در گفتوگو با آنا بررسی شد؛
در گفتگوی تفصیلی آنا با هاشمی عنوان شد؛
خلاقیت کارآفرین برتر با تولید «خمیر حشرهکش»/ بانویی که به رگ‌های جهش تولید حیات دوباره داد
تولیدکننده و کارآفرین برگزیده کشوری می‌گوید: مدتی بود سوسک‌ها و حشره‌های موذی امان خانواده‌ام را بریده بودند و واقعاً کلافه شده بودم تا اینکه ایده تولید خمیر حشرهکش به ذهنم خطور کرد و با پشتکار موفق به ساخت آن شدم.
گروه استان‌های خبرگزاری آنا- حسین رحیمی؛ شکوه‌سادات هاشمی متولد سال 1334 تهران، مبتکر و مخترع هدفمند، ورزشکار و فاتح قله‌های دماوند و سبلان، تولیدکننده و کارآفرین برگزیده کشور و دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر، الگویی شایسته از یک زن اصیل ایرانی را در زندگی فردی و اجتماعی خود به منصه ظهور رسانده است، به همین مناسبت با این استاد دانشگاه به گفتگو نشستیم که متن کامل آن را می‌خوانید.
آنا: لطفاً مختصری از زندگی و سوابق حرفه‌ای و شغلی خود را بیان کنید؟
هاشمی: اکنون دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی خمینی‌شهر هستم و دو بنگاه اقتصادی را اداره می‌کنم و تولیدکننده هستم. از 6 سالگی در کارهای منزل به مادرم کمک می‌کردم و از آنجا که منزل ما در شرق تهران بود، خریدهای منزل را با یک سبد سنگین از راه دور حمل می‌کردیم تا برای‌مان ارزان‌تر تمام شود. از ابتدای فعالیت شغلی و حرفه‌ای که ماهی 300 یا 400 هزار تومان حقوق می‌گرفتم، آن را در اختیار خانواده قرار می‌دادم و موجب شد سطح زندگی و معیشت خانواده‌ام ارتقا یابد.
بر اثر یک اتفاق مانند همه ابداعات، اختراعات و اکتشافات که معمولاً آن مبتکر به‌طور اتفاقی به فرمولی یا اختراعی که معتقدم که ریشه آن در نیاز بشر بوده، دست یافته است، وارد عرصه تولید شدم. نکته‌ای که شاید برای شما و مخاطبان‌تان جالب باشد، این است که در زندگی من سوسک خیلی مهم بوده است! ماجرا از این قرار بود که به‌عنوان یک زن خانه‌دار، منزلم مملو از سوسک بود و برای آن سرزنش می‌شدم.
منزل ما یک آپارتمان قدیمی در کنار حمام و رودخانه بود و در یک فضای کوچک با چند فرزند که زندگی شلوغی داشتیم و علاوه‌بر وظایف خانه‌داری مورد استنطاق قرار می‌گرفتم که چرا اینجا پر از سوسک است؛ بنابراین دل‌مشغولی زیادی داشتیم که چگونه این مسئله را حل کنیم. به همین دلیل از حشره‌کش‌های متداول آن روز و حتی از وسایل فیزیکی و چیزهای دیگر برای ازبین‌بردن این حشره موذی استفاده کردیم؛ اما نتیجه مطلوب نبود.
بنابراین سعی کردم با استفاده از فکر و تلاش خود برای آن راه حلی پیدا کنم. در نتیجه برای ریشه‌کن‌کردن این حشره موذی به روش تازه‌ای دست یافتم؛ البته به این راحتی هم که الان می‌گویم نبود؛ بلکه با مراجعاتی که به دانشکده علوم پایه در دانشگاه تهران، رشته دامپزشکی و شیمی داشتم؛ بالاخره به یک فرمولی رسیدم که توانست سوسک‌ها را از خانه ما ریشه‌کن کند.
انسان خیرخواهی هستم و همیشه دوست دارم هر چیز خوبی که دارم، دیگران هم آن را داشته باشند، در آن زمان معلم و مربی ورزش در آموزش و پرورش و مسئول هیئت ورزش‌های همگانی بودم. از نخستین نفراتی که مبتکر ورزش‌های همگانی در ایران بودند، هستم و مسئول هیئت کوهنوردی هم بودم و البته این مشکل را هم در خانه داشتم. فضای در دسترس من برای فرمولی که به آن رسیده بودم، موجب شد که آن را در اختیار دیگرانی هم که دچار این مشکل بودند، قرار دهم و هرکس مشکلی در این زمینه داشت، به‌صورت خمیر تهیه می‌کردم که با یک‌بار استفاده، سوسک‌ها ریشه‌کن می‌شدند.
