیق من در زمینه نوآوری بودن، کاربردی بودن و امکان حل مشکلات بشریت داوری شد. تحقیق بسیار گسترده‌ای داشتم و توانسته بودم بر روی بیش از 2 هزار بیمار به شکل مقایسه‌ای و با روش‌های معمول اقداماتی انجام دهم.

هنگامی که داوری‌ها انجام شد، در روز آخر که روز اعطای جوایز و اعلام نتایج بود، اعلام شد که از طرف سازمان جهانی مالکیت معنوی ملل متحد (وایپو) مخترع برتر شدید و با حضور دبیرکل آن سازمان، یک نشان به من عطا شد. در آن جلسه به بنده مدال طلا، دیپلم افتخار و دو هزار دلار به‌عنوان برترین زن مخترع سال 2008 داده شد که خبر آن هم در خبرگزاری‌ها و مجله وایپو منعکس شد و هدف‌شان از انجام این کار شناساندن اختراع و مخترع در سطح بین‌المللی بود.

نکته جالب این بود که در نمایشگاه اختراعات 130 مخترع بین‌المللی از کشور روسیه و مخترعان بسیاری از آمریکا و سایر کشورهای اروپایی حضور داشتند و مخترعان قدرتمندی نیز بودند اما فقط ایران توانست عنوان برتر را کسب کند. در عین حال همان سال مدال طلای سوئیس و دیپلم افتخار آنجا را نیز دریافت کردم، همچنین مدال تسلا از کشور صربستان و دیپلم افتخار آنجا و نشان ویژه از وزارت علوم کشور مولداوی همراه با مدال آنجا را کسب کردم.

آنا: آیا در نمایشگاه‌های بین‌المللی دیگری هم شرکت کردید؟

اسلامی: بله، برای اولین بار نمایشگاه بین‌المللی زنان جهان در کره جنوبی برگزار شد و اختراع من به‌عنوان تنها اختراعی که توانست در یک سال دو بار نشان سازمان ملل و وایپو را از آن خود کند، در سئول نیز مجدداً مدال طلا و دیپلم افتخار سازمان ملل و عنوان برترین مخترع سال را دریافت کرد. در همان سال نیز نشان نوآوری و شکوفایی و عنوان زن نخبه و برگزیده سال 87 را از ریاست جمهوری کسب کردم و مفتخر بودم که در نمایشگاه اختراعات شیراز به‌عنوان جوان نوآور خدمت مقام معظم رهبری سخنرانی داشته باشم و کار خود را ارائه دهم.

با توجه به اینکه خبر پیروزی ایران و اختراع و پژوهش اینجانب در رسانه‌های بین‌المللی و تلویزیون سوئیس منعکس شد، سفیر ایران در سوئیس نیز از بنده برای شرکت در ضیافت پیروزی دعوت کرده بود. همچنین وقتی به ایران بازگشتم پیام کتبی سفیر را دریافت کردم. پس از شرکت در نمایشگاه، موفق شدم اختراع خود را به شکل بین‌المللی در PCT و اداره ثبت اختراعات آمریکا نیز به شکل پتنت ثبت کنم و زمینه‌ای برای ورود بنده به دانشگاه هاروارد و آغاز تحقیقات بعدی‌ام شد.

نشان دادن کاربردی شدن علم برای تشویق دانشجویان به سمت تولید علم

آنا: برای تشویق دانشجویان به سمت تولید علم و شرکت در جشنواره‌های علمی و پژوهشی ملی و بین‌المللی چه راهکارهایی وجود دارد؟

اسلامی: یکی از مهم‌ترین راهکارهایی که برای تشویق دانشجویان وجود دارد، به چشم آمدن اهمیت قائل شدن نسبت به علم و عالم، در جامعه است. اگر در بخش حمایتی، تشویقی و اعطای جوایز بتوانیم حمایت‌ از بخش علمی را گسترش دهیم و در عین حال کاربردی شدن علم و کمکی که تولید علم می‌تواند در حل مشکلات جامعه انجام دهد را نشان دهیم، موجب ایجاد انگیزه در دانشجویان می‌شود.

همچنین مدل‌ها یا الگوهایی را که در تولید علم موفق شدند و به‌عنوان الگوهای مثبتی بودند می‌توانیم به جوانان بشناسانیم. برای شرکت دانشجویان در جشنواره‌های علمی و پژوهش‌های ملی و بین‌المللی می‌توان با تشویق اساتید و کمک کردن به دانشجویان برای پیدا کردن این مهارت که چگونه می‌توانند در جشنواره‌ها حضور فعال داشته باشند، نیز اقدام کرد.

ضمن اینکه به هر حال باید برای دانشجویانی که به‌عنوان کادر علمی یا اجرایی در نمایشگاه‌ها فعالیت می‌کنند، از لحاظ مادی هم فکری شود. این موضوع می‌تواند به‌عنوان مشوق‌هایی باشد که به دانشجویان انگیزه می‌دهد. همچنین هر تولید علمی و هر ارتباط علمی و پژوهش بین‌المللی که بتواند دستاورد بزرگی داشته باشد، موجب افتخار بشریت، کشور و هر فردی به‌عنوان یک ایرانی است که با تقویت این عِرق ملی در دانشجویان می‌توانیم آن‌ها را بیشتر به سمت شرکت در همایش‌های علمی بین‌المللی تشویق کنیم.

کارهای علمی انجام دادن حمایت مسئولان دانشگاه و سیاست‌گذاران سطح بالاتر در کشور را می‌طلبد. به همان اندازه‌ای که به ورزشکار و هنرمند مطرح بها داده می‌شود باید افراد علمی شاخص نیز مورد حمایت قرار بگیرند.

آنا: رویکرد وزارت علوم را در خصوص حمایت کردن از دانشجویان نمونه کشوری چگونه ارزیابی می‌کنید؟ معمولا برخی دانشجویان گلایه دارند که حتی جایزه ما را نداده‌اند.

اسلامی: به هر حال وزارت علوم و وزارت بهداشت و بنیادهای متولی حمایت از نخبگان، سعی خود را تا حد ممکن انجام می‌دهند ولی گلایه‌‌های دانشجویان همیشه بوده است. دانشجویی که با کمترین امکانات به سمت مسائل علمی روی می‌آورد، انتظار دارد که بیشتر از این‌ها مورد حمایت قرار بگیرد.

ما نمی‌خواهیم شرایط به‌گونه‌ای باشد که یک رتبه برتر علمی وقتی جایزه‌اش را دریافت کرد بگوید اگر من فوتبالیست یا خواننده شده بودم الان با کسب این عناوین، قراردادهای آنچنانی با قیمت بالا به من پیشنهاد می‌شد. ضمن احترامی که برای این عزیزان ورزشکار و هنرمند قائل هستم ولی این تفاوت‌ها به‌نوعی باعث سلب انگیزه از جوانان علمی ما می‌شود.

بنابراین همیشه رویکرد مسئولان در جهت بهبود شرایط و برگزاری مطلوب جشنواره‌های علمی بوده اما گلایه‌های دانشجویان در مورد برخی جشنواره‌ها که جوایزی نامتناسب با شأن و جایگاه محقق و عالم داده شده، درست است و مسئولان باید این مسئله را حل کنند. امیدواریم روزی برسد که با جامعه علمی و پهلوانان عرصه علمی نیز مانند پهلوانان دیگر عرصه‌ها برخورد شود و مورد حمایت فراوان قرار بگیرند.

انتهای پیام/4118/پ