به مرور با ادامه این روند به این فکر افتادم که تولید انبوه داشته باشم و جالب اینکه در این راه نه سرمایه‌ای و نه دانشی داشتم. این تجربه می‌تواند نمونه و الگویی باشد برای هرکسی که می‌خواهد تولیدکننده باشد. اکنون با وجود اینکه عده‌ای نقدینگی خودشان را صرف سفته‌بازی می‌کنند؛ اما گرایش به تولید هم زیاد شده است؛ بنابراین توصیه من این است که سراغ محصولی که بازار دارد، بروید. جایی که بتوانید تقاضا ایجاد کنید و یا تقاضا بسازید و ما این کار را کردیم.
همه‌چیز در زندگی به پول و امکانات مادی خلاصه نمی‌شود
زمانی که به وزارت صنایع رفتم، محصول تولیدی کد تولید نداشت. محصولی با شکل خمیری بدون استفاده از سم و آلایندگی حشرهکش بود. در طول چند سال که این محصول ناشناخته را معرفی می‌کردم، توانستم آن را به سازمان پژوهش‌های علمی صنعتی ایران معرفی کنم و آنها هم به وزارت نفت و سپس پژوهشگاه صنعت‌نفت معرفی کردند که در نتیجه تأیید 100 درصدی، هم گواهی نوآوری از سازمان پژوهش و هم گواهی غیرسمی‌بودن را دریافت کردم و به این وسیله توانستم با دست خالی ثبت اختراع کنم و سپس هم آن را به تولید انبوه برسانم.
آنا: از نگاه شما مسیر موفقیت چگونه می‌تواند در دانشگاه رقم بخورد؟
هاشمی: دانشگاه و رفتن به دانشگاه و دانشجوشدن برای من آنقدر مهم بود که با اینکه انگیزه مالی خاصی نداشتم؛ بعد از 31 سال که از زمان اخذ دیپلم توسط من گذشته است، به دانشگاه رفتم؛ چراکه همیشه آرزو داشتم که در رشته‌های زیادی تحصیل کنم. از رشته‌های پیراپزشکی گرفته تا فنی و حرفه‌ای و مربیگری ورزش که البته به دلیل نیاز به حضور در خانواده و همسر و فرزند، موقعیت آن فراهم نشد تا اینکه این فرصت ایجاد شد و در رشته اقتصاد در دانشگاه پذیرفته شدم و کارشناسی ارشد خود را نیز در رشته اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی گذراندم.
در پاسخ به سؤال شما باید بگویم که به‌نظرم الگوهای زندگی در شرایط فعلی تغییر کرده است. برای مثال به نظر می‌رسد مقداری نوع‌دوستی در جامعه ما کمرنگ شده و موجب شده است تا از همدیگر کمتر اطلاع داشته باشیم. در دانشگاه هم به همین ترتیب شاهد تغییر الگوها هستیم و شاید افرادی نظرشان این باشد که به جای تحصیل در دانشگاه، سراغ کسب و کار و درآمد بیشتر بروند.
اما لازم است در جامعه این دو موضوع فرهنگ‌سازی شود که همه‌چیز در زندگی به پول و امکانات مادی خلاصه نمی‌شود. به‌طور مثال به‌عنوان یک مادر به دخترم که از کودکی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، هنر نقاشی را به‌طور حرفه‌ای دنبال می‌کرد، گفتم که اکنون فوق‌لیسانس دارم و ممکن است برای فرزندت این سؤال پیش بیاید که چرا مادربزرگ فوق‌لیسانس دارد و مادرم لیسانسه است. به‌همین شکل او را تشویقش کردم که به تحصیلات عالی فکر کند، به‌نظرم به جای اینکه دغدغه ذهنی خانواده‌ها این باشد که به‌طور مثال فلان فرد چه کار کرد که پولدار شد یا ماشین و دستگاه تلفن همراه او از چه نوعی است، باید به‌دنبال این باشیم که در جامعه حرفی برای گفتن داشته باشیم و اگر کسی ایده، نظر و حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد، پول و ثروت هم به‌دنبال آن خواهد آمد.
بنابراین در دنیای فردا اگر فردی تحصیلات دانشگاهی عالی نداشته باشد، ممکن است حتی در زندگی خانوادگی خود نیز موفق نباشد. به این نتیجه در زندگی خود رسیدم و همین موضوع سبب شد که با وجود مشغله‌های کاری متعدد به سراغ تحصیلات دانشگاهی بروم و سال 1384 به‌عنوان کارآفرین برگزیده کشور در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان معرفی و سپس در جشنواره شیخ بهایی در سال 86 به‌عنوان کارآفرین برتر استان شناخته شدم و سال 87 هم عنوان کارآفرین منتخب جشنواره ملی نوآوری و شکوفایی را به دست آوردم.
این موفقیت‌ها موجب شد تا برای سخنرانی در دانشگاه‌ها دعوت شوم و طبیعی بود که سخنرانی‌کردن برای افرادی که از نظر تحصیلات دانشگاهی یک پله از من جلوتر هستند، دشوار خواهد بود؛ چراکه ممکن است در به‌کار‌بردن واژه‌ها و اصطلاحات و تنظیم متن سخنان خود دچار مشکل شوم و همین موضوع انگیزه دیگری شد تا تحصیلات خود را در مقاطع عالی ادامه دهم.
آنا: چرا دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر را برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری اقتصاد انتخاب کردید؟
هاشمی: به‌دلیل موقعیت شغلی و کسب و کار مجبور شدم یک نیمسال از دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر به یکی از واحدهای تهران میهمانی بگیرم و نکته‌ای که برایم جالب به نظر رسید، مقایسه سطح علمی این دو واحد دانشگاهی بود که باید اذعان کنم در رشته اقتصاد سطح علمی واحد خمینی شهر بالاتر بود.
آنا: دلیل موفقیت‌های خود را در زندگی چه می‌دانید؟
هاشمی: اعتقادم این است که بنده بدی برای خدا نبودم، معتقدم خدا مانند یک پدر به فرزند خود نگاه می‌کند و براساس شایستگی‌های فردی او را مورد لطف خود قرار می‌دهد؛ بنابراین، این اتفاق بین من و بندگی‌ام افتاد؛ چراکه در زندگی خانوادگی فرزند بدی برای والدینم نبودم و در ازدواج با همسرم همواره خیرخواه او بودم. بنابراین خداوند هم به من پاداش داد و آن هم فرمول خمیر حشرهکش بود که به‌دنبال آن توانستم در زندگی عزت داشته باشم و پس از آن نیز همواره دست پروردگار در زندگی هدایتگر من بوده است.
به‌طور مثال روزی که دکتری پذیرش گرفتم، انتخاب نخست خود را اصفهان قرار دادم و در مصاحبه دکتری با بالاترین نمره قبول شدم. در کلاس درس وقتی به سؤالات استادم در درس کلیات علم اقتصاد پاسخ می‌دادم، سایر دانشجویان فکر می‌کردند که پیش‌مطالعه داشته‌ام، در حالی که به دلیل انجام فعالیت‌های اقتصادی، مفاهیم درس برایم سخت نبود؛ به‌طور مثال در یکی از دروس از هشت نفر تنها سه نفر موفق به گذراندن آن درس شدند و من یکی از آن سه نفر بودم. البته جز خدا با هیچکس مماشاتی ندارم و نیازی هم به تأیید کسی یا جایی ندارم که بخواهم غلو کنم.
تفاوت دانشگاه‌ها را در همان یک ترم میهمانی دریافتم و معتقدم دست حمایت و هدایت خدا موجب شد که دانشگاه آزاد اسلامی خمینی‌شهر را در مقطع دکتری برای ادامه تحصیل انتخاب کنم؛ چراکه این دانشگاه در رتبه‌بندی‌های علمی به‌عنوان رتبه نخست دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان اصفهان شناخته شده است و این هم یکی دیگر از جایزه‌های خدا به من بود.
در زمینه فعالیت‌های اقتصادی، علاوه‌بر کارخانه تولید حشرهکش که در دنیا مانند آن را نمی‌توان یافت، کارخانه تولیدات غذایی هم راه‌اندازی کردم و به همین دلیل از دستان وزیر علوم جایزه کارآفرینی گرفتم. با اینکه اشتغالات فراوانی دارم؛ اما در کلاس درس حتی یک‌بار هم تأخیر نداشته‌ام و جذابیت دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر برایم به حدی بوده که در کنار کسب و کار با آن درجه اهمیت، کوچک‌ترین خللی در فعالیت‌های درسی و حضور در کلاس و انجام تکالیف خود نداشته باشم و خدا را شکر می‌کنم که در دوره دکتری حتی کلمه‌ای از درس‌هایم را از دست ندادم و باز این را هم مرهون هدایت‌ها و حمایت‌های الهی می‌دانم.
آنا: به نظر شما رشته اقتصاد چه جذابیتی دارد؟
هاشمی: سعی می‌کنم جواب شما را با یک مثال بدهم و این بار هم از زندگی خود می‌گویم؛ چراکه به ورزش خیلی علاقه دارم و قبلاً هم در این زمینه کار کرده‌ام. گفته می‌شود دوومیدانی مادر تمام رشته‌های ورزشی است؛ بنابراین از همین مثال استفاده می‌کنم و معتقدم اساس یک زندگی بر پایه اقتصاد و به نوعی مادر ارکان زندگی، اقتصاد است. وقتی اقتصاد را بشناسید، پی می‌برید که اقتصاد برگرفته از اعتدال و میانه‌روی است و اینکه چگونه تخصیص منابع بهینه داشته باشید.
رشته اقتصاد انتخابی هوشمندانه و زیرکانه برای ادامه تحصیل است
برای روشن‌شدن مطلب مثال دیگری می‌زنم، یک نوزاد وقتی به دنیا می‌آید با حرص و ولع از شیر مادر استفاده می‌کند، این به معنای آن است که از ابتدای زندگی به دنبال این هستیم که چه کالایی را برای خود به دست می‌آوریم و برای به‌دست آوردن آن تلاش می‌کنیم. یا کودکی که خوراکی خود را به آسانی در اختیار کودک دیگر قرار نمی‌دهد، به این معناست که از ابتدای ورود به دنیا با چیزی به نام اقتصاد درگیر هستیم و در طول زندگی این روند به شکل‌ها و تنوع زیاد ادامه پیدا می‌کند.
به‌طور مثال شما به اخبار روز دنیا که توجه می‌کنید، از صبح تا شب تمام خبرگزاری‌ها مطلب اصلی خود را در زمینه مباحث اقتصادی دنبال می‌کنند، حتی بسیاری از جنگ‌ها و کشمکش‌های بشری ریشه در اقتصاد دارد. در کشور ما بحث روز، تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی است، اقتصاد به‌ویژه در کشور ما آنقدر مهم است که چند سال است مقام معظم رهبری پایه نامگذاری هر سال را روی اقتصاد کشور قرار می‌دهند؛ بنابراین رهبری که بیشتر از همه دغدغه مملکت را دارند، به‌عنوان یک دغدغه اصلی به موضوع اقتصاد نگاه می‌کنند.
بنابراین فردی که اقتصاددان است از لحاظ فردی و اجتماعی در مقایسه با دیگران، حرف و سخنش جذاب‌تر و نافذتر است. فکر می‌کنم هرکس با هر زمینه شغلی و حرفه‌ای ابتدا باید دانش اقتصادی داشته باشد، حتی در زندگی خانوادگی، خانواده‌‌ای دارای مزیت برتری نسبی به خانواده‌های دیگر است که در زمینه اقتصادی بهتر رشد کرده باشد. حتی به نظرم دانشگاهی در مقایسه با دانشگاه‌های دیگر برتر است که در تولیدات علمی خود فایده اقتصادی بیشتری برای جامعه داشته باشد. در مکاتب دینی هم هر مکتبی علاوه‌بر ابعاد معنوی به مباحث اقتصادی هم پرداخته است و برای همین است که در مکتب اسلام هم، موضوع اقتصاد اسلامی مطرح شده است.
آنا: برای معرفی رشته اقتصاد به افرادی که قصد ادامه تحصیل در دانشگاه را دارند، چه پیشنهادی دارید؟
هاشمی: رسانه‌ها نقش بزرگی در این ارتباط دارند، البته افراد از لحاظ هوش هیجانی با هم فرق دارند؛ بنابراین کسی که باید اهمیت رشته اقتصاد را درک کند، آن را خواهد فهمید؛ اما از آنجا که افراد ممکن است اطلاعات و آگاهی لازم را نداشته باشند، باید از تجربیات موفق کشورهایی مانند چین که توانست از بحران‌های اقتصادی سال 1930 میلادی عبور کند و نیز برخی دیگر از کشورها که به موضوع اشتغال نیروهای آماده به کار خود اهتمام ورزیدند، استفاده کرد.
امیدوارم روزی برسد که کنکور برچیده شود
انتخاب رشته اقتصاد را برای ادامه تحصیل، انتخاب هوشمندانه و زیرکانه می‌دانم؛ چراکه حرف برای گفتن در مورد این انتخاب بسیار است، بشر امروزی تمام فکر و ذهن خود را به ثروت‌اندوزی و کسب درآمد بیشتر معطوف کرده است. البته ممکن است مؤسساتی در زمینه انتخاب رشته کار کنند و عده‌ای را هم برای کسب درآمد شخصی خود گمراه کنند که به نظرم لازم است در این زمینه وزارت علوم، فرهنگسراها و رسانه‌ها به مردم و عموم افرادی که در معرض انتخاب رشته هستند، کمک کنند و به آنها آگاهی بدهند. امیدوارم روزی برسد که کنکور برچیده شود و همه بتوانند آزادانه برای انتخاب رشته تحصیلی خود مطابق با استعدادها و توانایی‌های خود تصمیم بگیرند و اقدام کنند.
آنا: تجربه شما در زمینه رشته تحصیلی که در دانشگاه انتخاب کردید و فعالیت شغلی و حرفه‌ای خودتان چیست؟
هاشمی: بدیهی است که به‌عنوان مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره، با مدیر مالی و حسابدار خود گفتگو می‌کنم. در سطح بالاتر با نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و مدیران کل وزارت صنایع مذاکره می‌کنم و به‌عنوان عضو انجمن ملی زنان کارآفرین در انجمن اقتصاد ایران به نمایندگی از تولیدکنندگان با وزیر اقتصاد جلسات کاری داریم. تحصیل در رشته اقتصاد همچنین به من کمک کرده است که در جلسات تولیدکننده‌ها و یا تصمیم‌گیری در خصوص بیمه و مالیات به‌عنوان فردی که فعالیت اقتصادی داشته‌ام و اقتصاد را تا مقطع دکتری خوانده‌ام، اظهار نظر تخصصی داشته باشم. البته در کلاس درس هم به‌دلیل اینکه تجربه کار اقتصادی داشته و دارم، همواره در مقایسه با افرادی که کار اقتصادی خاصی نداشتند، در درک مطالب بهتر عمل می‌کردم.
آنا: ارزیابی شما از دانشگاه آزاد اسلامی خمینی‌شهر چیست و آن را چگونه به نسل جوان معرفی می‌کنید؟
هاشمی: این واحد دانشگاهی از لحاظ امکانات و موقعیت جغرافیایی و فضای سبز و همین‌طور قرارگرفتن در دامنه کوه برای من که علاقه‌مند به کوهنوردی بوده و هستم، بسیار عالی است، به‌طوری که وقتی از کلاس بیرون می‌آمدم و مناظر شهر را از دور نظاره‌گر بودم، احساس خوبی داشتم و به‌دلیل اینکه مدتی را هم در آمریکا زندگی کرده‌ام و فضاهای آنجا را هم دیده‌ام، به شکلی است که همه چیز بزرگ و در مساحت بزرگ بنا شده است، به‌طوری که به نظر می‌رسد نوع ساختمان آنها هم براساس اعمال قدرت ساخته شده است و البته دانشگاه‌های دیگر را هم دیده‌ام و احساس می‌کنم دانشگاه آزاد اسلامی خمینی‌شهر از لحاظ فضای دانشگاهی به دانشجو احساس قدرت و بزرگی می‌دهد.
کارشناسی ارشد خود را در سمنان خواندم و در واحد علوم و تحقیقات تهران هم برای دکتری قبول شدم؛ اما اعتقاد دارم دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر در کسب رتبه‌های بین‌المللی موفق بوده و حرف برای گفتن دارد. از نظر ارتباط استاد و دانشجویی هم استادان این واحد دانشگاهی انسان‌های بزرگ و قابل احترامی هستند.
اعتقاد دارم همان‌طور که امام علی(ع) فرموده‌اند: «هرکس به من کلمه‌ای آموخت مرا بنده خود کرده است»، مصداق عینی آن را در خود می‌بینم و از زمانی که خود را شناختم، روزها کار می‌کردم و شب‌ها درس می‌خواندم. از 14 سالگی تاکنون هیچگاه پشت به استاد یا معلم حرکت نکردم. از همه استادانم به‌ویژه خانم دکتر حافظی که طنین صدای ایشان همواره برای من آرامش‌بخش بود و همچنین آقای دکتر رجبی که در تفهیم مطالب درسی بسیار ماهرانه کار می‌کردند، تشکر کنم و به‌نظرم همه این موارد ارزشمند است.
انتهای یام/4103/4062/
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
